Jeśli już nie ma szans na uratowanie małżeństwa i para decyduje się na rozstanie, co dalej? Czym różni się rozwód od separacji, jak przebiega proces sądowy? O tym w kolejnym odcinku z cyklu „Okiem prawnika”. Informacji udziela świdnicki adwokat Paweł Zawadzki.
ROZWÓD A SEPARACJA – CO WYBRAĆ?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że o separację można wystąpić do sądu w przypadku zupełnego rozkładu pożycia. Przesłanką rozwodu jest natomiast zupełny i trwały rozkład pożycia. W związku z powyższym uzyskanie separacji sądowej jest mniej skomplikowane niż rozwodu. W przypadku wytoczenia powództwa o rozwiązania małżeństwa przez rozwód, jeżeli sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego stwierdzi, że możliwa jest poprawa stosunków małżeńskich, wówczas sąd nie orzeknie o rozwodzie stron. W przypadku postępowaniu o stwierdzenie separacji stron w zupełności wystarczy wykazanie, że małżonków nie łączą już żadne więzi. Małżonkowie nie muszą udowadniać, że rozkład pożycia ma charakter trwały. Należy również zwrócić uwagę na sytuacje w której jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu, a żądanie rozwodu jest uzasadnione (tzn. nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego) to wówczas sąd orzeka rozwód, jako żądani dalej idące.
Co do zasady, w przypadku rozwodu i separacji sąd zobowiązany jest wskazać, który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia, jednak może od tego odstąpić na zgodne żądanie Stron. W zakresie winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego istnieją istotne różnice pomiędzy rozwodem, a separacją. Rozwód, co do zasady nie jest dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny, a drugi się temu sprzeciwia. Przy separacji nie ma takich ograniczeń. Sąd orzeka separację również jeżeli występuje o nią małżonek wyłącznie winny, o ile oczywiście nie sprzeciwia się to dobru wspólnych małoletnich dzieci, ani nie stoją na przeszkodzie zasady współżycia społecznego. Podkreślić jednak należy, że sąd orzekając separację na podstawie zgodnego wniosku małżonków nie orzeka o winie w rozkładzie pożycia.
Małżonek pragnący zakończyć związek przez rozwód musi skierować pozew do właściwego, według miejsca zamieszkania Sądu Okręgowego. Opłata sądowa od pozwu w sprawie o rozwód wynosi 600 złotych. Jeżeli tylko jeden z małżonków wnosi o orzeczenie separacji, to opłata sądowa również wynosi 600 złotych. Jednak jeżeli separacja ma być orzeczona na zgodny wniosek małżonków opłata wyniesie wówczas jedynie 100 złotych. W przypadku zgodnego wniosku stron o separację, sąd orzeka
w postępowaniu nieprocesowym, ale jest to tylko możliwe w sytuacji, gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci. Należy pamiętać, aby do pozwu lub wniosku dołączyć odpis aktu małżeństwa. Do pozwu należy dołączyć również odpisy aktów urodzenia ewentualnych wspólnych dzieci. W postępowaniu o rozwód czy separację może okazać się konieczne skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w szczególności, gdy chodzi o rozwód czy separację z orzekaniem o winie. Należy pamiętać, iż sąd nie orzeknie ani rozwodu, ani separacji nawet na zgodne żądanie stron, jeżeli byłoby to sprzeczne z dobrem małoletnich dzieci małżonków.
Stosownie do art. 54 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego orzeczenie separacji, podobnie jak rozwodu, powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej z mocy prawa. Sąd nie wydaje w tym względzie żadnego odrębnego orzeczenia. Rozdzielność majątkowa powstaje nie z chwilą wydania orzeczenia o separacji, ale z chwilą jego uprawomocnienia się. Sąd w postępowaniu o separację nie ma możliwości orzeczenia rozdzielności majątkowej z mocą wsteczną, co jest możliwe w przypadku postępowania o orzeczenie rozdzielności majątkowej wszczętego na podstawie art. 52 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Paweł Zawadzki
Paweł Zawadzki: ukończył aplikację prokuratorską w Prokuraturze Apelacyjnej w Poznaniu, a następnie zdał egzamin adwokacki. Od 5 lat jest członkiem Okręgowej Rady Adwokackiej w Wałbrzychu i prowadzi indywidualną praktykę adwokacką w Świdnicy.
