Działający już od trzynastu lat, podtrzymujący teatralne tradycje miasta, cieszący się zainteresowaniem młodzieży i dorosłych projekt Świdnickiego Ośrodka Kultury został uhonorowany Nagrodą Kulturalną Dolnego Śląska „Silesia”, która przyznawana jest za szczególny wkład w rozwój kultury.
Decyzję w sprawie uhonorowania twórców projektu „Alchemia Teatralna” nagrodą kulturalną „Silesia” podjęto w czwartek, 14 września podczas LVII posiedzenia sejmiku dolnośląskiego. Wojewódzcy radni przyznali w sumie siedem wyróżnień za szczególny wkład w rozwój kultury Dolnego Śląska, które przyznano czterem instytucjom i trzem osobom.
Z wnioskiem o przyznanie „Alchemii” dolnośląskiej nagrody kulturalnej wystąpił radny Jacek Iwancz, uzasadniając swoją propozycję następująco:
Projekt „Alchemia teatralna” już od 13 lat działa na rzecz współdziałania i aktywizacji przedstawicieli różnych grup społecznych i wiekowych poprzez poszerzenie oferty artystycznej edukacji pozaszkolnej oraz realizację działań edukacyjnych służących idei kontynuacji wartości tworzących poczucie tożsamości kulturowej poprzez rozwijanie ekspresji twórczej i kreatywności. W tym czasie szeroko otworzyła „okno międzypokoleniowe” pozwalające wszystkim chętnym na zdobywanie nowych umiejętności oraz przełamywanie barier i schematów w działaniu.
Realizacja projektu takiego jak „Alchemia teatralna” jest niezwykle ważna w mieście, w którym, ze względu na brak stałej sceny zawodowej, kontakt ze sztuką teatru jest znacząco utrudniony. Mieszkańcy w ograniczonym stopniu mogą rozwijać w tym zakresie swoje zainteresowania i uzdolnienia, a przecież Świdnica posiada wspaniałe teatralne tradycje. Tuż po zakończeniu II wojnie światowej funkcjonował w niej profesjonalny teatr, który dawał 15 premier rocznie. „Alchemia teatralna”, za cel postawiła sobie zachowanie tej spuścizny i rozwijanie bogatego świdnickiego teatralnego dziedzictwa.
„Alchemia teatralna” zaistniała po raz pierwszy w 2010 roku, wyłaniając się z istniejącego wcześniej Projektu Edukacji Teatralnej. Spotkała się już wówczas z olbrzymim zainteresowaniem i wręcz magnetycznie zadziałała na odbiorców, a kontynuowana jest nieprzerwanie z sukcesami do dziś. Duże zainteresowanie warsztatami, widownia zapełniona po brzegi na spektaklach, spotkaniach z aktorami, wykładach, integracja osób z rozmaitych środowisk, interakcja młodzieży z dorosłymi — wszystko to świadczy o tym, jak bardzo potrzebny był taki projekt i jak bardzo czekali na niego mieszkańcy Świdnicy. Przemyślane działania w ramach projektu pozwalają wykształcić odbiorców kultury, gotowych do przyswajania sobie produktów kultury wysokiej, świadomych swoich postaw obywatelskich i przynależności do społeczności. Tego rodzaju działania wzmacniają tożsamość lokalną i wytwarzają wokół siebie zaangażowaną wspólnotę — dlatego nie mogą mieć charakteru jednorazowego, powinny być kontynuowane, pielęgnowane i wzmacniane, bo są naszym wielkim społecznym kapitałem.
Dla „Alchemii teatralnej” zawsze istotna była też kwestia dolnośląskości. Nie jest dziełem przypadku, że najczęściej wznawianym pokazem w repertuarze Alchemii jest performatywne czytanie dramatu autorstwa Marioli Mackiewicz „Sami obcy”. Poświęcony jest on spotkaniom na Dolnym Śląsku ludzi wielu narodowości i kultur: Polaków, Niemców, Romów, Francuzów, Greków, Żydów i Łemków. Opowiada o kształtowaniu się współczesnej tożsamości Dolnego Śląska i przypomina, jak tuż po zakończeniu II Wojny Światowej wyglądało życie codzienne na Ziemiach Odzyskanych.
