Jak bezpiecznie odpalać fajerwerki? Jak udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej?

Czas sylwestrowej zabawy kojarzy się z pokazami pirotechnicznymi. Fajerwerki cały czas cieszą się dużą popularnością również w przypadku świętowania w mniejszym gronie. Petardy bez odpowiednich atestów i oznaczeń klasy bezpieczeństwa, w połączeniu z alkoholem i brawurą, to jednak bardzo ryzykowna kombinacja, która może skończyć się nieszczęśliwym wypadkiem. O podstawowych zasadach bezpieczeństwa przypominają strażacy, policjanci zwracają uwagę na obowiązujące przepisy, a medycy radzą, jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy osobie, która doznała urazu na skutek wybuchu petardy.

Noc z 31 grudnia na 1 stycznia to dla policji, straży pożarnej i medyków bardzo intensywny czas. Jak przypominają przedstawiciele służb ratunkowych, petardy, rakiety, baterie, rzymskie ognie – chociaż służą rozrywce i są powszechnie dostępne, zawierają materiały wybuchowe. Nieumiejętne i nieodpowiedzialne używanie tego typu wyrobów przez osoby dorosłe, a w szczególności osoby będące pod wpływem alkoholu, może nieść za sobą również niebezpieczeństwo spowodowania nieszczęśliwego wypadku. Stąd, jak co roku ponawiany jest apel dotyczący zasad bezpiecznego korzystania z fajerwerków.

– Świdniccy policjanci jak co roku sprawdzają punkty handlowe oferujące fajerwerki i interweniują w sytuacjach naruszania zakazu ich sprzedaży. Pamiętajmy, że fajerwerki są materiałami wybuchowymi i muszą być używane ostrożnie i zawsze zgodnie z instrukcją – przypomina Magdalena Ząbek z Komendy Powiatowej Policji w Świdnicy. Dolnośląscy policjanci zwracają z kolei uwagę na obowiązujące przepisy. Istnieje co prawda społeczne przyzwolenie na odpalanie fajerwerków w noc sylwestrową, jednak należy pamiętać, że zgodnie z art. 51 kodeksu wykroczeń osoby zakłócające spokój poprzez przedwczesne próby pirotechniczne i odpalanie resztek petard w dniach innych niż 31 grudnia lub 1 stycznia, mogą spotkać się z konsekwencjami. Ukarane mogą też zostać osoby nieostrożnie obchodzące się z materiałami wybuchowymi, jak również osoby sprzedające wyroby pirotechniczne nieletnim – w takim przypadku na sprzedawcę może zostać nałożona grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Rzecznik świdnickiej policji przypomina o zasadach używania wyrobów pirotechnicznych:

• nie odpalajmy petard po spożyciu alkoholu lub środków odurzających oraz w okolicznościach mogących narazić innych na niebezpieczeństwo,
• należy czytać instrukcje, bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta i zwracać uwagę na ostrzeżenia. Wybuchająca petarda nie tylko może spowodować oparzenia rąk i twarzy, ale także poważniejsze uszkodzenia ciała, np. utratę wzroku, palców lub całej ręki,
• zachowajmy bezpieczną odległość, która jest podana w instrukcji obsługi. Nigdy nie pochylajmy się nad ładunkiem – stańmy z boku i trzymajmy źródło ognia w wyciągniętej ręce,
• korzystając z fajerwerków należy wybrać miejsce, w którym nie zrobimy nikomu krzywdy i niczego nie zniszczymy,
• nie wolno używać wyrobów pirotechnicznych w pomieszczeniach zamkniętych oraz w pobliżu obiektów, które mogą być narażone na pożar,
• fajerwerki używajmy z poszanowaniem zasad współżycia społecznego, pamiętając o sprzątnięciu wystrzelonych i zużytych produktów,
• jeśli po odpaleniu fajerwerku lub wypaleniu lontu okaże się, że ten nie eksplodował, nie podchodźmy, aby sprawdzić, co się stało, po żadnym pozorem nie odpalajmy produktów uszkodzonych lub po terminie ważności,
• gdy doszło do wypadku, wezwijmy służby ratownicze – zadzwońmy natychmiast pod numer alarmowy 112.

Policjanci zwracają również uwagę, że huk fajerwerków niepokoi zwierzęta – szczególnie domowe czworonogi, które mocno przeżywają ten okres i zdarzają się im nawet ucieczki. Warto więc mieć swoich podopiecznych na uwadze i zadbać o to, aby nie byli narażeni na dokuczliwe odgłosy wystrzałów.

Strażacy przypominają o najważniejszych zasadach korzystania z fajerwerków

Podczas zakupu należy sprawdzić, czy:

1. Obudowa nie posiada żadnych wad mechanicznych (pęknięcia, przerwania, wgniecenia, wybrzuszenia) oraz czy nie wysypuje się mieszanina pirotechniczna.
2. Elementy składowe są dobrze ze sobą połączone, nie przesuwają się i nie wypadają.
3. Lont jest zabezpieczony pomarańczową osłoną lub opakowaniem.
4. Podana jest nazwa producenta wraz z danymi adresowymi.
5. Instrukcja obsługi napisana jest w języku polskim i zawiera co najmniej informację o sposobie odpalenia oraz niezbędne ostrzeżenia.

