731 lat temu w Świdnicy urzędowo odnotowano obecność piernikarzy. Zdaniem badaczy historii jest to jedna z najstarszych w Europie Środkowej informacji dotyczących profesjonalnego wypieku pierników. Od piątku w Muzeum Dawnego Kupiectwa można zobaczyć wystawę poświęconą dawnym tradycjom piernikarskim. – Chcemy tę ważną gałąź świdnickiego rzemiosła uwypuklić i zwrócić na nią uwagę – podkreśla dyrektor muzeum Dobiesław Karst.
Kurator wystawy dr Radosław Skowron przeprowadził szereg kwerend w archiwach i muzeach śląskich, których efektem są użyczenia eksponatów obrazujących rozwój piernikarstwa na Śląsku. Przez pryzmat tych ponad 100 obiektów przybliżono historię tego rzemiosła w Świdnicy. – Gdy przed wiekami po raz pierwszy pojawiły się wzmianki o pierniku, był on luksusowym towarem znanym jedynie w klasztorach, na monarszych dworach i miejskim patrycjuszom. W Europie Środkowej pierwsza wzmianka o piperatas tortas facientes, czyli o wyrabiających pieprzne ciastka, znajduje się w świdnickim dokumencie z 7 lutego 1293 roku, w którym udzielano pouczeń Raciborzowi. Od słowa pieprzny, po staropolsku pierny, pochodzą słowa piernik i piernikarz – przywołuje Skowron.
– Śląskie piernikarstwo należało do najważniejszych w Europie i przez wieki utrzymywało niezmiennie wysoką pozycję w śląskiej kulturze kulinarnej. We Wrocławiu wypiekano małe pierniki w kształcie kobiety zwane „Jungfernkorb” i piernik Lessinga. Najsłynniejszym ze śląskich wyrobów piernikarskich była „legnicka bomba”. W Jaworze wytwarzano „chłopskie kąski”, „piernikowe ludki” i „koszki”, czyli pierniki w kształcie ula. Ze Świdnicy znane są pierniki zwane „świdnickim brukowcem” i „świdnickie kąski Bolka, które wypiekał słynny z produkcji czekolady Max Pannwitz – wskazuje kurator wystawy.
Wystawę „Historia świdnickiego piernikarstwa” tworzą trzy aranżacje. Kram, w którym sprzedawano niezwykle cenne przyprawy korzenne, wchodzące w skład ciasta piernikowego. Warsztat piernikarski, w którym zgromadzono narzędzia niezbędne do przygotowania pierników oraz sklep cukierniczy z przełomu XIX/XX wieku. Na ekspozycji można zobaczyć 59 śląskich form piernikarskich powstałych od połowy XVII wieku po lata 20. XX wieku, które pochodzą z Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze i Muzeum Domu Śląskiego w Ziębicach. Najstarsza forma piernikarska na wystawie została wykonana w 1667 roku w Bytomiu Odrzańskim. – W klasycznym podziale form według ich przedstawień, najwięcej jest form jednoczęściowych, dwustronnych (także wielostronnych). Tematyka przedstawień o niezwykle bogatej symbolice najczęściej dotyczy wyobrażeń człowieka, zwierząt, rzeczy, motywów geometrycznych i roślinnych – opisuje dr Skowron.
Wystawę „Historia świdnickiego piernikarstwa” będzie można obejrzeć do 15 września 2024 roku w godzinach otwarcia ekspozycji Muzeum Dawnego Kupiectwa (od wtorku do piątku w godzinach 10.00-16.00, w soboty i niedziele w godzinach 11.00-17.00).
/Muzeum Dawnego Kupiectwa, opr. mn/
