W przeddzień 44. rocznicy wprowadzenia przez komunistyczne władze stanu wojennego świdniccy działacze pierwszej Solidarności zaprosili młodzież do udziału w obywatelskiej lekcji historii. W tym roku w organizację rocznicowych obchodów włączył się Zespół Szkół Budowlano-Elektrycznych w Świdnicy, w którym przygotowano wystawę zatytułowaną „Od PRL do Solidarności”.
Rocznicowe spotkanie zorganizowane zostało przy tablicy pamiątkowej poświęconej internowanym w stanie wojennym, która cztery lata temu umieszczona została na murze Aresztu Śledczego w Świdnicy, przy alei Niepodległości. 12 grudnia, w przeddzień 44. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego ponownie spotkali się przy niej działacze pierwszego NSZZ „Solidarność” – Bolesław Marciniszyn, Wacław Suliński oraz Marek Kowalski. Dawni opozycjoniści przypomnieli wydarzenia sprzed lat, a przysłuchiwała im się świdnicka młodzież.
– Chcieliśmy w ten sposób przypomnieć młodym ludziom z naszych liceów, żeby nie tylko uczyli się o wojnach trojańskich czy starożytnym Egipcie, ale żeby też znali najnowszą historię Polski. Chcemy przybliżyć im tę datę i opowiedzieć o stanie wojennym, a także zachęcić ich do tego, aby zapytali swoich dziadków, jak to wówczas wyglądało – mówi Bolesław Marciniszyn. – To okazja do tego, aby porozmawiać o historii najnowszej i wyciągnąć wnioski z przeszłości, by móc zastosować je podczas analizowania sytuacji współczesnej – dodaje Marek Kowalski.
– Chciałabym, żeby z tej lekcji historii młodzież wyniosła jak największą wiedzę. Mam nadzieję, że dzięki temu będą wiedzieli trochę więcej o tym, co się działo na terenie Świdnicy oraz w Polsce – podkreśla Marzena Zięba, nauczyciel historii w Zespole Szkół Budowlano-Elektrycznych im. Jana III Sobieskiego w Świdnicy. W ramach rocznicowych obchodów w szkole przygotowana została wystawa zatytułowana „Od PRL do Solidarności”, a także zorganizowana została lekcja historii, którą poprowadził jeden z uczniów – Hubert Krzeczkowski.
W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, na kilka godzin przed godziną wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, w całym kraju ruszyły zatrzymania działaczy opozycyjnych. W Świdnicy do internowania zostało wytypowanych 20 osób spośród liderów NSZZ Solidarność, NZS, Solidarności Rolników Indywidualnych i redakcji Niezależnego Słowa. MO i SB w domach zatrzymało Ludwika Tobiasza ze Świdnickiej Fabryki Wagonów, Marka Kowalskiego, Mariana Dziwniela, Andrzeja Kalbarę, Michała Piroga i Józefa Szubę ze Świdnickiej Fabryki Urządzeń Przemysłowych, Andrzeja Patejczuka ze Spółdzielni Pracy „Aparatura Pomiarowa”, Wacława Sulińskiego i Bolesława Marciniszyna z Zakładów Elektrotechniki Motoryzacyjnej, Franciszka Gostomczyka z WPK i Bartłomieja Pytko z Solidarności Rolników Indywidualnych oraz mieszkających w Świdnicy redaktorów „Niezależnego Słowa” Antoniego Matuszkiewicza, Mirosława Sośnickiego i Marka Szelążka.
14 grudnia w ręce MO wpadli Tadeusz Romanowski i Jan Pełka z KOPOiW, 15 grudnia Helena Stefanicka z Renifera. 16 grudnia na komendę dobrowolnie zgłosili się Ryszard Moździerz z ZEM, wkrótce potem zatrzymano Stanisława Walczaka z Wagonów. Do 18 stycznia 1982 ukrywał się student NZS Jacek Drobny. W kolejnych miesiącach zatrzymano także Tadeusza Sługockiego ze Spółdzielni Mieszkaniowej, Janusza Bilińskiego i Jana Lisowskiego z PKS, Wiesława Modzelewskiego i Antoniego Rzepkę ze ZWAP oraz Eugeniusza Grabowskiego z Wagonów.*
Jednym z ośrodków odosobnienia, przygotowanych dla opozycjonistów, był Areszt Śledczy w Świdnicy. Istniejące od XIX wieku więzienie w latach 80.XX wieku było przeznaczone głównie dla tymczasowo aresztowanych oraz dla osób po raz pierwszy odbywających karę. – Sytuacja bytowa internowanych była szczególnie zła zwłaszcza na początku stanu wojennego. Opozycjonistów „upychano” w wolnych celach – pisze Bartłomiej Perlak w opracowaniu „Internowani na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie”. Było ciasno, na dodatek dla zatrzymanych nie przewidziano wyżywienia (otrzymali tylko chleb i czarną kawę). Osadzeni w świdnickim Areszcie opozycjoniści po kilku tygodniach zostali rozlokowani do innych ośrodków. Znaczna część świdniczan trafiła do Kamiennej Góry, do budynku, gdzie w czasie wojny przetrzymywani byli więźniowie niemieckiego Obozu Koncentracyjnego Gross Rosen.
/mn/
*”Solidarność Ziemi Świdnickiej 1980-1990 – przyczynek do dziejów”, Janusz Maniecki