Opiekunką „Alchemii teatralnej” jest Halina Szymańska, której wiara w sens międzypokoleniowej edukacji sprawiają, że projekt nie przestaje się rozwijać i nieustannie przedstawia atrakcyjną ofertę zajęć prowadzonych przez profesjonalistów najwyższej klasy. Młodzież, osoby dorosłe i seniorzy aktywnie angażują się w różnorodne warsztaty i występują na scenie, biorąc udział w pokazach teatralnych. Wyjątkowe i szczególnie cenne jest w „Alchemii teatralnej” to, że model edukacji przez nią proponowany jest prawdziwie wielostronny. Zajęcia praktyczne z zakresu aktorstwa (prowadzone przez Juliusza Chrząstowskiego i Andrzeja Błażewicza), ruchu scenicznego (z Tomaszem Dajewskim), pracy z głosem (z Dariuszem Jarosem i Dominikiem Strycharskim), improwizacji (z Oskarem Hamerskim), recytacji (z Juliuszem Chrząstowskim) oraz dramatopisarstwa (z Mateuszem Pakułą) uzupełnione są o cieszący się olbrzymim powodzeniem ogólnopolski konkurs na sztukę teatralną oraz teatrologiczne lekcje prowadzone przez prof. Mirosława Kocura i Krzysztofa Dixa, a wcześniej również Sylwię Fiałkiewicz — ich treść stanowi źródło interesujących informacji dla publiczności w każdym wieku oraz interesujące i pożądane dopełnienie dla wiedzy, jaką młodzież pozyskuje w ramach zajęć szkolnych. Mimo upływu lat i zmian pokoleniowych zainteresowanie „Alchemią teatralną” nie maleje. Jest to niezbitym dowodem żywotności tego przedsięwzięcia oraz jego nieprzemijającej wartości. Dopełnieniem tego wielostronnego modelu edukacyjnego są cieszące się dużą popularnością spotkania z wybitnymi aktorami polskiej sceny i filmu, które pozwalają szerszej publiczności poznać kulisy pracy w tym zawodzie.
Choć grupy młodzieży i dorosłych często pracują i występują osobno, to istotą projektu jest ich spotkanie, w czasie którego przełamywane są międzypokoleniowe bariery i stereotypowe uprzedzenia. Dlatego szczególny nacisk kładziony jest na to, by grupy stanowiły jeden zespół i razem brały udział w próbach i prezentacjach, których ogółem każdego roku przygotowywanych jest z od 6 do 8. Największym powodzeniem cieszą się te będące podsumowaniem warsztatów ze wszystkich dziedzin: „Finał Alchemii przed wakacjami” i premiera sztuki w wykonaniu grupy dorosłych. Integralną częścią tego pierwszego wydarzenia jest ceremonia wręczenia „Desek scenicznych” absolwentom „Alchemii” kończącym swoją przygodę z projektem.
Często, bardziej nawet niż najdokładniejszy opis, najsilniej przemawiają do nas twarde, mierzalne dane. Oto więc jak w liczbach przedstawiają się dokonania „Alchemii teatralnej” w okresie całej swojej działalności od 2010 do dzisiaj. W tym czasie udało się zorganizować: 88 premier (wiele ze spektakli było po pokazie premierowym prezentowanych publiczności jeszcze wiele razy), 36 wykładów i lekcji teatralnych, 33 spotkania z aktorami oraz dziesiątki warsztatów. Od 2010 do 2022 roku wszystkie działania Alchemii teatralnej zgromadziły łącznie 66 tysięcy odbiorców.
/opr. mn/
