Nie będzie zmian w przepisach regulujących nocne i świąteczne dyżury aptek. Sejmowa komisja odrzuciła petycję Rady Powiatu Świdnickiego, w której apelowano o przywrócenie obowiązku prowadzenia takich dyżurów, tłumacząc to m.in. zgłaszanymi przez mieszkańców problemami w dostępie do leków.
Od początku 2024 roku apteki w powiecie świdnickim nie prowadzą nocnych i świątecznych dyżurów. – W roku 2023 zmieniło się Prawo farmaceutyczne, które zlikwidowało pełnienie nocnych i świątecznych dyżurów przez apteki. Od tego czasu słyszymy wiele skarg, wiele wniosków mieszkańców, że dostęp do leków jest mocno ograniczony – wskazywał radny Krystian Ulbin, przewodniczący komisji ochrony zdrowia i spraw społecznych Rady Powiatu Świdnickiego. Zgodnie z wykazem opublikowanym przez Starostwo Powiatowe, obecnie w całym powiecie jest tylko jedna apteka, która jest dostępna przez cały tydzień, w tym w święta oraz inne dni wolne od pracy, od godziny 7.00 do 21.00, a kilka aptek pracuje w niedziele. W wykazie wymieniona jest też jedna placówka spoza powiatu, która czynna jest całodobowo – jest to apteka „Pod Orłem” w Bielawie.
Już w lutym 2024 roku radni powiatu świdnickiego zaapelowali o podjęcie dyskusji w sprawie zmian w funkcjonowaniu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Apel skierowany do premiera, ministra zdrowia, parlamentarzystów z okręgu wałbrzyskiego, wojewody i marszałka województwa, a także władz Narodowego Funduszu Zdrowia, nie spotkał się jednak ze zbyt dużym odzewem. W maju 2025 roku samorządowcy postanowili wystosować formalną petycję o zmianę przepisów.
– Wprowadzone zmiany art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne uwzględniły jedynie oczekiwania środowiska farmaceutycznego, pomijając możliwości finansowe samorządu powiatowego w realizacji tych zapisów ustawy. Samorządy powiatowe, w szczególności mające siedzibę w mieście liczącym powyżej 40 tys. mieszkańców, postawione zostały w niezręcznej sytuacji, ponieważ to one w przypadku stwierdzenia potrzeby zapewnienia dyżurów w porze nocnej po godzinie 23.00 w dni robocze oraz po godzinie 18.00 w dni wolne i święta, mają obowiązek opłacenia pełnionych dyżurów przez aptekę z własnych środków – stwierdzono w przyjętym wówczas stanowisku.
– Zdaniem Rady Powiatu w Świdnicy ograniczenie przez ustawodawcę czasu trwania dyżurów nocnych do godziny 23.00 w dni robocze oraz do godziny 18.00 w dni wolne i święta jest niekorzystne dla mieszkańców powiatu. Nie sposób bowiem przewidzieć prawdopodobieństwa pojawienia się zdarzeń zagrażających zdrowiu lub życiu mieszkańców. Brak takich dyżurów naraża tysiące pacjentów na brak dostępu do potrzebnych lekarstw. Szczególnie trudna sytuacja dotyczy dzieci, u których szybkie podanie leku jest bardzo istotne. Ponadto nie zgadzamy się, ze stanowiskiem przedstawicieli farmaceutów, iż dyżury takie nie cieszyły się dużą popularnością oraz są nierentowne. Naszym celem nadrzędnym powinno być zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców w trybie ciągłym – uzasadniono konieczność dokonania zmiany przepisów.
Sejmowa komisja odrzuca petycję. „Zwyciężyły racje Izby Aptekarskiej oraz Ministerstwa Zdrowia”
Petycja powiatowych samorządowców trafiła do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i została rozpatrzona przez sejmową komisję podczas posiedzenia zwołanego 18 listopada. Parlamentarzyści nie przychylili się do propozycji świdnickich radnych. – Sejmowe Biuro Analiz zaopiniowało negatywnie propozycję, która została przedstawiona w petycji. Podczas posiedzenia odczytano treść petycji oraz opinię Biura, a następnie głos zabrali przedstawiciele resortu, których opinia również była negatywna. Stąd komisja odrzuciła tę petycję jako nieistotną – przywołuje poseł Robert Jagła, członek sejmowej komisji ds. petycji.
– Samorząd nie miał swojej reprezentacji na posiedzeniu i zwyciężyły racje Izby Aptekarskiej oraz Ministerstwa Zdrowia, które wskazywały na przeciążenie pracą aptekarzy, a nie wzięto pod uwagę potrzeb mieszkańców. Komisja odrzuciła petycję, co mnie trochę smuci także z tego powodu, że nie było wsparcia ze strony przedstawiciela naszego okręgu posła Roberta Jagły – mówi powiatowy radny Krystian Ulbin, orędownik petycji.
