– O tej sprawie pisaliśmy w lutym 2023r. Od stycznia prezydent Świdnicy zaostrzyła zasady w regulaminie pracy. Urzędnikom zabroniła rozmów z mediami na temat pracodawcy i publikowania zdjęć zrobionych w miejscu pracy lub przy okazji wykonywania obowiązków służbowych. „Ograniczenia nie mogą prowadzić do efektu mrożącego co do samej możliwości korzystania z wolności wypowiedzi”.
„Żaden z urzędników bez zgody swojego przełożonego takiego zdjęcia jak prezydent Beata Moskal-Słaniewska (powyżej, Tłusty Czwartek w gabinecie Beaty Moskal-Słaniewskiej) nigdzie już nie zamieści. Ani żadnego innego z miejsca pracy. Nie porozmawia też z dziennikarzami radia, telewizji, gazet ani portali internetowych na temat swojego pracodawcy. Prezydent zarządzeniem nr 120-1/2023 zmieniła dotychczasowy Regulamin Pracy Urzędu Miejskiego, którym nałożyła urzędnikom kaganiec. Za złamanie zakazów grozi upomnienie lub nagana.” – pisaliśmy ponad rok temu.
Obowiązujący od 2014 roku regulamin pracy w urzędzie miejskim tylko w jednym punkcie odnosił się do pracodawcy: „pracownik jest zobowiązany dbać o dobro pracodawcy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”. Zapis znalazł się w rozdziale trzecim „Obowiązki pracownika”. 2 stycznia 2023 roku prezydent Świdnicy wydała nowe zarządzenie z nowym regulaminem pracy, a w uzasadnieniu zostało napisane, że powodem są zmiany wprowadzone w Kodeksie Pracy.
Nowe zapisy regulaminu pracy zabraniają urzędnikom ze świdnickiego magistratu „udzielania jakichkolwiek wypowiedzi na temat pracodawcy bez zgody prezydenta miasta lub osoby przez niego upoważnionej”, a także „publikowania w internecie (w tym także na portalach społecznościowych) zdjęć wykonanych w trakcie wykonywania obowiązków służbowych lub na terenie zakładu pracy”. Nowy regulamin obejmuje przy okazji całkowity zakaz korzystania w czasie pracy z portali społecznościowych, chyba że jest to związane z wykonywaniem obowiązków. Obostrzenia obowiązują od 16 stycznia 2023r. Nie udało się nam znaleźć regulaminu innych urzędów miejskich, które wprowadzałyby tak szczegółowe uregulowania, zakazujące jakichkolwiek wypowiedzi na temat pracodawcy w instytucji publicznej.
Dzisiaj w mediach społecznościowych Biura Rzecznika Praw Obywatelskich pojawiła się informacja o piśmie, jakie w związku z wprowadzonym zakazem udzielania wypowiedzi mediom do prezydent Świdnicy Beaty Moskal-Słaniewskiej skierował zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk. Przedstawił opinię o konieczności zmiany § 5 ust. 1 pkt 1 Regulaminu pracy Urzędu Miejskiego w celu zagwarantowania pracownikom ochrony wolności wypowiedzi, a prasie możliwości korzystania z dziennikarskiego prawa do informacji.
„Rzecznik kilkakrotnie zwracał uwagę, że zakazywanie pracownikom udzielania prasie informacji na temat pracodawcy może naruszać prawo. Według art. 5 Prawa prasowego, każdy – zgodnie z zasadą wolności słowa wyrażoną w art. 54 Konstytucji RP i art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i prawem do krytyki – może udzielać informacji prasie i nikt nie może być narażony na uszczerbek lub zarzut z powodu udzielenia informacji prasie, jeżeli działał w granicach prawem dozwolonych. Art. 11 ust. 3 Prawa prasowego stanowi zaś, że kierownicy jednostek organizacyjnych są obowiązani umożliwiać dziennikarzom nawiązanie kontaktu z pracownikami oraz swobodne zbieranie wśród nich informacji i opinii.” – czytamy na stronie BRPO.
„Wątpliwości Rzecznika dotyczące ograniczenia wolności wypowiedzi nie oddala „zawężająca” wykładnia omawianego przepisu przedstawiona w odpowiedzi Prezydent Świdnicy na wystąpienie Rzecznika. Także bowiem przy przyjęciu założenia, że przepis „dotyczy wyłącznie pracowników w zakresie realizowanych przez nich obowiązków pracowniczych i wyłącznie w zakresie świadczonej pracy”, zakres normatywny tego przepisu w dalszym ciągu budzi istotne wątpliwości.” – podkreślono w piśmie do prezydent Świdnicy.
Jak wyjaśnia zastępca RPO: „Tak sformułowany przepis może bowiem powodować, że ograniczone zostanie również działanie w interesie publicznym, polegające na przekazaniu informacji na temat uchybień instytucjonalnych (tzw. sygnalizacja). Tymczasem w demokratycznym społeczeństwie interes ten każdorazowo przeważa nad interesem w postaci ochrony reputacji branżowej przedsiębiorstwa, zakładu pracy, czy interesów pracodawcy.”
„Pracownicy urzędu – wobec jednoznacznego brzmienia przepisu – mogą mieć uzasadnione wątpliwości, czy w ich konkretnej sprawie ta „zawężająca” wykładnia znajdzie zastosowanie. W efekcie mogą oni zrezygnować z prawa do wypowiedzi z obawy przed konsekwencjami służbowymi. Stan prawny ukształtowany treścią przepisu, który – jak wskazuje pismo Prezydent – wymaga uzupełnienia w drodze zaprezentowania RPO jego prawidłowej wykładni nie daje gwarancji, że przy ewentualnej zmianie Prezydenta Miasta zaprezentowana wykładnia zostanie podtrzymana.” – wskazuje Stanisław Trociuk. RPO uznał zatem za konieczne przedstawienie opinii o konieczności zmiany § 5 ust. 1 pkt 1 Regulaminu. Stanisław Trociuk prosi Panią Prezydent o ustosunkowanie się do tez opinii.
Od lat Urząd Miejski jest dla niektórych, nielubianych przez prezydent Świdnicy za krytykę, mediów „zabetonowany”. Żaden z urzędników nie ma odwagi, by poinformować o zauważonych nieprawidłowościach. Tak jak za czasów PRL – wysyłają anonimy, które trafiają m.in. do Swidnica24.pl. Ten strach towarzyszy nie tylko pracownikom Urzędu Miejskiego, ale także jednostek podległych i spółek miejskich.
Warto przypomnieć, że z inicjatywy prezydent Beaty Moskal-Słaniewskiej w Świdnicy została powołana Rada ds. Równego Traktowania, której zadaniem jest m.in. opiniowanie dokumentów w dziedzinie polityki społecznej miasta, a także monitorowanie, czy nie dochodzi do przypadków dyskryminacji w mieście.
W połowie ubiegłego roku za ponad 27 tysięcy złotych z pieniędzy podatników miasto wykupiło w Firmie Szkoleniowej Anny Szywały dwudniowe szkolenie pn. „Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych oraz przeciwdziałanie mobbingowi w miejscu pracy.”
Czy takie działania to tylko „zasłona dymna”?
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich nie podaje, kto zwrócił się do rzecznika z wnioskiem o zaopiniowanie zarządzenia prezydent Świdnicy w sprawie zmian w regulaminie pracy Urzędu Miejskiego.
Agnieszka Szymkiewicz