Z kolei podczas ich używania należy pamiętać o następujących zasadach:

1. Upewnij się, że strzelanie w wybranym miejscu i czasie jest dozwolone. W wielu miejscowościach obowiązują lokalne rozporządzenia, które ograniczają możliwość korzystania z wyrobów pirotechnicznych np. tylko w noc sylwestrową.
2. Czytaj instrukcję. Bezwzględnie przestrzegaj zaleceń producenta. Zwróć uwagę na ostrzeżenia.
3. Zachowaj bezpieczną odległość – jest ona podana w instrukcji obsługi. Nigdy nie pochylaj się nad ładunkiem.
4. Wybierz miejsce, w którym korzystając z fajerwerków nie zrobisz nikomu krzywdy i niczego nie zniszczysz. Sprawdź, czy na drodze ładunku nie znajdują się drzewa lub linie energetyczne.
5. Sprzedaż wyrobów pirotechnicznych nieletnim, użytkowanie fajerwerków w sposób niebezpieczny czy zakłócanie porządku zgłoś Policji.
6. Gdy doszło do wypadku, wezwij służby ratownicze: straż pożarną, pogotowie.

Medycy radzą jak udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej

Oparzenia należą do najczęstszych obrażeń na skutek wybuchu materiału pirotechnicznego. W tym przypadku jest to uszkodzenie skóry lub głębiej umiejscowionych tkanek i narządów na skutek działania ciepła. Oparzenia spowodowane petardami dotyczą zwykle twarzy, kończyn lub klatki piersiowej. Co zrobić, gdy jesteśmy świadkami takiego wypadku? – Jeśli podczas wybuchu zapaliło się ubranie poszkodowanego, należy je jak najszybciej ugasić. W tym celu można użyć koca, polać materiał zimną wodą, a nawet przewrócić poszkodowanego na ziemię i turlać. Ważne – nie gasimy ubrań gaśnicą! Następnie upewniamy się, że miejsce jest już bezpieczne i że nie grozi nam żadne niebezpieczeństwo. Osobę poszkodowaną izolujemy od miejsca, w którym nastąpił wybuch. Nie wiemy przecież, czy uszkodzone fajerwerki lub petardy nie wybuchną ponownie. Pamiętamy jednocześnie o zachowaniu środków ochrony w kontekście COVID-19, czyli: zakładamy maseczkę oraz rękawiczki. Tak zabezpieczeni, przystępujemy do oceny obrażeń –  – przypomina lek. Mariusz Pacałowski, dyrektor merytoryczny Akademii Ratownictwa LUX MED.

– Jeśli wydają się lekkie, oparzony obszar chłodzimy zimną, ale nie lodowatą wodą. Jeżeli natomiast petarda np. wybuchła w dłoniach, mamy do czynienia z silnym oparzeniem i obrażeniami mechanicznymi – taką ranę należy wówczas zabezpieczyć jałową gazą. W sytuacji rozległych, poważnych obrażeń, nie polewamy uszkodzonych miejsc wodą. Pamiętajmy o tym, że jeśli ubranie przywarło i przykleiło się do ciała poszkodowanego, pod żadnym pozorem nie odrywamy go od rany, ponieważ może to spowodować jeszcze bardziej rozległe uszkodzenia w obrębie poparzonego obszaru. Upewnijmy się dodatkowo, że usunęliśmy z nadgarstków i palców dłoni wszelką biżuterię: pierścionki, bransoletki czy zegarki. Gdy pojawi się obrzęk tkanek, zadziałają one jak opaska uciskowa i mogą spowodować martwicę palca. Oparzone miejsca chłodzimy zimną (ale nie lodowatą!) wodą przez około 10 minut. Poszkodowanemu nie należy podawać nic doustnie (jedzenie, picie, środki przeciwbólowe). Jeśli oparzenia są rozległe, nie zostawiamy go samego do przyjazdu służb ratunkowych – dodaje.

W wyniku uszkodzonych fajerwerków czy nieumiejętnego używania materiałów pirotechnicznych, może dojść do niebezpiecznych urazów w postaci ran szarpanych lub amputacji urazowych. Jak należy postępować w takiej sytuacji? – Jeżeli petarda naderwała lub urwała palec lub całą dłoń, niezwłocznie należy zadzwonić pod numer 999 lub 112 i wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego. Amputowaną część ciała zabezpieczamy jałową gazą lub czystą ściereczką i umieszczamy ją w foliowym woreczku, który umieszczamy w drugim foliowym worku zawierającym wodę z lodem (nie sam lód). Uszkodzoną część ciała poszkodowanego należy unieść powyżej jego serca i próbować zahamować krwotok, zabezpieczając ją kilkoma warstwami jałowej gazy. Na zwykłą ranę szarpaną i intensywnie krwawiącą stosujemy opatrunek uciskowy, natomiast w przypadku amputacji kończyn na poziomach wyższych niż palec (dłoń, przedramię, ramię, stopa, podudzie, udo) zakładamy opaskę uciskową w przypadku utrzymującego się krwotoku pomimo zastosowania opatrunku uciskowego. Ważne, aby zapamiętać godzinę założenia opaski i podać ją później ratownikom medycznym. Jeżeli wybuch spowodował oparzenie oczu, niezwłocznie należy przepłukiwać je fizjologicznym roztworem NaCl a w razie jego braku czystą zimną wodą. W obu tych przypadkach kluczowe znaczenie ma szybkie udzielenie fachowej pomocy lekarskiej – wyjaśnia Pacałowski.

/KWP we Wrocławiu, KW PSP w Warszawie, Grupa LUX MED, opr. mn/