Żeby odzyskać pożyczone pieniądze, trzeba liczyć się z kosztami. Ile może pochłonąć droga sądowa i kto ostatecznie zapłaci? O czym warto pamiętać, informuje świdnicki adwokat Paweł Zawadzki. Zachęcamy do zadawania pytań związanych z problemami prawnymi na adres [email protected], wpisując w temacie Okiem prawnika.
KOSZTY DOCHODZENIA NALEŻNOŚCI W POSTĘPOWANIU SĄDOWYM
W poprzednim artykule zostało przybliżone, istotne dla wierzycieli i dłużników, zagadnienie jakim jest przedawnienie roszczeń, czyli określone w przepisach terminy, po upływie których nie jest możliwe uzyskanie wyroku zasadzającego roszczenia (w przypadku zgłoszenia w toku procesu przez dłużnika zarzutu przedawnienia), który umożliwia egzekucję wierzytelności.
Chcąc kontynuować poruszoną tematykę związaną z dochodzeniem należności, warto zobrazować jakie koszta dla dłużnika generują podejmowane przez wierzyciela czynności w celu odzyskania należności.
W pierwszej kolejności należy przytoczyć przepis artykułu 98 k.p.c., który stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Z powołanego artykułu wynika, iż w przypadku uzyskania przez wierzyciela korzystnego dla siebie wyroku, koszty dochodzenia przez wierzyciela należności obciążają dłużnika. Kwota zatem, którą dłużnik musi uregulować, powiększa się. Dzieje się tak dlatego, iż musi on w takim przypadku zapłacić wierzycielowi nie tylko należność główną wraz z odsetkami, ale dodatkowo także koszty procesu. Składa się na nie przede wszystkim opłata od pozwu, która jest albo stosunkowa, wynosząca 5% wartości przedmiotu sporu (nie mniej jednak niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł) albo stała, a w przypadku spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym (spory wynikające z umów oraz z tytułu rękojmi, gwarancji jakości do 20 000 zł oraz spory z umowy najmu lokalu mieszkalnego – bez względu na wartość przedmiotu sporu) wynosząca od 30zł do 300zł, w zależności od wartości żądanej spornej kwoty pieniężnej. Ponadto, powyższe koszty obejmują inne wynikające z procesu sądowego koszty poniesione przez wierzyciela lub przez Sąd, w tym również koszty zastępstwa procesowego oraz koszty uzyskania opinii biegłego. W przypadku, gdy pełnomocnikiem jest adwokat lub radca prawny, o zwrocie za jego czynności z tytułu zastępstwa procesowego decyduje Sąd, a zasądzona opłata nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna (określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości), ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy.
Jeśli wyrok na wniosek strony uprawnionej zostanie opatrzony przez sąd klauzulą wykonalności (stając się tytułem wykonawczym), to koszty postępowania klauzulowego w kwocie 120 zł również obciążają dłużnika.
Wartą omówienia jest sytuacja, kiedy strona przegrywająca została wcześniej (na podstawie art. 100 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) zwolniona przez sąd od ponoszenia kosztów sądowych (częściowo lub w całości). W przypadku całkowitego zwolnienia z kosztów, strona nie jest zobligowana do uiszczania opłat sądowych i ponoszenia wydatków, np. nie musi uiszczać opłat od wnoszonych do sądu pism oraz kosztów wydania opinii biegłego. W tym miejscu, należy jednak zwrócić uwagę na treść artykułu 108 w/w ustawy. Zgodnie z nim, koszty sądowe, z których zwolniona jest strona, należy rozumieć wyłącznie jako jej własne koszty wynikające z jej uczestnictwa w sprawie. Strona zostaje zwolniona tylko z kosztów sądowych, a nie procesu. Dlatego, w przypadku przegrania sporu, na stronę, która została całkowicie zwolniona z kosztów sądowych, zostaje nałożony obowiązek zwrotu stronie wygrywającej spór kosztów ustanowienia pełnomocnika procesowego. Natomiast, co warto podkreślić, ustawodawca przewidział sytuację, w której przegrany nie będzie obowiązany do zwrotu jakichkolwiek kosztów. Art. 102 k.p.c. daje sądowi możliwość zasądzania od strony przegrywającej jedynie części kosztów lub nie obciążania jej kosztami w ogóle, jednakże jest to ograniczone do szczególnie uzasadnionych przypadków, np. kiedy strona przegrana znajduje się w szczególnie złej sytuacji majątkowej.
Podobnie, jak w postępowaniu sądowym, sytuacja wygląda w postępowaniu egzekucyjnym. Postanowienie komornika kończące czynności egzekucyjne zawiera, także wskazanie osób zobowiązanych do poniesienia kosztów tego postępowania. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z kosztami celowymi dla dochodzenia lub obrony praw wierzyciela, a egzekucja okaże się skuteczna (komornik wyegzekwuje należną kwotę), tak jak w postępowaniu sądowym, wszelkie koszta egzekucji będą nałożone przez komornika wyłącznie na dłużnika. Na koszty postępowania egzekucyjnego składają się: opłata stosunkowa (w zależności od egzekwowanych świadczeń, wynosząca od 5% do 15%) lub stała (w przypadku egzekucji świadczeń niepieniężnych) oraz wydatki, które wynikły z czynności egzekucyjnych i były niezbędne do ściągnięcia długu, takie jak np. należności biegłych, ogłoszenia w pismach, czy przejazd poza miejscowość, która jest siedzibą komornika.
Komornik postanowieniem ustala także wysokość kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym. Gdy stronę reprezentuje adwokat, jego minimalne wynagrodzenie określone jest stawkami określonymi we właściwym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, a wartość stawki minimalnej wynosi 1/4 kosztów procesu. Wysokość stawek uzależniona jest od wartości roszczenia.
Paweł Zawadzki
Paweł Zawadzki: ukończył aplikację prokuratorską w Prokuraturze Apelacyjnej w Poznaniu, a następnie zdał egzamin adwokacki. Od 4 lat jest członkiem Okręgowej Rady Adwokackiej w Wałbrzychu i prowadzi indywidualną praktykę adwokacką w Świdnicy.
