Od Wielkiego Czwartku do wigilii paschalnej od tysięcy lat w kościele katolickim obchodzone jest Triduum Paschalne. Dla chrześcijan to szczególnie ważny czas, który został ustanowiony na pamiątkę męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Ten krótki okres przygotowania do Wielkiej Nocy przez bogactwo zwyczajów ma nie tylko wymiar religijny, ale również szczególne znaczenie w kulturze.
Na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy ustanowiono święto w czwartek poprzedzający Wielkanoc. Milkną wówczas organy, dzwony zastępują kołatki a na Podkarpaciu – bębny. Z zapisów w kronikach można się dowiedzieć, że na wzór Chrystusa nogi nędzarzom obmywali w tym dniu biskupi, cesarze i królowie. Dziś w wielu świątyniach w obecności dwunastu mężczyzn wciąż ten symboliczny gest czynią kapłani. Nabożeństwo kończy adoracja w kaplicy, która zwyczajowo nazywana jest ciemnicą. Znane są też liczne zwyczaje ludowe związane z Wielkim Czwartkiem. W przeszłości młodzieńcy obnosili po ulicach kukłę Judasza, by później utopić ją w rzece, w której kąpały się dziewczęta z wiarą, że lodowata woda zapewni im urodę. Od tego dnia starano się unikać wykonywania niekoniecznych prac w domu i zagrodzie, m.in. nie prano ubrań i nie rąbano drewna. Nasi przodkowie chcieli w ten sposób uniknąć sprowadzenia na obejście nieszczęścia. Do dziś dba się o zachowanie ciszy, która ma podkreślić skupienie w oczekiwaniu na zmartwychwstanie. Kultywowane na południu Polski zwyczaje pozwalają sądzić, że dawniej w tym dniu świętowano wiosenne zaduszki, np. na rozstajach dróg w pobliżu krzyży i kapliczek ku pamięci zmarłych palono ogniska.
Dniem największej żałoby w Kościele jest Wielki Piątek. Zamiast mszy odprawia się wówczas podniosłe nabożeństwo liturgii Męki Pańskiej z drogą krzyżową, a celebracja zakończona jest urządzeniem symbolicznego grobu Chrystusa. Wartę pełnią przy nim przez dzień i noc żołnierze bądź strażacy, a na Podhalu ubrani w tradycyjne stroje górale. Często czuwających przy grobie nazywa się turkami. W samo przygotowanie dekoracji świątyń angażują się natomiast całe wspólnoty parafialne – za to pozbawiony krzyża, kwiatów, świeczników i obrusów pozostaje ołtarz. W przeszłości przy okazji nawiedzania kościołów można było wziąć udział w kwestach na rzecz ubogich. Za wewnętrzną oznakę umartwienia uznaje się ścisły post, a za zewnętrzną m.in. zasłanianie luster i wstrzymywanie zegarów. Nie przeszkadzało to jednak lokalnie wierzyć, że upieczone w tym dniu mazurki i baby wielkanocne będą wiecznie świeże. Jeśli chodzi o inne wiejskie przekonania związane z tym dniem, deszcz i rosę uważano za zwiastun urodzaju.
Najważniejszym dniem przygotowywania się do uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego jest Wielka Sobota, podczas której atmosfera staje się radośniejsza. Tego dnia w kościołach święci się pokarmy – dawniej na wsi kapłani robili to w domu najbogatszego z gospodarzy. W koszyczkach znaleźć można m.in. chleb, sól, mięso, ser, masło, chrzan czy symbol Zmartwychwstałego – baranka z ciasta, cukru bądź masła (w Wielkopolsce). Nie tylko wiejskie gospodynie starają się wyróżnić dekoracją święconki. Istotnym elementem tradycji jest przygotowywanie pisanek, kraszanek czy malowanek. Jak wskazują nazwy, technik wykonania jest bez liku, np. na Kurpiach najczęściej dekoruje się jajka przy użyciu naturalnych barwników, wosku a nawet sitowia. Mają one w ludowych wierzeniach moc przeciwdziałania złu. Znane są obyczaje zakopywania ich skorupek na polu czy karmienia nimi zwierząt. Obowiązkowo poświęcona żywności musi się znaleźć na świątecznym stole. Jednak wielu smacznych potraw, które nierzadko przygotowywane są według dawnych przepisów – babcinych receptur, w wielu regionach naszego kraju można skosztować dopiero po zakończeniu mszy rezurekcyjnej, kiedy to radosne bicie dzwonów ogłasza zakończenie postów.
Informacje dotyczące obchodów Triduum Paschalnego w świdnickich parafiach
Parafia katedralna pw. św. Stanisława i św. Wacława
- Wielki Piątek:
- godz. 15.00 – Droga Krzyżowa,
- godz. 18.00 – Liturgia Męki Pańskiej,
- po zakończeniu wieczornej liturgii Adoracja Krzyża do godz. 22.00,
- Wielka Sobota:
- godz.8.00 – Jutrznia,
- od godz. 9.00 do 13.00 co godzinę: Błogosławieństw pokarmów
- godz. 20.00 – Wigilia Paschalna z procesją rezurekcyjną
- W Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego Msze św. w porządku niedzielnym t.j. 7.00 (bez procesji rezurekcyjnej), 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 18.00. W Niedzielę Zmartwychwstania o godz. 17.00 w katedrze będą odprawione wielkanocne Nieszpory chrzcielne na zakończenie Triduum Paschalnego.
