Wielu świdniczan dopiero kilka dni temu, po śmierci wałbrzyskiej rzeźbiarki, Marii Bor, dowiedziało się, kto jest autorem doskonale wszystkim znanej rzeźby renifera, który od lat 70. XX wieku stoi przy ul. Kopernika. Okazuje się, że pamiątek po utalentowanej artystce jest więcej.
Maria Bor-Myśliborska zmarła 13 stycznia 2020 roku w wieku 88 lat. Tworzyła w kamieniu, ceramice, gipsie, sztucznym kamieniu i metalu. Była autorką wielkich form plenerowych, rzeźb kameralnych, medali i statuetek, pomysłodawczynią powstania Wałbrzyskiej Galerii Rzeźby Plenerowej, zdobywczynią nagród i wyróżnień. W jej dorobku znalazło się wiele płaskorzeźb, przedstawiających pisarzy, kompozytorów, poetów.
W przytoczonym przez BWA w Wałbrzychu po śmierci artystki zestawie najważniejszych realizacji został odnotowany posąg odlewnika ze Świdnicy, który obecnie stoi przy ulicy Kliczkowskiej. O tej rzeźbie w Encyklopedii Świdnicy napisał Stanisław Bielawski:
„4 grudnia 1978 r. z inicjatywy Komitetu Zakładowego PZPR na terenie ŚFUP przy ul. Kliczkowskiej został uroczyście odsłonięty Pomnik Odlewnika (nazywany też Pomnikiem Hutnika), będący wyrazem szacunku dla ludzi wykonujących ten zawód. Prawie czterometrowa żelbetowa rzeźba ukazuje odlewnika w stroju roboczym z łyżką odlewniczą na tle fragmentu koła zębatego (symbol przemysłu metalowego). Pierwotnie była umieszczona przy nim pamiątkowa tablica z napisem: W 60 rocznicę niepodległości Polski i w 70 – lecie ZZM Pracowników Pionu Odlewniczego – Samorząd i Dyrekcja. Świdnica 4.12.1978 r. Autorką pomnika jest Maria Bor, wałbrzyska rzeźbiarka, która stworzyła także rzeźbę renifera przy ul. Kopernika oraz zaprojektowała okolicznościową tablicę (relief z podobizną Jana Kasprowicza), ufundowaną przez absolwentów z okazji 35-lecia I LO, umieszczoną na budynku szkoły, pierwotnie przy ul. Budowlanej, a obecnie przy ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej.”
Anna i Stanisław Bielawscy przypominają także, że oprócz „Odlewnika” i renifera, w Świdnicy znajduje się jeszcze jedno dzieło, zaprojektowane przez Marię Bor. To tablica pamiątkowa, umieszczona na ścianie siedziby I LO w Świdnicy przy ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej, z wizerunkiem patrona szkoły Jana Kasprowicza.
27.09.1980 w I L O odbyły się uroczystości z okazji 35-lecia szkoły połączone z IV Zjazdem Absolwentów. Podczas uroczystej akademii liceum otrzymało odznakę ,,Zasłużony dla Województwa Wałbrzyskiego”. Z okazji Zjazdu Absolwentów na budynku szkolnym przy ul. Budowlanej 7 odsłonięto tablicę pamiątkową zaprojektowaną przez Marię Bor z Wałbrzycha. Tablicę ufundowali absolwenci. Jest to relief z podobizną Jana Kasprowicza i napisem: 35 lat I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Świdnicy 3 IX 1945 – 27 IX 1980. Relief został odlany z materiałów (mosiądz, brąz) zebranych przez młodzież I LO i umieszczony na elewacji budynku (obok wejścia). 11 lutego 1991r. rozpoczęto naukę w nowej siedzibie „Kasprowicza” przy ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej 30. W to miejsce został też przeniesiony relief z ul. Budowlanej i umieszczony na elewacji budynku obok wejścia do szkoły – opisuje Stanisław Bielawski.
Agnieszka Szymkiewicz
Zdjęcia archiwalne z zasobów Anny i Stanisława Bielawskich
Zdjęcie współczesne Dariusz Nowaczyński
