Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” po raz kolejny publikuje ranking, podsumowujący wydatki samorządów na inwestycje. Badanie objęło lata 2020-2022. Dolny Śląsk znów jest na ostatnim miejscu, powiat świdnicki w ogonie, a kilka gmin z powiatu zaliczyło spektakularny awans. Zdecydowanie widać, kto jest beniaminkiem władzy.
Woj. zachodniopomorskie, Opole, Świnoujście, Wysokie Mazowieckie, Ścinawa, powiat słupecki oraz gmina wiejska Kleszczów – to laureaci najnowszej edycji rankingu wydatków majątkowych samorządów – informuje „Wspólnota”, publikując najnowszy ranking. – To najważniejsze coroczne zestawienie prezentujące aktywność inwestycyjną samorządów. A właśnie ona jest podstawą podejmowania przez mieszkańców decyzji wyborczych. Ludzie oceniają jak zmieniło się ich miasto, ile ulic i parkingów, powstało, jak bardzo zmienił się tabor komunikacji miejskiej, czy przybyły obiekty infrastruktury sportowej i rekreacyjnej.
Metoda rankingu jest niezmienna od lat, dzięki czemu pozwala analizować zmiany pozycji poszczególnych jednostek samorządowych.
– Autorzy – prof. Paweł Swianiewicz, kierownik Zakładu Studiów Społeczno-Ekonomicznych w Instytucie Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Julita Łukomska, adiunkt w Katedrze Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego – pod uwagę wzięli całość wydatków majątkowych poniesionych w ostatnich trzech latach (2020–2022). To pozwala uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika będącego podstawą rankingu – podkreślają twórcy rankingu pn. „Wydatki inwestycyjne samorządów 2020–2022”. W zestawieniu podana jest kwota, jaką w ciągu trzech lat w samorządy wojewódzkie, powiatowe, miasta na prawach powiatu, miasta powiatowe, inne miasta i gminy wiejskie wydały w przeliczeniu na mieszkańca. Tylko jedna gmina z powiatu świdnickiego znalazła się w pierwszej setce zestawienia w swojej kategorii. Ranking pokazuje także ogromne dysproporcje pomiędzy samorządami.
Województwo dolnośląskie już po raz trzeci zajmuje ostatnie miejsce ze średnimi wydatkami majątkowymi per capita w wysokości 142,17 złotego. Lider rankingu – województwo zachodniopomorskie może się pochwalić kwotą 302,56 zł na mieszkańca.
Wśród powiatów najwyżej jest powiat słupecki – 962,28 zł na mieszkańca. Na 309 powiatów powiat świdnicki zajął 303 miejsce (spadek z 293) z kwotą 89,60 zł.
Wśród 258 miast powiatowych Świdnica znalazła się na 103 miejscu (awans ze 112) – 900,47 zł na mieszkańca. Wśród 630 „innych miast” spektakularny awans zanotowała Jaworzyna Śląska, która w poprzednim rankingu (za lata 2019-2021) była na 246 miejscu, a w najnowszym znalazła się na 163 z kwotą 1222,44 zł na mieszkańca. Wyżej jest także Strzegom, który awansował z 277 na 220 miejsce, a średnia wydatków majątkowych per capita wynosi 1100,15 zł. Spadkowicze to Żarów i Świebodzice. Żarów znalazł się na 285 (spadek ze 140) z kwotą 976,71 zł, Świebodzice są na 576 miejscu (spadek z 563) z kwotą 493,07 zł.
Najwyżej w rankingu utrzymuje się Dobromierz. Ta maleńka gmina wśród 1513 gmin wiejskich znajduje się na 36 miejscu (spadek z 30), a kwota wydatków majątkowych jest imponująca – 2492,36 zł na mieszkańca. Jak tłumaczy wójt Jerzy Ulbin, tak wysoka kwota jest wynikiem wliczenia ogromnej inwestycji, którą gmina realizowała z ostatniego rozdania środków europejskich na budowę kanalizacji i oczyszczalni. Znacznie mniej Dobromierz pozyskał ze środków rządowych, wyłączając dotacje na drogi. Gmina ma szansę znaleźć się w kolejnym rankingu jeszcze wyżej ze względu na gigantyczną, liczącą 99 milionów złotych dotację z budżetu państwa na budowę strefy ekonomicznej, którą otrzymała w tym roku.
Równie imponujący, jak wśród miast Jaworzyna Śląska, na tle innych gmin wiejskich za lata 2020-2022 zanotowały Marcinowice, które awansowały z 643 na 222 miejsce z kwotą 1581,72 na mieszkańca. Gmina wiejska Świdnica spadła z 441 miejsca na 578 z kotą 1151,22 zł na mieszkańca.
Rok 2022 przyniósł wyraźny przełom – wydatki inwestycyjne wyraźnie wzrosły po kilku latach spadków i były niższe (licząc w cenach stałych) tylko od tych z 2018 r. Wzrost ten był najszybszy w gminach (ponad 25 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim), a najwolniejszy
(poniżej 10 proc.) w miastach na prawach powiatu. Co warte zauważenia, wzrost ten nastąpił mimo trwającego już czwarty rok spadku wielkości wydatkowanych przez samorządy dotacji pochodzących z funduszy Unii Europejskiej. Nie ulega wątpliwości, że ten wzrost inwestycji wiązał się z bardzo hojnymi dotacjami z różnych funduszy rządowych (RFIL, Program Inwestycji Strategicznych). Odrębną sprawą (szeroko dyskutowaną przy innych okazjach) jest kwestia sposobu rozdziału tych środków, a także zagadnienie czy jest to najlepsze dla umacniania samorządności źródło finansowania inwestycji – komentuje „Wspólnota”.
Ranking także w powiecie świdnickim dobitnie pokazuje, że miasta i gminy, w których włodarze sprzyjają rządom Zjednoczonej Prawicy otrzymały znacznie więcej niż te, w których wójtowe lub burmistrzowie pozostają bezstronni lub są związani z opozycją.
