Byli cenionymi nauczycielami, samorządowcami, działaczami społecznymi i sportowcami. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy mieszkańcy powiatu świdnickiego pożegnali wiele osób, które miały znaczący wpływ na życie lokalnych społeczności.
Danuta Kotełko
5 grudnia 2022 roku w wieku 90 lat zmarła Danuta Kotełko – świdnicka pionierka i nauczycielka pierwszej polskiej szkoły podstawowej w Świdnicy. Danuta Kotełko przyjechała do Świdnicy jako młoda dziewczyna w lipcu 1946 roku, a już we wrześniu rozpoczęła naukę w Liceum Pedagogicznym. Po czterech latach podjęła pracę w Szkole Podstawowej nr 1. Przez całe dorosłe życie angażowała się w życie kulturalne miasta, była współautorką Encyklopedii Świdnicy, a wraz z mężem– honorowym obywatelem miasta Stanisławem Kotełko – systematycznie gościła w teatrze i na wystawach.
Daniel Perski
18 grudnia 2022 roku w wieku 89 lat zmarł Daniel Perski – sportowiec, działacz sportowy, wielokrotnie wyróżniany i nagradzany, w tym tytułem Zasłużonego dla Świdnicy.
Daniel Perski w 1949 roku rozpoczął swoją przygodę ze sportem uprawiając gimnastykę sportową w Miejskim Klubie Sportowym „Polonia” Świdnica, gdzie ostatecznie uzyskał klasę mistrzowską. Jest osobą znaną i cenioną w polskim sporcie, jako zawodnik (medalista mistrzostw Polski), trener I klasy i wychowawca wielu pokoleń doskonałych zawodników. Był reprezentantem Kadry Polski i wielokrotnym Mistrzem Świata i Europy. Jest wieloletnim działaczem i sędzią zawodów międzynarodowych – Mistrzostw Świata i Europy. W latach 1981 -1988 przez dwie kadencje był Prezesem Polskiego Związku Akrobatyki Sportowej. W latach 1970-1975 kierował Wydziałem Kultury Fizycznej i Sportu w Urzędzie Miasta i Powiatu Świdnica. W tym czasie pozyskał środki na budowę siłowni na stadionie.
Był też inicjatorem budowy Ośrodka Wypoczynkowego „Złoty Las”. Ośrodek został dofinansowany z Centralnego Funduszu Turystyki i otwarty w maju 1975 roku – służył przez wiele lat mieszkańcom Świdnicy. W latach 1975-1991 Daniel Perski był zastępcą, a następnie dyrektorem Wydziału Kultury Fizycznej Sportu i Turystyki w Urzędzie Wojewódzkim w Wałbrzychu. W czasie pełnienia tej funkcji, na wniosek władz miasta pozyskał z Głównego Komitetu Kultury Fizycznej środki z Centralnego Funduszu Kultury Fizycznej i Turystyki na budowę i rozbudowę miejskich obiektów sportowych, w tym na budowę sztucznego lodowiska – pierwszego takiego lodowiska na Dolnym Śląsku.
Będąc już na emeryturze nadal działał na rzecz świdnickiego sportu. W roku 1991 na walnym zebraniu Miejskiego Klubu Sportowego „Polonia” Świdnica został wybrany wiceprezesem do spraw sportowych. Był organizatorem imprez sportowych o charakterze krajowym i międzynarodowym, przewodniczącym XIV Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Akrobatyce oraz przewodniczącym osiemnastu edycji Turnieju im. Henryka Chmielewskiego, który uznawany jest za największa imprezę europejską w akrobatyce sportowej.
Za swoją działalność Daniel Perski był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany, m.in. tytułem Zasłużony Pracownik Administracji Państwowej, złotą odznaką Głównego Komitety Kultury Fizycznej i Sportu – Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dwukrotnie wyróżniany był za działalność przez Prezydenta Miasta Świdnica w 2004 i w 2008 r.
Edward Dyrda
14 stycznia 2023 roku w wieku 93 lat zmarł Edward Dyrda – nauczyciel szkolenia zawodowego, instruktor przepisów ruchu drogowego, wychowawca wielu pokoleń strzegomian, działacz społeczny, harcmistrz Związku Harcerstwa Polskiego.
3 grudnia 1953 roku został przyjęty do ZSZ w Strzegomiu jako nauczyciel zawodu. W szkole przepracował 49 lat (1953-2002). Oprócz pracy w szkole dodatkowo pracował 25 lat w LOK-u jako instruktor przepisów ruchu drogowego. Od 1947 roku związany był z harcerstwem. Współtworzył ośrodek harcerski w Niesulicach nad jeziorem Niesłysz.
