Świdnickie parki zajmują blisko 71 ha, z czego ponad dziewięć przypada na Park Centralny. Z uwagi na jego lokalizację, mieszkańcy chętnie wybierają go na miejsce wypoczynku. Jak jednak zmieniał się ten zielony zakątek przez lata?
Dokładnej daty założenia najbardziej znanego parku w Świdnicy nie udało się dotychczas określić. Można przyjąć, że jego początek sięga czasów burzenia fortyfikacji miejskich. W drugiej połowie XIX wieku zasypano pozostałości po twierdzy świdnickiej, a miejsce to służyło najprawdopodobniej jako grunty rolne. Jednak zacznijmy od początku. Na miejscu obecnego parku znajdowała się dawniej wieś Schreibendorf. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1298 roku. W „Przyczynkach do opisu Śląska” z końca XVIII wieku autorstwa F. A. Zimmermana znajduje się krótki opis tej miejscowości. Pisze on, że wieś składała się z dwóch folwarków, 13 zagród oraz sołectwa. W 1352 książę Bolko II Mały podarował ją klasztorowi cystersów w Krzeszowie. Właściciel wioski posiadał wówczas sądownictwo wyższe i niższe.
Jako ciekawostkę można podać, że na terenie tej wsi mogło mieszkać i pracować 4 kowali, 2 szewców, 2 piekarzy i 2 rzeźników pomimo tego, iż znajdowała się ona w obrębie mili miejskiej. Warto zaznaczyć, że na terenie tej wioski znajdowały się dwie młynówki, tzw. Muehlbach (Młyński Potok) i Fischergraben (Rybacki Rów), a woda z nich płynąca napędzała większość młynów funkcjonujących na terenie tzw. Dolnego Miasta. Podczas budowy twierdzy świdnickiej w roku 1753 część wioski zburzono, bowiem znajdowała się na przedpolu i na terenie projektowanych fortyfikacji zewnętrznego pasa umocnień. O dawnym istnieniu wsi do 1945 roku przypominały nazwy Schreibendorfer Platz (obecnie plac Ludowy) oraz Schreibendorfer Kretschman (karczma).
W roku 1866 Świdnica z rozporządzenia pruskiego przestała być twierdzą i została „wolnym miastem”. Rok później rozpoczęła się likwidacja twierdzy świdnickiej. Umocnienia znajdujące się na terenie obecnego parku zostały wysadzone, a tereny zalane. Jedyną pozostałością po dawnych fortyfikacjach jest fragment muru, który znajduje się przy seminarium duchownym.
W roku 1911 na potoku Witoszówka wybudowano pierwszy w Świdnicy most żelbetowy. Został wykonany przez wrocławską firmę Dittmar Wolfsohn&Co. Rozpiętość mostu to 26 metrów. Na jednym z przyczółków mostu umieszczono herby Rzeszy i Świdnicy. W tym samym roku na terenie obecnego parku zorganizowano wielką, ogólno niemiecką wystawę przemysłowo-handlową. Została otwarta przez pruskiego następcę tronu księcia Fryderyka Wilhelma z okazji jubileuszu 75-lecia powstania w Świdnicy stowarzyszenia rzemieślniczego. Tereny wystawowe zajęły 9,53 h. Specjalnie na tę okazję wybudowano ponad 20 obiektów, udział wzięło 200 wystawców. Wśród najciekawszych ekspozycji znalazły się wioska somalijska z czarnoskórymi mieszkańcami i gospodarstwo alpejskie, odtworzone z ogromną dbałością o szczegóły. Niestety, po zakończeniu wystawy większość pawilonów i obiektów towarzyszących została rozebrana. W roku 1916 wybudowano halę sportową, znajdującą się obecnie przy ulicy Pionierów Ziemi Świdnickiej. Projektantem był Heinrich Borst. Przy hali znajdowały się tereny sportowe. Przed wojną zachwycał jeszcze stworzony przez mieszkańców piękny ogród różany.
Po zakończeniu II wojny światowej na terenie parku organizowano liczne wystawy prezentujące dorobek Ziem Odzyskanych. W latach 70. XX wieku Park Centralny przebudowano, likwidując miedzy innymi urokliwe kaskady wodne. Pojawił się natomiast sztuczny staw i fontanny w typowej gierkowskiej stylistyce. Wybudowano także sztuczne nabrzeże, z którego odpływały łódki i kajaki. Wielkość poniesionych nakładów wyniosła 20 mln złotych, z czego na 9 milionów oszacowano wartość czynów społecznych wykonanych przez pracowników zakładów pracy, młodzież, wojsko i mieszkańców miasta. Zakończenie kilkuletnich prac świętowano z wielką pompą. W 1977 roku odbyła się uroczystość otwarcia odrestaurowanego parku, którą połączono z inauguracją „Dni Świdnicy”.
W latach 80. dzięki akcji artystów na alejkach pojawiły się drewniane, rzeźbione ławki, a plac dla dzieci zapełnił się zwierzęcymi postaciami. Zachwycał zwłaszcza niedźwiedź i krokodyl. Niestety, drewniane elementy nie przetrwały próby czasu. W połowie lat 90. do parku przeniesiono rzeźbę Wielanda.
Kolejne lata przyniosły upadek najpiękniejszego niegdyś parku w Świdnicy. Zniknęły fontanny, kwietne dywany, most upstrzony został graffiti, straszył zamulony kanał wodny, a spacerowiczów odstręczały rozpadające się ścieżki. W 2010 roku przedstawiono koncepcję rewitalizacji Parku Centralnego, która miała się wiązać m.in. z budową multimedialnej fontanny, pomostów do biesiadowania, ścieżek dydaktycznych, montażem nowych ławek i oświetlenia. Na realizację tego planu potrzeba było 14 mln złotych. Z powodu braku środków w budżecie pomysł został odłożony na półkę.
Na rozpoczęcie przebudowy i odnowy Parku Centralnego trzeba było czekać do marca 2017 roku. Wtedy właśnie ruszyła rewitalizacja, która objęły cały parkowy teren. W ramach inwestycji zajęto się oczyszczeniem cieków wodnych, budową fontann, przebudową placu zabaw, ścieżek i kładek dla pieszych, wykonaniem nasadzeń zieleni, a także wyremontowano schody i rozarium. Według pierwotnych planów, koszt rewitalizacji Parku Centralnego miał wynieść około 11 mln złotych. Ostateczna kwota, uwzględniająca również wcześniejsze wydatki związane z przygotowaniami do remontu, zbliżyła się do 19 milionów. Odmieniony Park Centralny został oficjalnie oddany w ręce świdniczan 9 czerwca 2019 roku.
/opr. mn/
zdjęcia współczesne: Dariusz Nowaczyński