– Bardzo zależało mi na zabraniu głosu podczas posiedzenia sejmowej komisji ds. petycji, jednak zaproszenie wysłane do mnie „zawieruszyło” się w starostwie i niestety nie miałem możliwości, by pojechać do Warszawy, a możliwość udziału zdalnego została wykluczona – dodaje Ulbin.
„W zasadzie całkowity zanik zakupu leków refundowanych po godz. 23.00”
– [Zgodnie z przepisami ustawy Prawo farmaceutyczne] obligatoryjne jest wyznaczenie apteki dyżurującej w przypadku miasta liczącego mniej niż 40 tys. mieszkańców, zaś w przypadku miasta będącego siedzibą powiatu, liczącego więcej niż 40 tys. mieszkańców wyznaczenie płatnych dyżurów aptecznych jest fakultatywne, a decyzję w tym zakresie podejmuje zarząd powiatu na podstawie analizy potrzeb lokalnej ludności – wskazuje dr Jolanta Waszczuk-Napiórkowska, ekspert ds. legislacji w sejmowym Biurze Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji, która przygotowała opinię prawną dotyczącą powiatowej petycji.
Przywołała przy tym fragment uzasadnienia do rządowego projektu ustawy z czerwca 2023 roku, w którym wprowadzono definicję „dyżuru w dzień wolny od pracy” oraz „dyżuru w porze nocnej”. Stwierdzono tam, że: „Przeanalizowane przez projektodawcę dane statystyczne obrazujące ekspedycję apteczną prowadzoną porą nocną wskazują na dość duże zainteresowanie usługami farmaceutycznymi do godz. 21.00 i istotny ich spadek pomiędzy godz. 21.00 a 23.00 oraz w zasadzie całkowity zanik zakupu leków refundowanych po godz. 23.00 do 7.00 rano dnia następnego, co w pełni uzasadnia objęcie zakresem płatnych ze środków publicznych dyżurów do godziny 23.00. W związku z powyższym projektodawca uznaje, że finansowanie ze środków publicznych ekspedycji aptecznej od godz. 23.00 byłoby nieodpowiadające faktycznym potrzebom, nieuzasadnione pod względem finansowym, a zatem nieracjonalne. Projektodawca nie czyni przy tym przeszkód, aby apteki dyżurowały po godz. 23.00, w tym aby dyżury przypadające po tej godzinie były wyznaczane przez powiaty. W tych jednak przypadkach te nadmiarowe – względem minimum określonego w analizowanym przepisie – godziny dyżurów będą musiały być pełnione nieodpłatnie bądź odpłatnie, ale z pokryciem związanych z tym kosztów ze środków własnych powiatu„.
– Żądanie zmiany przepisów poprzez „wprowadzenie obowiązku dla aptek pełnienia nocnych i świątecznych dyżurów” nie wydaje się zasadne, albowiem w świetle obowiązujących przepisów w przypadku, gdy praca aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu, którego siedzibą jest miasto liczące nie więcej niż 40 tys. mieszkańców, nie gwarantuje zaspokojenia potrzeb ludności, o których mowa w art. 94 ust. 1 ustawy – Prawo farmaceutyczne, zarząd powiatu wyznacza, w drodze uchwały, aptekę ogólnodostępną do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy. Ukształtowany mechanizm wyznaczenia apteki ogólnodostępnej przez zarząd powiatu przy uwzględnieniu ustawowych kryteriów wyboru apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów prowadzi do wniosku, iż wiele funkcjonujących aptek może być wyznaczonych do pełnienia dyżurów z tym zastrzeżeniem, że dyżury nie mogą nakładać się na siebie i będą pełnione naprzemiennie – stwierdziła Waszczuk-Napiórkowska.
– W tym kontekście nałożenie obowiązku pełnienia dyżurów przez wszystkie apteki według harmonogramu ustalonego przez zarząd powiatu nie wydaje się zasadna, albowiem obecnie obowiązujące przepisu umożliwiają ułożenie takiego harmonogramu z udziałem wielu aptek spełniających kryteria ustawowe. W związku z powyższym – jak się wydaje – Komisja ds. Petycji nie powinna podejmować jakichkolwiek prac zmierzających do zmiany przepisów w postulowanym zakresie – skonkludowała autorka opinii prawnej.
Z pełną treścią opinii Biura Ekspertyz można zapoznać się na stronie internetowej Sejmu RP.
/mn/
