Jeśli obecny trend nie zostanie powstrzymany, w 2060 roku Świdnica będzie liczyła 32 tysiące mieszkańców. Już teraz sytuacja wygląda teraz gorzej niż w miastach o podobnej wielkości. Dane Głównego Urzędu Statystycznego znalazły się we wstępie do „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2026-2032”, zaprezentowanego podczas sesji Rady Miejskiej przez prof. Dorotę Moroń. Prezydent miasta mówi o znakomitej sprzedaży działek, co „przeczy tym tezom”, przewodniczący z kolei uważa, że ludzi zatrzyma w Świdnicy park wodny i nowe przedszkole. O rozsądek apeluje niezależna radna, a rada ogłasza rok 2026 Rokiem Młodzieży.
„Porażające dane”
Przyjmowaną dzisiaj strategie prezentowała naukowczyni Uniwersytetu Wrocławskiego. Kwestie demograficzne są tylko tłem wyzwań, jakie stają przed Świdnicą w zakresie pomocy i wsparcia osób dotkniętych uzależnieniami, ubóstwem, problemami zdrowotnymi, ale to one przykuły uwagę radnych. „Porażające dane” – stwierdziła radna Anna Światowa.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2024 roku Świdnica liczyła 52 050 mieszkańców. W ostatnich pięciu latach odnotowano powolny spadek liczby ludności, z 55 013 w 2020 roku i zgodnie z prognozami demograficznymi ten spadek będzie postępował. – Spadek liczby ludności w gminie jest wynikiem dwóch procesów demograficznych – ujemnego przyrostu naturalnego oraz ujemnego salda migracji. W gminie znacznie więcej jest zgonów niż urodzeń żywych, stąd przyrost naturalny w latach 2020-2023 był ujemny. W 2023 roku wyniósł -6,98 na 1000 ludności. I choć Polska oraz województwo dolnośląskie również odnotowują ujemny przyrost naturalny to gmina ma ten przyrost jeszcze bardziej ujemny, za co odpowiada zarówno mniejsza liczba urodzeń, jak i większa liczba zgonów – czytamy w „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Miasto Świdnica na lata 2026-2032”, którą w piątek uchwalili świdniccy radni.
– Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym, a więc 0-17 lat, znacząco zmalała na przestrzeni ostatnich 5 lat – z 8309 w 2020 roku do 7 725 w 2024 roku. Ludność w wieku produkcyjnym, czyli 18-59/64 lata, również zmalała – z 31 530 w 2020 roku do 28 827 w roku 2024. Z kolei w przypadku liczby ludności w wieku poprodukcyjnym, a więc 60/65+ obserwujemy niewielki wzrost – z 15 174 w 2020 roku do 15 498 w roku 2024. Udział ludności najmłodszej, w wieku przedprodukcyjnym wyniósł w 2024 roku 14,8% i w ostatnich latach nieznacznie się zmniejszył (najwyższą wartość – 15,2% – wskaźnik ten przyjął w 2021 roku). Udział ludności w wieku produkcyjnym zmalał z 57,3% w 2020 roku do 55,4% w roku 2024. Z kolei udział ludności w wieku poprodukcyjnym, czyli 60/65+ wzrósł z 27,6% w 2020 roku do 29,8% – wyliczono w Strategii.
W opracowaniu zwrócono również uwagę na ujemne saldo migracji, które wynika z faktu przewagi wymeldowań nad zameldowaniami. Inaczej mówią, więcej osób opuszcza miasto niż się do niego przeprowadza. – W 2023 roku saldo migracji wyniosło -168 osób, czyli -3,2 na 1000 ludności. Wskazać należy, że województwo dolnośląskie ma dodanie saldo migracji, powiat świdnicki nieznacznie ujemne lub przyjmujące bilans zerowy, zaś Gmina ujemne we wszystkich latach w okresie 2020-2023 – wskazano w dokumencie. Zauważono również, że 69,1% ogółu świdnickich rodzin posiadało dzieci. – Dominują rodziny z jednym dzieckiem, bardzo rzadko rodziny mają 4 i więcej dzieci – w Gminie było zaledwie 139 takich rodzin. Średnio rodzina w Gminie liczyła 2,5 osoby, a więc mniej niż średnio rodzina w kraju, województwie dolnośląskim i powiecie – stwierdzono.
