W ten weekend czeka nas zmiana czasu z zimowego na letni. W nocy z soboty na niedzielę wskazówki zegarów przestawimy z godziny 2.00 na 3.00. Pośpimy przez to o godzinę krócej. Eksperci wyjaśniają, jak zmiana czasu może wpływać na organizm człowieka, a także podpowiadają, jak radzić sobie z wywołanymi tym niedogodnościami.
W całej Unii Europejskiej na czas letni przechodzi się w ostatnią niedzielę marca, a do czasu zimowego wraca się w ostatnią niedzielę października. W Polsce zmianę czasu reguluje rozporządzenie prezesa Rady Ministrów. Wydawany co pięć lat, na kolejne 5 lat, Komunikat Komisji Europejskiej wprowadza wspólną we wszystkich państwach członkowskich datę i czas rozpoczęcia oraz zakończenia okresu stosowania czasu letniego.
Od kilku lat toczy się dyskusja na temat zasadności zmiany czasu w Unii Europejskiej. Konsultacje publiczne przeprowadzone przez Komisję Europejską wśród Europejczyków w 2018 roku wykazały, że 84% respondentów opowiedziało się za zniesieniem zmian czasu. Zebrano w nich 4,6 mln odpowiedzi (największą liczbę w historii). Zwolennikami rezygnacji z dwukrotnej w ciągu roku zmiany czasu okazali się też Polacy. Potwierdziło to również krajowe badanie przeprowadzone przed czterema laty przez CBOS, w którym ponad trzy czwarte ogółu badanych (78,3%) opowiedziało się przeciwko dotychczas stosowanemu rozwiązaniu, natomiast za pozostaniem przy zmianie czasu optowało jedynie 14,2%.
Komisja Europejska – na prośbę obywateli, po rezolucji PE, a także w oparciu o szereg badań naukowych – we wrześniu 2018 roku zaproponowała więc rezygnację z sezonowych zmian czasu. Prace nad projektem przerwała pandemia COVID-19. W 2021 roku KE zaleciła państwom członkowskim kontynuowanie obecnych regulacji dotyczących zmiany czasu do 2026 roku.
Zmiana czasu na letni a podróż pociągiem
– Z soboty na niedzielę czas zimowy zmieniony zostanie na letni. Wskazówki zegarów zostaną przesunięte o godzinę do przodu. Zmiana czasu została uwzględniona w rozkładzie jazdy. Niektóre pociągi wyjadą w trasę według czasu zimowego, a dojadą do celu już według czasu letniego. Pociągi będą na stacjach docelowych zgodnie z rozkładem – informuje Magdalena Janus z zespołu prasowego spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.
Jak dodaje, podczas zmiany czasu w trasie będą pociągi przewoźników: PKP Intercity, PKP SKM Trójmiasto, Polregio, RegioJet, Kolei Dolnośląskich, Kolei Mazowieckich. Wśród nich znajdzie się przykładowo pociąg TLK relacji Świnoujście – Warszawa Gdańska, który przyjedzie na stację Opalenica o godzinie 1.59 czasu zimowego, a po minucie postoju wyjedzie z niej o 3.00 czasu letniego.
Szczegółowe informacje dotyczące godzin kursowania pociągów dostępne są m.in. na stronach przewoźników oraz portalpasazera.pl. Więcej o kursowaniu pociągów PKP Intercity można znaleźć na stronie przewoźnika.
Zmiana czasu a organizm człowieka
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wyjaśnia, jak zmiana czasu może wpływać na organizm człowieka, a także podpowiada, jak w kilku krokach poradzić sobie z wywołanymi tym niedogodnościami:
Jeśli w najbliższą niedzielę obudzimy się jak zwykle o godzinie 8.00 czasu letniego (godzina 7.00 obowiązującego do soboty czasu zimowego), będzie to oznaczało, że spaliśmy o godzinę krócej. Dla większości z nas zmiana ta powinny być nieodczuwalna, ale u osób zmęczonych, chorych, mających problemy ze snem lub z zaburzonym cyklem okołodobowym (np. osoby pracujące w trybie zmianowym) ubytek jednej godziny snu może mieć przykre konsekwencje. Najczęściej pojawiające się następstwa to: pogorszone samopoczucie, nadmierna senność, rozdrażnienie wynikające z niewyspania, pogorszona sprawność psychofizyczna, osłabienie zdolności koncentracji uwagi, gorsze radzenie sobie ze stresem i mniejsza tolerancja bólu. Badania wykazały, że krótko po zmianie czasu zimowego na letni dochodzi do większej liczby wypadków drogowych oraz w miejscach pracy, a wypadki te są zwykle tragiczniejsze w skutkach.