Edwarda Dyrdę uhonorowano licznymi odznaczeniami, w tym m.in. brązowym medalem za Zasługi dla Obronności Kraju (1971), Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Złotą Odznaką „Zasłużony działacz LOK (1986), Złotym Krzyżem za Zasługi dla ZHP (1987), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989), Złotą Odznaką „Zasłużonego działkowca” (1995), Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2004), Krzyżem Zesłańca Sybiru (2005).
Zdzisław Kemona
17 lutego 2023 roku w wieku 87 lat zmarł Zdzisław Kemona – doktor nauk medycznych, znany świdnicki pediatra, wieloletni ordynator oddziału dziecięcego świdnickiego szpitala.
Zdzisław Kemona ukończył studia medyczne na Akademii Medycznej we Wrocławiu, po których podjął pracę we wrocławskim szpitalu im. Józefa Babińskiego. W 1968 roku wygrał konkurs na ordynatora oddziału dziecięcego w szpitalu w Świdnicy. Z placówką związał się zawodowo na kilkadziesiąt lat. Funkcję ordynatora pełnił aż do 31 maja 2006 roku. Pracował również po przejściu na emeryturę, mając dyżury w szpitalu i prowadząc praktykę. Leczył pacjentów nie tylko ze Świdnicy, ale również z Wałbrzycha i całego Dolnego Śląska. Łącznie przepracował 55 lat.
Zbigniew Cebula
6 marca w wieku 63 lat zmarł Zbigniew Cebula – były nauczyciel fizyki i informatyki, dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 2 oraz Gimnazjum nr 2 w Strzegomiu. Był zaangażowany w życie Świebodzic, aktywnie uczestniczył w wydarzeniach miejskich. Bliskie jego sercu było gminne lądowisko w Świebodzicach. Z pasją oddawał się charytatywnej pracy na rzecz Towarzystwa Lotniczego w Świebodzicach, był pilotem szybowcowym oraz członkiem TLS.
Ireneusz Walczak
13 kwietnia 2023 roku w wieku 62 lat zmarł Ireneusz Walczak – wielokrotnie nagradzany malarz, artysta, profesor sztuk plastycznych, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
Ireneusz Walczak urodził się w 1961 roku w Świdnicy. Swoje życie związał ze sztukami plastycznymi, zajmując się malarstwem, rysunkiem i grafiką. Jako profesor zwyczajny sztuk plastycznych wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie prowadził pracownię malarstwa. Od 1989 roku namalował trzynaście cykli obrazów, był autorem 23 wystaw indywidualnych, uczestnikiem blisko 300 ekspozycji zbiorowych w kraju i za granicą. W 1993 roku otrzymał stypendium „The Pollock – Krasner Foundation Award” w Nowym Jorku. Laureat trzydziestu nagród i wyróżnień krajowych i zagranicznych, m.in. Grand Prix i nagroda mera miasta Chamalieres podczas I Światowego Triennale Małych Form Graficznych (Francja, 1988), Grand Prix – konkurs malarski im. Rafała Pomorskiego (1989), Grand Prix – „Bielska Jesień” (Bielsko-Biała, 1993). Jego prace znalazły się w zagranicznych oraz krajowych zbiorach i kolekcjach.
Ludwik Tobiasz
21 czerwca 2023 roku w wieku 92 lat zmarł Ludwik Tobiasz – inżynier, współzałożyciel „Solidarności” w Fabryce Wagonów w Świdnicy, represjonowany w stanie wojennym, były radny Rady Miejskiej w Świdnicy.
W latach 1953–1983 pracował jako technik technolog, następnie kierownik sekcji technologicznej, nast. kierownik przyzakładowych warsztatów szkolnych Fabryki Wagonów w Świdnicy. Od 5 IX 1980 członek Komitetu Założycielskiego NSZZ Solidarność w Fabryce Wagonów, od 23 X 1980 przewodniczący Komisji Zakładowej, I–VI 1981 przedstawiciel FW (ze Stanisławem Walczakiem) w Międzyzakładowym Punkcie Konsultacyjnym NSZZ „Solidarność” w Świdnicy, od 2 VI 1981 członek MKK w Świdnicy.
