Pomimo uprawomocnienia wyroku skazującego zdarza się, że osoba, która popełniła przestępstwo, nie trafia do więzienia. Powody nieodbycia kary pozbawienia wolności mogą być bardzo różne – wiążą się zarówno z błędami proceduralnymi oraz zmianami w prawie, jak i indywidualną sytuacją skazanego (np. stanem zdrowia). Po określonym upływie czasu wykonanie kary może ulec przedawnieniu.
Przedawnienie karalności a przedawnienie wykonania kary
W polskim prawie karnym występują dwa pojęcia przedawnienia: przedawnienie wykonania kary oraz przedawnienie karalności. Pierwsze z nich dotyczy ustąpienia karalności czynu, co oznacza, że po upłynięciu kilku lat (w zależności od popełnionego przestępstwa) nie wszczyna się postępowania karnego, a prowadzone dotychczas należy umorzyć. Zgodnie z art. 101 § 1 Kodeksu karnego:
„§ 1. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:
1) 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;
2) 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię;
2a) 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;
3) 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
4) 5 – gdy chodzi o pozostałe występki”.
Przedawnienie wykonania kary następuje, gdy upłynął wyznaczony czas od uprawomocnienia się wyroku skazującego.
Po jakim czasie wykonanie kary ulega przedawnieniu?
Przedawnienie wykonania kary reguluje art. 103 Kodeksu karnego:
„§ 1. Nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:
1) 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą;
2) 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat;
3) 10 – w razie skazania na inną karę.
§ 2. Przepis § 1 pkt 3 stosuje się odpowiednio do środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku”.
Zgodnie z tym przepisem odbycie kary nie jest możliwe po upływie 10, 15 lub 30 lat od uprawomocnienia się wyroku. Przedawnienie wiąże się również z umorzeniem postępowania wykonawczego – mówi o tym art. 15 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego „sąd umarza postępowanie wykonawcze w razie przedawnienia wykonania kary, śmierci skazanego lub innej przyczyny wyłączającej to postępowanie”.
Termin uprawomocnienia się wyroku a przedawnienie
Liczba lat, które muszą upłynąć od uprawomocnienia się wyroku, zależy od rodzaju oraz wysokości kary. Przykładowo, jeśli danej osobie wymierzono karę pozbawienia wolności, która nie przekracza 5 lat, to jej wykonanie przedawnia się po 15 latach od wydania prawomocnego wyroku. Jeśli kara nie dotyczy pozbawienia wolności (np. grzywna), to przedawnienie następuje po 10 latach od uprawomocnienia się wyroku.
Co ważne, bieg przedawnienia może zatrzymać tylko odbycie kary pozbawienia wolności. Nie ma na nie wpływu przerwa w jej wykonywaniu, odroczenie jej wypełnienia czy zawieszenie postępowania wykonawczego (chyba że wynika ono z faktu, iż skazany uchyla się od kary). Dlatego, by określić, czy dany wyrok się przedawnił, istotne jest, kiedy i czy w ogóle zawieszono postępowanie.
Uzyskanie informacji o przedawnieniu wykonania kary
Informacje o przedawnieniu wykonania kary zawiera wydział penitencjarny (nadzorujący m.in. wykonywanie kar pozbawienia wolności) odpowiedniego sądu okręgowego. Osoba zainteresowana uzyskaniem szczegółów na temat sprawy może samodzielnie zwrócić się z prośbą do sądu lub zlecić sprawdzenie danych profesjonalnemu pełnomocnikowi.
Więcej informacji na: Prawo-karne.info
/Artykuł sponsorowany/
