Sypiący się tynk i uciążliwe zapachy odstraszające nie tylko mieszkańców, ale i turystów – tak przez lata wyglądało znajdujące się w ścisłym centrum Świdnicy przejście w Zaułku Świętokrzyskim. Zaniedbany zakątek śródmieścia, pozostający niechlubną wizytówką miasta i często służący za nielegalny szalet, przeszedł wyczekiwany remont. Zainstalowane zostały już kamery monitoringu oraz oświetlenie, ku końcowi zmierzają roboty instalacyjne. Na montaż czekają jeszcze dwie kraty wejściowe, które umożliwią zamykanie przejścia w godzinach nocnych.
– Ulica Świętokrzyska, zwana ze względu na swoje usytuowanie i rozmiary Zaułkiem Świętokrzyskim, powstała w okresie średniowiecza i była najkrótszą drogą łączącą rynek świdnicki z kościołem dominikanów. Dziś w tym miejscu wznosi się XIX-wieczny kompleks budynków sądu i aresztu śledczego, powstałych w miejscu rozebranych zabudowań klasztornych i kościoła dominikanów pw. Świętego Krzyża. Była to niewykorzystana przestrzeń w linii zabudowy Rynku, którą wykupił pobożny mieszczanin Konrad Stangrune podarowując ją klasztorowi dominikanów. Dzięki temu powstała tu uliczka, która pozwalała szybko dotrzeć zakonnikom do centrum miasta, a mieszczanom na nabożeństwa do kościoła – przywoływała konserwator Jolanta Marosik w programie prac konserwatorskich sporządzonym w ramach przygotowań do przebudowy przejścia.
Od kilku lat wspólnoty mieszkaniowe sąsiadujące z Zaułkiem Świętokrzyskim zwracały się do miasta z wnioskami o wsparcie remontu przejścia prowadzącego z Rynku w kierunku ulicy Różanej. Już w marcu 2017 roku zwracano uwagę, że jest ono w tragicznym stanie i zagraża bezpieczeństwu ludzi. Podkreślano przy tym, że wspólnoty mieszkaniowe są niewielkie i nie ma szans, by zdołały zebrać dość pieniędzy na przeprowadzenie niezbędnych prac. W maju 2019 roku wspólnota mieszkaniowa przy Rynku 23a zwróciła się z wnioskiem o udzielenie dotacji z przeznaczeniem na opracowanie ekspertyzy budowlanej stanu technicznego i bezpieczeństwa konstrukcji części kamienicy. Późniejsze opracowania szczegółowo opisujące stan przejścia potwierdziły obawy mieszkańców.
– Wygląd zaułka został zniszczony na skutek niefachowo wykonanego remontu. Na powierzchni murów i sklepień znajdują się wtórne warstwy tynkarskie. (…) Tynki wykonane w przejściu w latach 30. XX wieku, jak również tynki współczesne, charakteryzują się bardzo niekorzystnymi właściwościami – są mało elastyczne, twarde i mało dyfuzyjne, pogarszając możliwości wymiany wilgoci, a wręcz hamując oddawanie wilgoci z muru. Spowodowało to w konsekwencji rozwarstwienie tynków i ich odspojenie od podłoża. Obserwowano rozległe spęcherzenia i nawisy tych tynków w postaci rozległych płatów, odspojonych i odsuniętych od podłoża miejscowo na kilka milimetrów. Niewielkie drgania mogą doprowadzić do odspojenia metrowych płatów tynków. (…) W partiach przyziemia tynki całkowicie odpadły odsłaniając kamienny mur. (…) Oględziny sklepień wykazały katastrofalny stan obiektu – opisywała Dorota Wandrychowska, autorka programu konserwatorskiego, wskazując przy tym na konieczność podjęcia „pilnej interwencji”.
Przejście w Zaułku Świętokrzyskim przed remontem:
Dzięki przygotowaniu stosownych badań oraz ekspertyzy obejmującej stan techniczny części budynków, opracowaniu programu prac konserwatorskich, a także wykonaniu dokumentacji projektowej, możliwe stało się wykonanie kolejnego kroku w kierunku przemiany zaniedbanego zakątka śródmieścia. Na mocy porozumienia zawartego między Wspólnotą Mieszkaniową przy ul. Rynek 23A, Wspólnotą Mieszkaniową przy ul. Świętokrzyskiej 2 oraz Gminą Miasto Świdnica ogłoszony został przetarg na przebudowę przejścia w Zaułku Świętokrzyskim. Realizację prac remontowych powierzono ostateczne firmie EMBUD z Kątek.
W ramach przebudowy przewidziano m.in. remont elewacji bocznej budynku Rynek 23a i oficyny, sklepienia oraz czterech rozpór pomiędzy budynkami, wykonanie oświetlenia przejścia, montaż monitoringu i nowej nawierzchni posadzki przejścia, a także montaż dwóch bram od strony podwórka i Rynku, dzięki którym możliwe będzie zamykanie przejścia dla osób postronnych w godzinach nocnych. Na wykonanie robót przeznaczono blisko 1 mln 255 tys. złotych.
Planowano, że prace związane z remontem przejścia zostaną zakończone do 15 czerwca 2022 roku. Tego terminu nie udało się dotrzymać z uwagi na konieczność wykonania robót instalacyjnych. – Nie możemy przystąpić do etapu wykonania posadzki w przejściu, bez wcześniejszego ułożenia w przyziemiu kabli energetycznych i sieci gazowej, która także ma zostać ukryta – tłumaczył w maju Andrzej Nowak, ówczesny dyrektor wydziału inwestycji miejskich Urzędu Miejskiego w Świdnicy, w rozmowie ze Świdnickim Portalem Historycznym.
/mn/