Tylko 32 tysięcy świdniczan w 2060 roku? Fatalna prognoza demograficzną
Przygotowana przez Główny Urząd Statystyczny prognoza liczby ludności do 2060 roku wskazuje, że obserwowany w ostatnich latach spadek liczby mieszkańców będzie nadal postępował. – Gmina odnotuje spadek liczby ludności z szacowanej na 2025 rok 51 630, do 45 929 w roku 2035 i 32 030 w roku 2060. Liczba osób najmłodszych – w wieku 0-17 lat – spadnie z szacowanych 7 582 w 2025 do 5 643 w 2035 roku i 3 954 w 2060 roku. Liczba osób w wieku produkcyjnym – 18-59/64 lata – będzie spadała z szacowanych na roku 2025 29 958 do 27 174 i 14 477 w roku 2060. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym, czyli powyżej 60/65 lat, spadnie z szacowanych na rok 2025 15 387 do 14 999 w 2035 roku i 13 599 w roku 2060 – wyliczono w Strategii.
Prognoza demograficzna przewiduje również znaczący wzrostu udział osób w wieku poprodukcyjnym, zaś zmaleje udział osób w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym. – Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym zmaleje z szacowanego na rok 2025 poziomu 14,7% do 12,3% w 2035 roku, najniższy poziom – 11,6% osiągnie w latach 2039-2043, a następnie wzrośnie i w 2060 roku szacowany jest na 12,3%. Udział ludności w wieku produkcyjnym spadnie z szacowanego na rok 2025 poziomu 55,4%, do 55,1% w roku 2035 i po roku 2040 będzie spadał bardziej intensywnie by osiągnąć 45,2% w roku 2060. Udział ludności w wieku poprodukcyjnym wzrośnie z szacowanego na rok 2025 poziomu 29,9% do 32,7% w 2035 roku i 42,5% w 2060 roku – wskazano.
Szczególną uwagę zwrócono na zmianę liczby ludności wśród najmłodszych i najstarszych mieszkańców w perspektywie najbliższych 10 lat. – Liczba dzieci w wieku do 14 lat spadnie o 1,6 tys. – z prognozowanych na rok 2025 6 082 do 4 447. Zmniejszy to obciążenie instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, przedszkoli i szkół podstawowych i niesie wyzwania dla organizacji sieci placówek. Udział najmłodszej kategorii wiekowej w ogólnej liczbie ludności spadnie z prognozowanych na rok 2025 11,8% do 9,7% w 2035 roku. Jeśli chodzi o seniorów powyżej 65 roku prognozuje się, że ich liczba w latach 2025-2035 spadnie z 13 701 do 13 152. (…) Prognozowany ogólny udział seniorów w ludności w gminie wzrośnie z 26,5% do 28,6%. Wzrost liczby najstarszych seniorów niesie za sobą duże wyzwania związane głównie z organizacją działań o charakterze opiekuńczym i wspierającym seniorów niesamodzielnych, potrzebujących pomocy w codziennym funkcjonowaniu – dodano.
Miasto idealne do życia, więc o co chodzi?
Jak wskazywała prof. Moroń, mieszkańcy dobrze oceniają Świdnicę jako miejsce do życia, zarówno pod względem dostępności do mieszkań komunalnych, jak i infrastruktury. Tymczasem rodzi się znacznie mniej dzieci niż wynosi mediana dla grupy porównawczej, a i coraz więcej mieszkańców po prostu się wyprowadza.
Radna niezależna Sylwia Osojca-Kozłowska, zabierając głos po prezentacji strategii stwierdziła: W tej sytuacji pytanie do władz miasta jest takie- Jeżeli widzimy, ilu świdniczan będzie w 2032 i jaki jest wskaźnik umieralności i urodzeń, to po co planujemy kolejną placówkę żłobkowo-przedszkolną, skoro te placówki, które już są, będą stały puste. Pytanie drugie – kto utrzyma Park Wodny, jeżeli widzimy, że większość nas to będą seniorzy. Może czas usiąść i zacząć planować inwestycje, które są potrzebne mieszkańcom, a nie takie, które po prostu są fanaberią, żeby dostać się do sejmu.
