Na terenie kamieniołomu Łażany II koło Żarowa, odkryty został rzadki minerał o nazwie spinel. Okazy jubilerskie spotyka się w Tajlandii, Kambodży, Laosie, USA, Birmie, Afganistanie, Kanadzie i na Madagaskarze. W Europie pojedyncze egzemplarze znane są z Norwegii, Finlandii, Włoch i Niemiec. W Polsce niewielkie ilości stwierdzono w okolicy Złotoryi.
– Odkrycie w kopalni Łażany II jest wyjątkowe z dwóch powodów. Jest to pierwsze udokumentowane znalezisko spinelu właściwego w masywie Strzegom–Sobótka i jednocześnie pierwsze w Polsce opisanie tego minerału w skale macierzystej – wskazują autorzy odkrycia – Krzysztof Łobos, Tomasz Pawlik i Michał Klukowski – w październikowym „Przeglądzie Geologicznym”. Do tej pory jedyne spinele odnajdywano w osadów rzecznych w Górach Izerskich i Kaczawskich.
– Spinel z kopalni Łażany II występuje w postaci doskonale wykształconych, przeświecających ośmiościanów. Tworzy liczne nagromadzenia małych kryształów wrośniętych w marmur. Kryształy mają barwę fioletową, rzadziej błękitną, osiągają zwykle wielkość 0,03–0,20 mm – opisują autorzy. Największe z kryształów osiągają wielkość 0,5-2mm.
Udokumentowane przez autorów odkrycie podniosło zarazem naukową i dydaktyczną rangę kopalni w Łażanach. – Nie uchodziła ona dotąd za miejsce szczególnie zasobne w ciekawe okazy mineralogiczne, w przeciwieństwie do większości pobliskich kopalń granitów z okolic Strzegomia, słynących z bogactwa mineralizacji pegmatytowej i hydrotermalnej – podkreślają badacze.
Spinel właściwy używany jest m.in. do wyrobu materiałów ogniotrwałych. Pięknie zabarwione kryształy cenione są przez kolekcjonerów, a wiele odmian uchodzi za kamień o wartości jubilerskiej, wykorzystywany do wyrobu biżuterii. Najatrakcyjniejsze jubilersko egzemplarze spineli pochodzą z Birmy, Sri Lanki, Wietnamu, Tadżykistanu, Tanzanii, Pakistanu, Afganistanu, czy z Brazylii. Spinele często występują w złożach z innymi kamieniami jubilerskimi, na przykład rubinami, z którymi z uwagi na podobieństwo barwy w przeszłości bywały niejednokrotnie mylone.
Więcej na temat odkrycia: „Wstępne dane o spinelu właściwym (MgAl2O4) z kopalni granodiorytu Łażany II w masywie Strzegom–Sobótka” (Przegląd Geologiczny, vol. 67, nr 10, str. 823-827).
Michał Nadolski
[email protected]
fot. K. Łobos, T. Pawlik, M. Klukowski – Przegląd Geologiczny
