Artystyczne sukcesy, filmowe lokalne epizody, kulturalne jubileusze, taneczne widowiska, wyjątkowe spotkania autorskie z aktorami, pisarzami, badaczami historii i cieszące się ogromnym powodzeniem koncerty. Na zakończenie 2023 roku przypominamy najciekawsze – naszym zdaniem – tegoroczne wydarzenia kulturalne w Świdnicy i w okolicy.
Plany zdjęciowe do serialu Netflixa w Świdnicy i nie tylko
Trzeci sezon popularnego serialu kryminalnego Jana Holoubka „Rojst” powstawał także w Świdnicy. Zdjęcia realizowano pod koniec stycznia 2023 m.in. na skrzyżowaniu ulic Okrężnej i Kliczkowskiej, a także przy Fabryce Liczników „Pafal”. Sceny kręcone w Świdnicy miały przenosić do lat 60. XX wieku. Jeden z budynków przy Pafalu stał się serialowym szpitalem. W zdjęciach uczestniczyli statyści ze Świdnicy, a plan zabezpieczali strażacy z OSP Świdnica. Najnowsza odsłona serialu Netflix nosi tytuł „Rojst Millenium”. Ma mieć sześć odcinków. Występują w nim m.in. Andrzej Seweryn, Magdalena Różczka, Janusz Gajos, Tomasz Suchardt, Dawid Ogrodnik. Jego premierę zapowiedziano na 2024 rok.
Planem zdjęciowym stał się także m.in. Strzegom, a dokładnie strzegomska stacja kolejowa. W październiku kręcono tam zdjęcia do filmu „Pani od polskiego” w reżyserii Radosława Piwowarskiego. Obraz opisywany jest jako „hołd dla kobiet z lat II wojny światowej”, opowieść, w której „miłość jest kobietą, siłą przetrwania i źródłem życia”. W rolach głównych występują Sylwia Skrzypczak-Piękoś oraz Vitalik Havryla. Autorem scenariusza jest reżyser Radosław Piwowarski. Premiera nowej produkcji również planowana jest na nowy rok.
Mistrzowie jazzu zagrali w Świdnicy
W ramach Świdnickich Nocy Jazzowych w tym roku mogliśmy liczyć na prawdziwe perełki muzyczne.
1 marca w świdnickim teatrze wystąpił jeden z najwybitniejszych światowych gitarzystów jazz-rockowych Mike Stern. Legendarny amerykański jazzman zagrał wraz ze zjawiskową gitarzystką i prywatnie żoną Leni Stern. Razem z polskimi muzykami – perkusistą Adamem Golickim, gitarzystą Rafałem Sarneckim oraz basistą Piotrem Lemańczykiem – dali rewelacyjny koncert z mnóstwem pozytywnej energii.
25 listopada już na finał tegorocznej edycji Świdnickich Nocy Jazzowy wystąpiły trzy wielkie osobowości jazzu. Na saksofonie mistrzowsko zagrał legendarny amerykański jazzman Greg Osby. Popis swoich doskonałych umiejętności dał również niesamowity szwajcarski perkusista Florian Arbenz. Wirtuozersko wybrzmiała też gitara Nelsona Verasa, w tak ciekawy sposób wplatającego brazylijskie korzenie. Koncert odbył się w nowym miejscu na mapie tego wydarzenia i we wpasowanej w jazzowy klimat przestrzeni Restauracji Park Hotelu w Świdnicy.
Na tropie dolnośląskiej historii
Jak bardzo regionalną historią zainteresowani są świdniczanie, świadczyła o tym wysoka frekwencja spotkań chociażby z Łukaszem Kazkiem. Pierwsze z nich miało miejsce w auli I LO w Świdnicy 17 marca. Wówczas znany regionalista, badacz i miłośnik historii, realizujący liczne programy telewizyjne opowiadał o m.in. o jednym z najbardziej ekscytujących regionalnych odkryć, które miało miejsce w Wałbrzychu. W jednej z wałbrzyskich kamienic został odnaleziony zamurowany w piwnicy przedwojenny rodzinny skarb.
Kolejne spotkanie z Łukaszem Kazkiem nastąpiło 29 listopada w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Świdnicy. Rozmowę o kolejnych historycznych odkryciach poprzedził pokaz jednego z odcinków „Tajemnic Dolnego Śląska”, opowiadający o dawnych procesach czarownic, które toczyły się między innymi w Świdnicy, Wałbrzychu, Strzegomiu czy Oleśnicy, a także niezwykłemu zainteresowaniu tą tematyką jednego z przywódców III Rzeczy, szefa SS – Heinricha Himmlera.
