Zakaz stosowania kar cielesnych, częstowania alkoholem, tytoniem, środkami psychoaktywnymi, przekraczania granic intymności fizycznej i psychicznej – zwłaszcza seksualnej, przyjmowania małoletnich indywidualnie w swoim prywatnym mieszkaniu lub przebywania z nimi w miejscach odizolowanych – to część norm zatwierdzonych przez biskupa Ignacego Deca, których od 18 listopada mają przestrzegać wszystkie osoby duchowne, konsekrowane i świeckie mające kontakt z nieletnimi. Do pracy duszpasterskiej lub sprawowania pieczy nad dziećmi nie może też zostać skierowana żadna osoba, która wcześniej dopuściła się nadużyć seksualnych wobec małoletnich.
– Dla wyeliminowania ryzyka aktów przemocy fizycznej, werbalnej, psychicznej i seksualnej oraz aktów wykorzystania seksualnego wobec małoletnich i osób bezradnych, jak również podjęcia odpowiedniej reakcji na takie akty, wprowadza się kodeks zachowań, zobowiązując nim wszystkie osoby podejmujące posługę względem tych osób w diecezji świdnickiej – stwierdzono w „Normach ochrony małoletnich oraz osób bezradnych w diecezji świdnickiej”. 21 października zbiór zasad został zatwierdzony dekretem biskupa Ignacego Deca.
Kodeks zachowań szczegółowo określa zasady pracy duszpasterskiej z małoletnimi w różnych miejscach i sytuacjach. „Integralność duchowa i cielesna małoletnich jest nienaruszalna. Osoby małoletnie mają być traktowane ze szczególnym respektem i szacunkiem, z poszanowaniem ich godności. Surowo zabronione jest stosowanie kar cielesnych wobec małoletnich i od tej zasady nie ma żadnego wyjątku. Zabronione jest dyskryminowanie lub nieuzasadnione faworyzowanie małoletnich. Nie należy tolerować jakiegokolwiek zachowania, które mogłoby powodować krzywdę małoletnich. Zabrania się częstowania małoletnich alkoholem, tytoniem, środkami psychoaktywnymi. Niedopuszczalne jest tolerowanie używania przez nich takich środków. Wszyscy sprawujący opiekę nad małoletnimi nie mogą być pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających. W pracy z małoletnimi, w wyborze środków, metod i języka, należy unikać tego wszystkiego, co może zaburzyć ich prawidłowy rozwój. W żadnym wypadku niewolno wykorzystywać treści pornograficznych lub przedmiotów mających taki charakter, treści drastycznych i zawierających przemoc oraz takich, które są moralnie wątpliwe” – stwierdzono w pierwszej sekcji „Norm”, obejmującej zasady ogólne.
Zbiór zasad, który zacznie obowiązywać 18 listopada 2019 roku, przewiduje też, że „do pracy duszpasterskiej lub sprawowania pieczy nad małoletnimi nie może zostać skierowana żadna osoba (duchowna lub świecka), która wcześniej dopuściła się nadużyć seksualnych wobec małoletnich. Od tej zasady nie ma żadnego wyjątku„, a także, że wszystkie osoby, które „w dziełach diecezjalnych i parafialnych sprawują pieczę nad małoletnimi, podlegają weryfikacji w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości„. Z kolei osoby będące w posiadaniu informacji o podejrzeniu, zarzutach lub fakcie przemocy lub wykorzystania seksualnego wobec osoby małoletniej zobowiązane są do ich „poważnego potraktowania oraz skrupulatnego zastosowania się do procedur przewidzianych w prawie kanonicznym i prawie polskim, współpracując z właściwymi organami w zakresie ich kompetencji„.
Duchowni oraz osoby świeckie mają się również wystrzegać wszelkich sformułowań, żartów i komplementów o podtekście seksualnym, w przypadku utrzymywania kontaktów z małoletnim za pomocą telefonu i sieci społecznościowych muszą wystąpić o wcześniejszą zgodę rodziców, a surowo zakazane jest wykonywanie zdjęć lub filmowanie małoletnich w miejscach noclegowych, łazienkach, toaletach i przebieralniach. „Zabrania się przyjmowania małoletnich, zwłaszcza indywidualnie, w swoim prywatnym mieszkaniu lub przebywania z nimi w miejscach odizolowanych. Nie dotyczy to osób spokrewnionych. Jeśli dobro małoletniego wymaga indywidualnego spotkania, należy zadbać o transparentność. Indywidualnych spotkań z małoletnimi nie wolno w nieroztropny sposób mnożyć i przedłużać” – stwierdzono w dokumencie. Opiekun nie może też wyręczać małoletnich ani „pomagać im w czynnościach natury osobistej (toaleta, mycie się, przebieranie itp.), o ile są oni w stanie wykonać te czynności samodzielnie„, a w przypadku zorganizowanych wyjazdów wypoczynkowych „opiekunowie nie powinni nocować w tym samym pomieszczeniu, co małoletni„.
Kodeks ustala również zasady postępowania w razie uzyskania wiadomości o potencjalnym przypadku wykorzystania seksualnego. „Ofiary wykorzystania seksualnego powinny być traktowane z godnością i szacunkiem oraz otrzymać potrzebne wsparcie przy zgłaszaniu własnej krzywdy odpowiednim organom kościelnym i państwowym. Surowo zabronione jest szkodzenie, represje lub dyskryminacja osób zgłaszających się z powodu złożenia oskarżenia o wykorzystanie seksualne wobec osoby małoletniej lub sformułowania takich podejrzeń. Szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę wizerunku i sferę prywatną składających zawiadomienie, jak również na poufność ich danych osobowych” – podkreślono w zbiorze zasad.
Normy przeznaczone są do stosowania we wszystkich parafiach, wspólnotach i instytucjach diecezji świdnickiej, zarówno przez osoby duchowne, konsekrowane jak i świeckie, które podejmują posługę wśród małoletnich na sposób stały lub czasowy. Ze wszystkimi zasadami można się zapoznać w dokumencie „Normy ochrony małoletnich oraz osób bezradnych„.
Michał Nadolski
[email protected]
