12 listopada 1989 r. na dziedzińcu zabytkowego Pałacu w Krzyżowej odbyła się msza, podczas której premier Tadeusz Mazowiecki oraz kanclerz Helmut Kohl uścisnęli sobie dłonie na znak pojednania. Ten wyjątkowy moment był ukoronowaniem długoletnich wysiłków wielu niezależnych środowisk, którym zależało na poprawie stosunków polsko – niemieckich. Msza w Krzyżowej okazała się symbolicznym początkiem nowego rozdziału w budowaniu przyjaznych stosunków między niegdyś zwaśnionymi krajami.
9 listopada 1989 roku kanclerz Helmut Kohl rozpoczął wizytę w Polsce. Jednak jeszcze tego samego dnia musiał wracać do kraju, gdzie miały miejsce przełomowe dla Niemiec wydarzenia – upadek muru berlińskiego. Helmut Kohl wrócił do Polski dwa dni później, by omówić kluczową kwestię granicy na Odrze i Nysie, a także problem odszkodowań za straty poniesione przez Polskę w czasie II wojnie światowej oraz sytuację mniejszości narodowych.
Fot. Andrzej Ślusarczyk. Zdjęcie pochodzi ze strony Fundacji Krzyżowa.
W trakcie wizyty w Polsce kanclerz Niemiec miał wziąć udział w mszy świętej. Strona niemiecka pierwotnie zaproponowała, aby uroczystość odbyła się na Górze św. Anny. Strona polska nie zgodziła się jednak na tę lokalizację ze względu na silne związki tego miejsca z historią powstań śląskich. Wtedy realny stał się scenariusz zorganizowania mszy w Krzyżowej – wsi na Dolnym Śląsku, gdzie znajdował się przed wojną majątek rodziny von Moltke. To właśnie tu spotykała się antynazistowska grupa opozycyjna – Krąg z Krzyżowej, której członkowie za swoją postawę zostali skazani na śmierć.
12 listopada na dziedzińcu w Krzyżowej spotkały się polska i niemiecka delegacja, a szefowie rządów uczestniczyli w nabożeństwie. W specjalnie przygotowanej na tę okazję homilii biskup Alfons Nossol podkreślał, jak ważne dla obu narodów jest pojednanie. Po słowach „przekażcie sobie znak pokoju” kanclerz Kohl i premier Mazowiecki opuścili klęczniki i wymienili długi uścisk. Fotografowie uwiecznili tę scenę, która stała się symbolem otwarcia nowego etapu w stosunkach polsko-niemieckich.
/informacja i spot Fundacja Krzyżowa/
20 listopada 2014 roku w Krzyżowej gościły premier Ewa Kopacz i kanclerz Angela Merkel. – Okrutne rozdziały historii nie są zakończone, ale tak wiele się zmieniło – powiedziała w Krzyżowej koło Świdnicy Angela Merkel. – Spotykamy się jako sąsiedzi, partnerzy, przyjaciele – akcentowała Ewa Kopacz, a Władysław Bartoszewski mówił wprost – w Krzyżowej wydarzył się cud. Szefowe Polski i Niemiec otworzyły wystawę „Odwaga i Pojednanie”.