13 XII 1981 roku został internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Świdnicy i Kamiennej Górze, 27 II 1982 zwolniony. W latach 1981–1983 członek KIK w Świdnicy. W latach 1982–1989 był przewodniczącym TKZ w Fabryce Wagonów. Współzałożyciel podziemnego pisma FW „Wolny Wagonowiec”, autor tekstów, redaktor, wydawca. 1982–1989 organizator i koordynator sieci kolportażu czasopism i wydawnictw podziemnych na terenie Świdnicy, m.in. „Biuletynu Informacyjnego Ziemi Świdnickiej”, „Z Rąk do Rąk”, „Z Dnia na Dzień”, paryskiej „Kultury” i wydawnictw NOW-ej. 1982–1989 w ramach TKZ uczestnik akcji ulotkowych i plakatowych, organizator manifestacji (m.in. 31 VIII 1982, X 1985); 1982–1983 współorganizator pomocy finansowej dla internowanych i aresztowanych działaczy „Solidarności” i ich rodzin. 19 II 1983 roku zatrzymany z innymi członkami TKZ za kolportaż „Wolnego Wagonowca”.
W latach 1985–1989 współorganizator wykładów z historii w parafii św. Stanisława i św. Wacława, uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy. Odpowiadał za kontakty podziemnych struktur „Solidarności” w Świdnicy z zagranicą (Francja, Niemcy). W 1988 roku był współzałożycielem MKO w Świdnicy, 1989 współwydawca pisma MKO „Biuletyn Świdnicki” (m.in. ze Zdzisławem Kluczyńskim, Ireneuszem Pałacem, Kazimierzem Kołodziejem). Wiosną 1989 był organizatorem spotkań wyborczych KO „Solidarność” Ziemi Świdnickiej. W latach 1990–1998 radny Rady Miejskiej w Świdnicy z listy KO „Solidarność” Ziemi Świdnickiej.
Barbara Zaremba
23 czerwca 2023 roku w wieku 64 lat zmarła Barbara Zaremba – współtwórczyni księgarni Eureka, współzałożycielka Fundacji „Serce”, angażująca się w działania charytatywne.
Barbara Zaremba Księgarnię Eureka założyła wspólnie z Krzysztofem Zarembą tuż po transformacji. Dobrze znane świdniczanom miejsce u zbiegu Rynku i ul. Długiej działało od 1990 do 2008 roku i ponownie przez krótki czas od 2013r. Gościli tu Bogusław Wołoszański, Krzysztof Pieczyński, prof. Leszek Balcerowicz, William Wharton, Jonathan Carroll, Wiktor Suworow, a także wielu lokalnych literatów. Wspólnie z mężem Krzysztofem oraz Adrianną i Markiem Michalakami założyła Fundację „Serce” oraz była współfundatorką siedziby SPDC „Serce” oraz Fundacji przy ul. Kościelnej.
Janina Kocemba-Koehler
22 lipca 2023 roku w wieku 93 lat zmarła Janina Kocemba-Koehler – wieloletnia nauczycielka, bibliotekarka, parlamentarzystka oraz promotorka kultury. W latach siedemdziesiątych była posłem VI i VII kadencji Sejmu. Pracowała w Komisji Oświaty i Wychowania oraz w Komisji Prac Ustawodawczych. Zajmowała się problematyką reformy oświaty, w tym wychowania przedszkolnego w zintegrowanym procesie kształcenia.
W latach 1960-1985 pełniła funkcję zastępcy dyrektora w Liceum Pedagogicznym, następnie w Studium Wychowania Przedszkolnego i Studium Nauczycielskim w Świdnicy. Jako długoletnia nauczycielka języka polskiego i opiekunka samorządu szkolnego kładła nacisk na przygotowanie młodzieży do odbioru kultury i twórczego w niej udziału opracowując wraz z samorządem plan tzw. minimum kulturalnego, obejmującego spektakle teatralne, film, koncerty, operę, wycieczki krajoznawcze, kontakty ze Świdnickim Ośrodkiem Kultury, udział w imprezach ogólnomiejskich. Przez kilkadziesiąt lat była członkiem Towarzystwa Regionalnego Ziemi Świdnickiej, pracowała w zespole redakcyjnym „Rocznika Świdnickiego”, a także w zespole redakcyjnym publikacji pt. Moje dwie „małe ojczyzny” – wspomnienia świdniczan… wydanej przez TRZŚ w 2013 roku.
Za pracę pedagogiczną i społeczną otrzymała szereg odznaczeń i wyróżnień, m.in.: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Złota Odznaka ZNP, wyróżnienie nadane przez Ministra Kultury „Zasłużony Działacz Kultury” (1975), medal „Zasłużony dla miasta Świdnicy” (1978). Jako zasłużony pedagog i aktywna działaczka społeczna dr Janina Kocemba-Koehler cieszyła się uznaniem i szacunkiem swoich licznych wychowanków i lokalnego społeczeństwa. Za wkład w rozwój miasta w 2014 roku została uhonorowana tytułem Zasłużony dla Miasta Świdnicy, przyznawanym przez Radę Miejską.
