Wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO Kościół Pokoju w Świdnicy od ponad 30 lat poddawany jest konserwacji i renowacji. Unikalny w skali globu zabytek, podobnie jak wiele innych obiektów, dotykają trudności związane z pandemią. Dwa największe projekty konserwatorskie potrwają dłużej. Brakuje też pieniędzy na tzw. wkłady własne.
Świątynia od wielu lat przechodzi konserwację. Dzięki staraniom liczącej zaledwie 100 osób Parafii Ewangelicko-Augsburskiej i gospodarzom Kościoła Pokoju, bp Waldemarowi Pytlowi i Bożenie Pytel liczący ponad 350 lat drewniany obiekt udało się uratować przed zniszczeniem. Trwa realizacja ogromnego projektu, współfinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wartość prowadzonych od 2018 roku prac ma wynieść finalnie ok. 20 milionów złotych. Projekt obejmuje renowację mniej eksponowanych części świątyni, na które dotąd trudno było o środki: Hali Polnej wraz z lożami, Hali Zmarłych i Hali Pamięci z tablicami komemoratywnymi oraz Hali Ołtarzowej.
Co udało się zrobić w 2020 roku, opisuje Ryszard Wójtowicz (na zdjęciu z lewej), szef zespołu konserwatorów na stronie kosciolpokoju.pl: W ramach POiŚ udało się przeprowadzić wiele prac w Hali Ołtarzowej. Na piętrze odnowiono chór szkolny z 1708 r. i przylegającą do niego lożę krawców z 1718 r., z bogato zdobionym licem, natomiast na parterze urodę odzyskała loża pastorska. Przywrócono barwy polichromiom i marmoryzacjom oraz zamontowano w niej złoconą kratkę, która służyła za ozdobę i osłonę. Równolegle trwały końcowe prace przy pięciu lożach na parterze w Hali Zmarłych i Hali Polnej. Wciąż są naprawiane stropy i słupy w północnej części kościoła, która jest najbardziej zniszczona. Zbliżają się ku końcowi kompletne prace przy 138 ławkach, głównie na parterze w północnej i zachodniej oraz południowo-zachodniej części kościoła, a także na chórze szkolnym. Cenne są zwłaszcza te, które przetrwały z pierwszego wyposażenia kościoła i są niemal jego rówieśniczkami. Konserwacji poddano14 z wszystkich 27 zewnętrznych drzwi (w tym osiem z POiŚ i sześć z funduszy MKiDN). Spękane i zbutwiałe drzwi okazały się szczególnie trudnym zadaniem dla konserwatorów, ponieważ są narażane na szarpnięcia i na stały kontakt z zewnętrznymi czynnikami atmosferycznymi, które je osłabiają. Udało się dobrać specjalne kleje i farby odporne na te niesprzyjające warunki. Na kolejnych etapach odsłonięto także numery i dorobiono lub wyreperowano okucia i zamki.
– Projekt pn: „Konserwacja i renowacja drewnianego obiektu zabytkowego UNESCO – Kościoła Pokoju w Świdnicy, w celu ochrony dziedzictwa kulturowego” dofinansowanie w ramach POIiŚ 2014-2020 w związku z pandemią został przedłużony i zakończenie planowane jest na czerwiec 2021 – informuje Bożena Bytel. – Dzięki zakrojonej na szeroką skalę akcji zbierania funduszy na wkład własny oraz częściowej dotacji Gminy Miejskiej Świdnica zebraliśmy część potrzebnych środków. Niestety, ze względu na epidemię Covid-19 i prawie całkowite zamrożenie ruchu turystycznego, perspektywy finansowe na rok 2021 nie rysują się optymistycznie, stąd parafia nadal poszukuje środków na konserwację. Cały czas zbieramy pieniądze poprzez portal zrzutka.pl i każdy komu leży na sercu dobro zabytku może dodać swoją „cegiełkę” do funduszu konserwacji.
Dotychczasowe apele o wsparcie nie pozostały bez odzewu. – Chciałabym wspomnieć o kilku społecznych inicjatywach świdniczan, którzy w piękny sposób okazali nam w trudnym czasie wsparcie i solidarność, ofiarowując swoje wyroby, dzieła sztuki, czy książki na aukcje wspierające konserwację kościoła – mówi Bożena Pytel. – Serdecznie dziękujemy ofiarodawcom: Kamie Karst za obraz „Kościół Pokoju nocą”, Jackowi Zygmuntowi za fotografię pokazują wnętrze kościoła, Mirosławowi Sośnickiemu za książkę „Życie po przecinku”, Annie Tomańskiej za książkę „Przyrodnik Gór Sowich”, a także Marioli Mackiewicz za anioły, które własnoręcznie wydziergała, bo jak sama powiedziała chciałaby rozanielić serca tych, którzy sympatyzują z Kościołem Pokoju. To pozytywne poruszenie rozpoczęło się kilka miesięcy temu od filmów zrealizowanych przez trzech gdańskich przewodników turystycznych, mogę śmiało powiedzieć – zakochanych w Kościele Pokoju. To właśnie oni: Katarzyna Czaykowska, Anna Perz i Arkadiusz Zygmunt jako pierwsi zgłosili się do nas z dobrym słowem, pomysłem i inicjatywą. Stworzyli dziesięć krótkich filmów pokazujących ciekawą historię zabytku, jednocześnie promujących akcję na portalu zrzutka.pl Filmy są zamieszczone na naszym kanale YT i można je nadal oglądać.
Parafia ma więcej czasu również na realizację kolejnego projektu. Ostatni obiekt, który od kilkudziesięciu lat nie był remontowany, to około 300-letni dom kantora i wikarych przy placu Pokoju 3 i 4. Od czasów powojennych aż do 2017 roku mieściły się tu zwykłe mieszkania, a szachulcowa konstrukcja ulegała stałej degradacji. W styczniu 2019 roku parafia pozyskała 3 miliony złotych ze środków unijnych. W tym miejscu planowane jest otwarcie Centrum Edukacji Ekologicznej. – Projekt pn: „Termomodernizacja ośrodka edukacji ekologicznej przy Kościele Pokoju w Świdnicy” dofinansowany w ramach RPO WD 2014-2020. Ze względu na covid-19 wszystkie procedury związane z projektem zostały przesunięte i zakończenie realizacji jest planowane na czerwiec 2022. Rozpoczęcie projektu przedłużyło się w związku z wnioskiem parafii o rozszerzenie prac, co zostało pozytywnie zaopiniowane przez Urząd Marszałkowski – informuje Bożena Pytel.
Obok największych projektów realizowane są zarówno w samej świątyni, jak i na placu Pokoju mniejsze prace, dotowane ze różnych źródeł.
/opr. asz./
Zdjęcia Swidnca24.pl oraz archiwum Kościoła Pokoju