– Pani radna wspomniała, że po co budujemy park wodny czy żłobek. No właśnie po to, żeby zatrzymać młodych ludzi. Musimy mieć dla nich jakąś ofertę. Ja mam rodzinę wielodzietną i jakbym wybierał nowe miasto do życia, ale nie będę, to bym szukał takiego miasta, gdzie jest żłobek, przedszkole, park wodny itd., bo są to potrzeby młodych małżeństw. Z jednej strony próbujemy to robić, z drugiej troszczymy się o seniorów, tych powyżej 80. roku. Ktoś mógłby powiedzieć, że to nie są dobre tendencje, ale to tez jest dobra informacja, bo skoro my mówimy, ze w Świdnicy żyje się dłużej, to znaczy, ze jest to dobre miejsce do życia – przekonywał przewodniczący Krzysztof Lewandowski. – Ten odpływ młodych ludzi zamożnych klasy średniej wiąże się z tym, że u nas mamy mało przestrzeni do budowania nowych domów. Oni wybierają gminę wiejska i ościenne gminy, bo tam mogą mieć ładną działkę, na której wybudują swój dom, ale dalej korzystają z funkcji miasta, i szkoła, i kino, i teatr. Nawet liczba osób mieszkających w mieście spadnie, to korzystających z funkcji miasta Świdnicy będzie taka sama.
– Naprawdę, mówię to w imieniu mieszkańców i własnym, bardzo bym chciała, żeby zaczął się pan martwić o finanse tego miasta i o ludzi, którzy będą to miasto utrzymywać. My możemy mówić o wielu fanaberiach i wymyślać, że nie ma młodych ludzi, bo nie mamy parku wodnego czy miejsca w przedszkolach. Miejsca w przedszkolach są, proszę poprosić urząd o analizę (wg danych z listopada 2024r. w publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w Świdnicy było ponad 60 wolnych miejsc, przyp. red.) – ripostowała radna Osojca-Kozłowska.
– Dzieci rodzi się mniej i z tego powodu, że pan wybuduje ten aquapark, dzieci nie przybędzie. Ja tylko pytam, kto za to wszystko będzie płacił, bo za moment ci, którzy mają pieniądze, zwiną się stąd, bo mają dość płacenia na fanaberie i ponoszenia kosztów coraz wyższych podatków – mówiła radna Osojca-Kozłowska. Przewodniczący odpowiedział – Miasto powinno być bogate, ale nie może być skąpe.
Przy okazji przypomniał, że aquapark Świdnica miałaby już dawno, gdyby grupa radnych przed laty nie zastopowała budowy, stwierdził, ze nie ma ich już na tej sali. Jednak była jedna osoba. Wśród tych radnych, którzy powiedzieli nie basenowi, była obecna prezydent Beata Moskal-Słaniewska.
Prezydent nie odniosła się ani do wskaźników demograficznych, ani do obaw o finanse miasta wraz z ubywającą liczbą mieszkańców i planowanymi. – Oczywiście Świdnica robi wszystko, żeby zachęcać młode rodziny, przedsiębiorców, aby lokowali w Świdnicy swoje domy i przedsiębiorstwa. W tej chwili przygotowujemy nowe tereny, dedykowane osobom, które chcą tutaj wybudować swój dom, przy ul. Westerplatte-Bystrzycka (…) przygotowujemy się do sprzedaży działek i przy ul. Klimatycznej (…). Jak do tej pory nie brak chętnych, wszystkie działki, które wystawiamy w przetargach cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem, co jest dokładanie zaprzeczeniem tezy, że wyjeżdżają. Raczej przyjeżdżają, coraz więcej osób przenosi się z Wrocławia, coraz więcej osób dojeżdża, korzystając z Kolei Dolnośląskich, więc rodzin takich o potencjale, na którym nam zależy, przybywa – stwierdziła. Informacje, podane w strategii, nie są tezą. To dane zebrane przez Główny Urząd Statystyczny. Prezydent nie podała, na jakiej podstawie mówiła o wzroście liczby młodych rodzin i przeprowadzkach z Wrocławia.
Dzisiaj Rada Miejska ogłosiła rok 2026 Rokiem Młodzieży.
/asz/mn/
