Kilkadziesiąt lat temu na tym obszarze prowadzono badania archeologiczne, podczas których natrafiono na pozostałości świdnickiego zamku. Czy w trakcie realizowanych właśnie prac związanych z rewitalizacją skweru Lecha Kaczyńskie udało się odsłonić kolejne ślady historii Świdnicy?
Przypomnijmy, w czerwcu 2024 roku świdnicki magistrat ogłosił przetarg na rewitalizację skweru Lecha Kaczyńskiego. W ramach inwestycji przewidziano budowę nowych ścieżek i chodnika, montaż elementów małej architektury, oświetlenia parkowego oraz monitoringu, a także wykonanie nowych nasadzeń zieleni. W centralnym punkcie odnowionego skweru przewidziano ustawienie pomnika księcia Bolka II. Budowę monumentu kilka lat temu zaproponowało Towarzystwo Regionalne Ziemi Świdnickiej, którego członkowie podkreślali, że pomnik władcy powinien stanąć „w historycznym centrum miasta, u zbiegu ulic Muzealnej, Zamkowej i Kotlarskiej, w miejscu gdzie archeolodzy odkryli ślady zamku świdnickiego”. Pomysł ten poparli mieszkańcy podczas przeprowadzonych w 2020 roku konsultacji społecznych.
Rewitalizację skweru, a także dostawę i montaż pomnika księcia Bolka II, powierzono strzegomskiej spółce GRANIT Dariusz Pylak. Na realizację tego zadania przeznaczono ponad 1 mln 965 tys. złotych. Wykonawca inwestycji wkroczył na plac budowy w grudniu ubiegłego roku i ma uporać się z powierzonymi pracami do końca sierpnia 2025 roku.
Ostatnio, w trakcie robót związanych z przebudową chodnika od strony ulicy Zamkowej, pracownicy firmy odkryli wejście do – jak podejrzewają – piwnicy lub schronu. Z informacji przekazanych przez rzecznika prasowego Świdnickiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji wynika, że na pewno nie jest to element infrastruktury wykorzystywanej przez spółkę. W najbliższym czasie odkryciu przyglądać się będą eksperci z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Przechodzący rewitalizacją skwer znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków i z tego względu objęty jest ochroną konserwatorską.
– O uznaniu obszaru za zabytek archeologiczny chroniony poprzez wyznaczenie w jego obrębie obszaru obserwacji archeologicznej zadecydowały przesłanki historyczne źródeł pisanych, potwierdzone rozpoznanymi w tym rejonie stanowiskami archeologicznymi, oraz licznymi budowlami datowanymi na okres średniowiecza – wskazała Anna Nowakowska, kierownik wałbrzyskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, uzasadniając decyzję o wydaniu pozwolenia na prowadzenie robót budowlanych w postaci rewitalizacji skweru Kaczyńskiego. W decyzji tej na inwestora nałożono obowiązek wykonania prac archeologicznych-nadzorujących przez uprawnionego archeologa.
Informacje o badaniach archeologicznych prowadzonych na tym obszarze kilkadziesiąt lat temu potwierdzają badacze świdnickiej historii. – W czasie prac archeologicznych przeprowadzonych pod koniec lat siedemdziesiątych i na początku osiemdziesiątych XX wieku w rejonie ulic Muzealnej, Zamkowej i Basztowej natrafiono na pozostałości zamku świdnickiego (fundamenty wieży, murów obronnych oraz budynków mieszkalnych). Zamek powstał prawdopodobnie w końcu XIII wieku – przywoływał Wiesław Rośkowicz, były dyrektor Muzeum Dawnego Kupiectwa, w opublikowanym na portalu „Świdnica – Moje Miasto” artykule na temat świdnickich fortyfikacji.
O pracach archeologicznych prowadzonych w tej części miasta pisał również Dobiesław Karst na łamach „Encyklopedii Świdnicy”. – Dotychczas najbardziej kompleksowy i długotrwały charakter miały badania archeologiczno-architektoniczne zamku świdnickiego, prowadzone w latach 1975-1982. Niestety, niedokończone, nie doczekały się również publikacji podsumowującej wyniki badań. Część z nich znana jest z pojedynczych sprawozdań, dostępnych jedynie w formie maszynopisu. Ostatnio próbę rekonstrukcji założenia zamkowego podjęła M. Chorowska w Atlasie Historycznym Miast Polski, w zeszycie poświęconym Świdnicy. W trakcie badań zamku odkryto również 27 m kurtyny najstarszego muru obronnego oraz fundamenty pierwotnej Bramy Strzegomskiej, znajdujące się w wieży bramnej, przeniesionej po 1443 r. nieco na wschód, w miejsce późniejszej lokalizacji przy ul. Basztowej. W kolejnych latach sukcesywnie odkopywano dalsze odcinki murów obronnych Świdnicy – opisywał Karst, obecny dyrektor Muzeum Dawnego Kupiectwa, odpowiadający zarazem za nadzór archeologiczny nad trwającymi pracami przy skwerze Lecha Kaczyńskiego.
/mn/
