6 stycznia 1967 roku o godzinie 15.16 runęła wieża świdnickiego ratusza. W 55. rocznicę katastrofy w Muzeum Dawnego Kupiectwa zaprezentowana została specjalna wystawa ukazującą historię powstania wieży, jej późniejsze burzliwe losy, w tym katastrofę, następnie plany i różne koncepcje odbudowy, a w końcu samą odbudowę. Zwiedzający mogą też zobaczyć ciekawe artefakty odnalezione podczas prac archeologicznych poprzedzających prace budowlane.
– Wieża świdnickiego ratusza wraz z kompleksem sukiennic powstała u chyłku XIII w. Były to pierwsze municypalne budowle murowane bloku śródrynkowego. Nieco później powstał sam budynek ratusza, do którego wieża nie przylegała bezpośrednio. Pierwsza pośrednia wzmianka o sukiennicach i wieży pochodzi z dokumentu z 1291 r., w którym wymieniony jest Dom Kupiecki, będący średniowiecznym synonimem sukiennic. Bezpośrednie odniesienie źródłowe do samej wieży pochodzi z dokumentu datowanego na 19 marca 1336 r., zezwalającego na handel w rynku „pod wieżą”. W XIV w. budowla była kryta pozłacanym dachem i posiadała zegar, jednak w drugiej połowie tego stulecia strawił ją pożar – opisuje Dobiesław Karst, dyrektor Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy. Odbudowana wieża została ponownie zniszczona w wyniku pożaru, do którego doszło 9 maja 1528 roku.
– W drugiej połowie XVI w. występowały kilkakrotnie drobne uszkodzenia budowli, w postaci spadających z niej posągów, czy też elementów hełmu, jednak szybko je naprawiano. Blisko dwieście lat omijały wieżę świdnickiego ratusza poważne kataklizmy, aż do 12 września 1716 r., kiedy ogromny pożar strawił większą część miasta. Zniszczona przez żywioł budowla została odnowiona w ciągu niespełna roku – przywołuje Karst. W 1757 roku wieża została uszkodzona ponownie, tym razem w wyniku strzału armatniego podczas oblężenia miasta przez wojska austriackie. Do renowacji przystąpiono w 1763 roku, a zakończono je dwa lata później. Jak wskazuje dyrektor świdnickiego muzeum, wieża w niemal niezmienionym kształcie przetrwała 202 lata, aż do feralnego 5 stycznia 1967 roku. – Wskutek nieprzemyślanych prac rozbiórkowych otaczających wieżę dawnych sukiennicy i kramów kupieckich, prowadzonych bez dokumentacji i nadzoru budowlanego, budowla runęła – przypomina.
W 55. rocznicę katastrofy budowlanej, w świdnickim Muzeum Dawnego Kupiectwa otwarta została wystawa „Wieża Ratuszowa – powstanie, katastrofa, odbudowa”. – Mamy tutaj przedstawioną historię wieży, ryciny przedstawiające poszczególne fazy rozwoju zabudowy bloku śródrynkowego, zebraliśmy widokówki przedstawiające wieżę. Dodatkowo w gablotach po raz pierwszy pokazujemy zabytki archeologiczne, wśród których znajdują się m.in. fragmenty naczyń glinianych odkrytych podczas badań archeologicznych, a także zabytki średniowieczne lub wczesnonowożytne, takie jak cegła z odciskiem łapy psa oraz denar wybity w Świdnicy na polecenia króla Ludwika I Jagiellończyka. Mamy też szczątki jednej z tarczy zegarowej oraz fragment mechanizmu zegara, który był na wieży ratuszowej. Na wystawie znalazły się również publikacje związane z katastrofą, projektami odbudowy oraz wreszcie samą odbudową. Mamy cegiełki, które sprzedawano w celu zebrania funduszy na odbudowę, mamy kalendarz z 1985 roku, dochód z którego sprzedaży którego również miał być przeznaczony na odbudowę – wylicza Krzysztof Kamiński, komisarz wystawy.
Wystawę można zwiedzać w godzinach otwarcia muzeum do 24 kwietnia 2022 roku.
/mn/