- W czasie Triduum Paschalnego godziny otwarcia katedry: od. 7.00 – 12.30 oraz od 14.30 – 22.00
Parafia pw. NMP Królowej Polski
Parafia pw. św. Józefa Oblubieńca NMP
Wielki Piątek. O godz. 15.00 nabożeństwo Drogi Krzyżowej i rozpoczęcie Nowenny przed Uroczystością Niedzieli Miłosierdzia Bożego. O godz. 18.30 Liturgia Męki Pańskiej. Adoracja do godziny 22.00. W tym dniu obowiązuje post ścisły.
Wielka Sobota. O godz. 8.00 Jutrznia i Godzina Czytań. Od 9.00 do 15.00 (co pół godziny) będziemy błogosławić pokarmy na stół wielkanocny. O godz. 20.00 rozpocznie się Liturgia Wigilii Paschalnej, z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych (prosimy przynieść świece), liturgię zakończy procesja rezurekcyjna.
W Niedzielę Zmartwychwstania o godz. 14.30 w naszym kościele będzie msza św. w języku ukraińskim w intencji Ukrainy dla uchodźców przebywających w Świdnicy i okolicach. Przed mszą św. będzie możliwość skorzystania z sakramentu spowiedzi w języku ukraińskim.
Parafia św. Andrzeja Boboli
Wielki Piątek
- godz. 15.00 Droga Krzyżowa do dzieci
- godz. 19.00 Liturgia Wielkiego Piątku, po niej adoracja Najświętszego Sakramentu w Bożym Grobie
- godz. 22.00 Droga Krzyżowa
Wielka Sobota
- od godz. 10.00 adoracja Najświętszego Sakramentu
- w godz. 10.00 – 13.00 poświęcenie pokarmów (co 30 minut)
- godz. 20.00 Liturgia Wielkiej Soboty
Niedziela Zmartwychwstania
- godz. 6.00 Msza św. z procesją rezurekcyjną
- kolejne Msze św. od godz. 9.00 wg porządku niedzielnego
Parafia Miłosierdzia Bożego
W Wielki Piątek nabożeństwo Liturgii Męki Pańskiej o 18.00. Adoracja krzyża bez całowania krzyża. Adoracja przy Bożym grobie po nabożeństwie do 22.00.
W Wielką Sobotę adoracja przy Bożym grobie rozpocznie się o 8.00 – 20.30. Przerwa w adoracji na sprzątanie kościoła od 15.30 – 17.00. Święcenie pokarmów w tym roku na Osiedlu Zarzecze od 9.00 do 15.30 co 15 minut. Osiedle Kolonia przy krzyżu o 9.00, 12.00, 15.00. Msza Wigilii Paschalnej rozpocznie się o 21.00 zakończy się procesją rezurekcyjną.
Msze Św. w Niedzielę zmartwychwstania: 9.00, 10.30, 12.00, 13.15 – chrzcielna, 18.00. Nie będzie Mszy Św. o godz. 700.
Parafia pw. Ducha Świętego
Wielki Piątek – wszystkich obowiązuje post ścisły, polegający na powstrzymaniu się od potraw mięsnych i alkoholu oraz na ograniczeniu jedzenia. Tego dnia na znak smutku i żałoby nie sprawuje się Eucharystii. O godzinie 18.30 Droga Krzyżowa. Liturgia Meki Pańskiej o godzinie 19.00. Na zakończenie liturgii Najświętszy Sakrament zostanie przeniesiony do Grobu Pańskiego. Adoracja Najświętszego Sakramentu do godziny 22.00.
Wielka Sobota jest dniem adoracji Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim, adoracja od godziny 9.00. Pamiętajmy o tym, kiedy przyjdziemy pobłogosławić pokarmy. Jest to czas upamiętniający zstąpienie Chrystusa do otchłani, nadal obowiązuje cisza i zaduma nad śmiercią Chrystusa. Warto i w tym dniu zachować post, powstrzymując się od pokarmów mięsnych. Błogosławieństwo pokarmów od godz. 10.00 – 13.00 co pół godziny. O godzinie 13.30 poświęcenie pokarmów w majątku Zawiszów. Przerwa w adoracji od 13.30 – 16.00.
W sobotni wieczór rozpoczynamy Wigilię Zmartwychwstania Pańskiego. Uroczysta i najbogatsza w ciągu roku liturgia oznajmi zmartwychwstanie Chrystusa. Wigilia Paschalna rozpocznie się o 21.00 i zakończy się procesja rezurekcyjną.
Msze św. w Niedzielę Zmartwychwstania i drugi dzień świat w porządku niedzielnym.
/Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, parafie świdnickie, opr. mn/
