Nauka, praca – jedna, druga, dom – czyli życie w ciągłym niedoczasie, a efekt? Dziwny ból, nie wiadomo gdzie umiejscowiony, bezsenność, doły psychiczne – to najczęstsze objawy przemęczenia. Czasem kilka dni wolnego i wracamy do formy. Ale zdarza się, że to nie pomaga.
Objawy permanentnego zmęczenia utrzymującego się przez dłuższy czas, mogą świadczyć o zespole przewlekłego zmęczenia czyli CFS (ang. chronic fatigue syndrome). To dolegliwości, które mogą występować w każdym wieku, choć najczęściej bywają diagnozowane u aktywnych zawodowo kobiet między 20, a 50 rokiem życia.
Trudna diagnoza
Ilu chorych, tyle objawów. Chory może się uskarżać na kłopoty z pamięcią, zaburzenia koncentracji, bóle mięśni, głowy, kołatanie serca, nocne poty, zaburzenia snu, a także bóle w klatce piersiowej. Niekiedy występują bóle stawowe bez towarzyszącego im zwykle obrzęku. Niektórzy skarżą się na dolegliwości sugerujące zespół jelita drażliwego: biegunki, zaparcia, wzdęcia, nudności, a przede wszystkim bóle brzucha, które nie zakłócają snu i ustępują po wypróżnieniu. Jeszcze innym objawem CFS jest powiększenie i bolesność węzłów chłonnych.
Skąd się bierze
To bardzo tajemnicza choroba, nie wiadomo do dziś, co tak naprawdę ją wywołuje, choć lekarze są zgodni, że nie istnieje tylko jeden czynnik. Początkowo podejrzewano, że powodem zmęczenia są przebyte infekcje wirusowe, czyli grypa, opryszczka, a nawet borelioza. Niewykluczone, że stres lub trauma przeżyta w okresie dzieciństwa w bardzo istotnym stopniu zwiększają ryzyko wystąpienia choroby.
Jak odróżnić
Nie można postawić prawidłowej diagnozy bez obserwacji i specjalistycznych badan. Przy zwykłym przemęczeniu organizm potrafi się zregenerować po odpowiedniej dawce odpoczynku. Natomiast u chorego z zespołem przewlekłego zmęczenia, niewiele daje. W różnicowaniu należy brać także pod uwagę tryb życia pacjenta. Jeśli ktoś pracuje siedem dni w tygodniu, nie dosypia, odżywia się nieregularnie, a jego praca, choć satysfakcjonująca, jest źródłem silnego stresu, to nie musi to być CFS, choć może zwiększać takie ryzyko.
Jak rozpoznać
Złe samopoczucie po jedzeniu, sen nie przynoszący wypoczynku, kłopoty z koncentracją albo z pamięcią, bóle gardła, bóle mięśni, bóle stawów, nie występujące dotychczas bóle głowy – jeżeli w ciągu pół roku pojawiały cztery z takich objawów, należy skonsultować się z lekarzem, bo to może oznaczać objawy zespołu przewlekłego przemęczenia.
Trudna kuracja
Leczenie polega w pierwszej kolejności na łagodzeniu objawów chorób współistniejących, czyli zwalczaniu bólu, zlikwidowaniu bezsenności, często podawane są antydepresanty. Chorym zalecany jest wypoczynek tylko w sytuacjach, gdy jest to absolutnie konieczne. Dobre rezultaty przynosi terapia poznawczo-behawioralna. Jest to sposób leczenia uświadamiający choremu, jak jego zachowania wpływają na intensyfikację uczucia zmęczenia. Niezłą terapią wspomagającą są techniki relaksacyjne, od jogi poprzez masaż, do kąpieli w ziołach włącznie. Najlepsze dla poprawienia nastroju są olejki lawendowe, sandałowe i z geranium.
Monika Filipowska