W pierwszych dniach po zmianie czasu wiele osób ma problem z zasypianiem. Świadomość, że następnego dnia rano trzeba wcześnie wstać może być frustrująca, a narastający stres dodatkowo utrudnia zasypianie. Okres przyzwyczajania się do „nowego czasu” jest zależny od wielu czynników, np. stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stanu psychicznego itp. Jedni poradzą sobie z tym wyzwaniem niemal od razu, natomiast dla innych może to być nie lada kłopot. Poniżej podpowiadamy, jak w kilku prostych krokach poradzić sobie w tym trudnym okresie przejściowym.
W sobotę (25 marca) wieczorem warto zapewnić sobie większą niż zwykle dawkę relaksu. Przed pójściem spać można wziąć odprężającą kąpiel, włączyć muzykę, która nas uspokaja lub poświęcić czas na czytanie książki (w przypadku ebooka najlepiej na czynniku z ekranem e-ink, który nie emituje światła). Warto ograniczyć korzystanie z ekranów elektronicznych (emitują dużo niebieskiego światła, utrudniającego zasypianie) i ekspozycję na intensywne światło, zwłaszcza o niebieskiej barwie. W godzinach wieczornych rekomenduje się doświetlanie pomieszczeń światłem o ciepłej barwie, przywodzącej na myśl zachodzące słońce. Przed położeniem się do łóżka, jeśli stan aerosanitarny w okolicy na to pozwala, warto przewietrzyć sypialnię. W zasypianiu mogą nam również pomóc ćwiczenia oddechowe.
W niedzielę (26 marca) rano dobrym pomysłem na rozbudzenie organizmu może być włączenie energetyzującej muzyki naszego ulubionego zespołu. Bodźce dźwiękowe powinny pobudzić nas do działania, ułatwiając wstanie z łóżka. Pomocne okazać się może także doświetlanie białym lub niebieskim światłem – to ostatnie jest odbierane przez nasz organizm jako brzask – sygnał dla szyszynki, informujący o konieczności zaprzestania wydzielania melatoniny, czyli hormonu snu. Na początku dnia warto też podjąć aktywność fizyczną o małej intensywności, np. ćwiczenia gimnastyczne, które pobudzą krążenie i rozruszają organizm przed zaplanowanymi obowiązkami.
Jeśli w godzinach przedpołudniowych nadmierna senność nie będzie ustępowała, możemy wspomóc się mocną herbatą (zawiera pobudzającą teinę) albo napojami z kofeiną (np. kawa, yerba mate). Należy pamiętać, aby nie przekraczać umownej bezpiecznej dobowej dawki kofeiny – 400 mg (ok. 4 filiżanek kawy) – oraz ograniczyć jej przyjmowanie w godzinach późnopopołudniowych i wieczornych. Osobom szczególnie silnie odczuwającym niekorzystny wpływ zmiany czasu zalecana jest krótka, maksymalnie 20-minutowa drzemka w ciągu dnia. Odradza się dłuższe odsypianie, zwłaszcza późnym popołudniem, gdyż może to na tyle mocne niwelować uczucie zmęczenia pod koniec dnia, że nie będziemy czuli się senni. To dodatkowo tylko pogłębi zaburzenia cyklu okołodobowego.
Jeśli uciążliwości związane ze zmianą czasu będą się utrzymywały przez kilka nocy, warto zastanowić się nad podjęciem dodatkowej aktywności fizycznej w ciągu dnia. Ruch dopasowany do stanu naszego zdrowia i kondycji fizycznej powinien spowodować, że będziemy zmęczeni bardziej niż zwykle i gotowi położyć się spać wcześniej niż zwykle. Pamiętajmy aby treningu (zwłaszcza intensywnego) nie planować na godziny wieczorne – taka aktywność silnie pobudza organizm i może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.
/PAP, PKP PLK, IMGW, opr. mn/