Jan Musiej
14 sierpnia 2023 roku w wieku 87 lat zmarł Jan Musiej – pedagog, wieloletni dyrektor Liceum Pedagogicznego, Studium Wychowania Przedszkolnego oraz Studium Nauczycielskiego w Świdnicy, działacz społeczny i związkowiec, radny miejski.
Jan Musiej w 1955 roku rozpoczął pracę nauczycielską w Liceum Pedagogicznym w Świdnicy. Uczył historii i wiedzy o społeczeństwie. Wiele czasu poświęcał pracy w środowisku, pełniąc miedzy innymi funkcję Przewodniczącego Zarządu Powiatowego i Miejskiego TWP, Prezesa Międzyszkolnego Klubu Sportowego „BOLKO”. W 1968 roku został powołany na stanowisko dyrektora Liceum Pedagogicznego w Świdnicy. Pod jego kierunkiem szkoła uzyskiwała wysokie wyniki i przekształcona została w Studium Pedagogiczne, które w cyklu sześcioletnim i dwuletnim po maturze kształciło nauczycieli przedszkoli oraz dla szkół podstawowych nauczycieli muzyki i plastyki. Energia, talent organizacyjny, gospodarskie spojrzenie i pracowitość złożyły się na efekty pracy szkoły z okresu jego kierownictwa. Zmodernizowano wszystkie pomieszczenia, sale gimnastyczną i unowocześniono budynki internatu, przebudowano aulę, wyposażono wiele pracowni. Jako nauczyciel ukończył kilka form doskonalenia zawodowego, uzyskując świadectwa studiów podyplomowych. Będąc dyrektorem, ukończył Studium Podyplomowe, złożył egzamin i uzyskał drugi stopień specjalizacji zawodowej. Szkołą kierował do września 1990 roku.
W 1994 roku uzyskał mandat radnego miejskiego. Samorządową funkcję sprawował do 2002 roku, zasiadając w Radzie Miejskiej w Świdnicy II i III kadencji. Przez 12 lat zajmował stanowisko prezesa świdnickiego oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, Złotym i Brązowym Krzyżem Zasługi, medalem KEN, medalem 40–lecia PR i in.
Mariusz Kuc
31 sierpnia 2023 roku w wieku 46 lat zmarł Mariusz Kuc – pedagog, radny Rady Miejskiej w Świdnicy. W Radzie Miejskiej VIII kadencji był członkiem Komisji Oświaty, Kultury, Sportu i Współpracy Międzynarodowej oraz Komisji Rewizyjnej. Znany w środowisku sportowym jako wieloletni trener boksu. Był nauczycielem wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej nr 2.
Henryk Dylewski
23 września 2023 roku w wieku 87 lat zmarł Henryk Dylewski – więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Stutthof w latach 1941-1945, prezes strzegomskiego koła Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, w 2018 roku uhonorowany tytułem „Zasłużony dla Ziemi Strzegomskiej”.
Przez strzegomskich samorządowców opisywany jako „wzorowy obywatel, bohater, patriota, wychowawca kilku pokoleń młodzieży, osoba zaangażowana w sprawy mieszkańców Strzegomia, dla których poświęcił większość swojego życia, nie szczędząc zdrowia i czasu prywatnego”.
Andrzej Dobosz
29 września 2023 roku w wieku 86 lat zmarł Andrzej Dobosz – twórca Automobilklubu Sudeckiego, pasjonat rajdów samochodowych, pomysłodawca i wielokrotni dyrektor Rajdu Elmot, który dzisiaj rozgrywany jest pod nazwą Rajd Świdnicki.
Andrzej Dobosz tworzył Automobilklub Sudecki w 1971 roku. Był również pierwszy dyrektorem Rajdu Elmot w latach 1972-1995. Pierwszy rajd wystartował 22 października 1972 roku. Andrzeja Dobosza nazywano człowiekiem, który sprawił, że o Świdnicy stało się głośno w całej Polsce za sprawą kultowej obecnie rundy mistrzostw Polski. Podczas jubileuszowej 50. edycji Rajdu Świdnickiego podkreślano, że bez niego nie byłoby Rajdu Świdnickiego ani Automobilklubu Sudeckiego.
/opr. mn/