Premiery książek lokalnych autorów
W 2023 roku wyróżnić możemy cztery pozycje książkowe, które upamiętniają i porządkują lokalną historię – miejsca, wydarzenia i ludzi. Pierwszą z nich jest wydany w marcu album „Katedra świdnicka ocalona” autorstwa – Jarosława Kurzawy i Tadeusza Słobodziana ze Stowarzyszenia Rewaloryzacji i Konserwacji Zabytków Architektury Miasta Świdnicy. To bogato ilustrowana publikacja zbierająca w całość przeprowadzone dotychczas remonty i prace konserwatorskie w monumentalnym świdnickim zabytku sakralnym. W książce podjęta została też próba przywrócenia pamięci osób i instytucji zaangażowanych w ratowanie świdnickiej katedry, będącej jednym z najcenniejszych gotyckich kościołów na Dolnym Śląsku.
Drugim tytułem były „Śmiałowickie opowieści” autorstwa Lucyny Szpilakowskiej, prezeski Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Śmiałowice i lokalnej działaczki. Publikacja miała premierę w sierpniu 2023r. Liczy ponad 500 stron i jest jednym z pierwszych tego typu wydawnictw zbierających w całość niezwykłe dzieje podświdnickiej wsi. – Śmiałowice są bogate historycznie i jest tak wiele informacji, które w końcu musiałam zebrać w nowej jednolitej opowieści. Podzieliłam ją na dziesięć rozdziałów. Pierwszy z nich jest wprowadzeniem przedstawiającym dzieje wsi, zaczynając od czasów najdawniejszych – ponoć w okresie księstwa świdnickiego w pewnym momencie była największą wsią, do której sprowadzono aż 50 osadników – i kończąc na najnowszych, nam współczesnych. Kolejne rozdziały są już poświęcone konkretnym zabytkom. Jest więc osobna opowieść o pałacu, o kościele, dawnym młynie, browarze, domu elżbietanek i o szkole. Z publikacji dowiedzieć się można także o życiu zwykłych mieszkańców – np. kowali czy rzeźników. Znajdziemy w niej również opowieść o pięknie okolicznej przyrody. Przestawione są w niej też dzieła sztuki – opowiada o publikacji Lucyna Szpilakowska.
Kolejną interesująca publikację „Świdnica. Pejzaż kulturalny 1945-2020” stworzył tandem świdnickich polonistów – Mariola Szaciło-Mackiewicz oraz Wojciech Koryciński. Monografia przedstawia 75 lat historii świdnickiej kultury od czasów powojennych. Na jej kartach znaleźć można bogactwo tworzonych przez świdniczan instytucji, zespołów artystycznych, chórów, stowarzyszeń czy klubów i realizowanych przez nich kulturalnych wydarzeń oraz festiwali. Książkę zaprezentowano 29 września na spotkaniu autorskim w holu świdnickiej biblioteki.
Ostatnią publikacją wydaną pod koniec 2023 roku była pozycja „Gmina Żarów. Na przestrzeni wieków. Część druga”. To już piąta książka Bogdana Muchy – archeologa i historyka, na co dzień specjalisty ds. zbiorów muzealnych w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie. Autor po raz kolejny poruszył szeroko pojętą tematykę historii Ziemi Żarowskiej od czasów dawnych po współczesne. Czytelnik znajdzie w niej m.in. bogate informacje o znaleziskach archeologicznych, zabytkowych budowlach, szlacheckich rodach, a także o wybranych zagadnieniach dotyczących żarowskiego przemysłu.
Słodka wystawa i inne ciekawe ekspozycje
Ten rok przyniósł wiele różnorodnych wystaw w Świdnicy. Z pewnością wspomnieć należy chociażby o ekspozycji „Dzieje Zakładów Przemysłu Cukierniczego „Śnieżka” w Świebodzicach w latach 1938-2023”. Zaprezentowano ją w maju w Muzeum Dawnego Kupiectwa. Tworzyło ją ponad 120 przedmiotów przedstawiających 85 lat historii fabryki Śnieżka i jej kultowych Michałków i innych czekoladek, pralinek i cukierków.
Pierwszą swoją wystawę miała też ceniona świdnicka malarka Wanda Szwegler. Artysta przez pół wieku wspierała dzieci i młodzież w rozwijaniu talentu plastycznego, sama ze swoją twórczością pozostając z boku. Talent Wandy Szwegler zalśnił pełnią barw podczas ekspozycji, zorganizowanej w lipcu z inicjatywy Andrzeja Protasiuka w Miejskiej Bibliotece Publicznej przy ul. Franciszkańskiej w Świdnicy.
Interesującą wystawą była też ekspozycja rzeźbiarska w Muzeum Dawnego Kupiectwa. Świdnicka instytucja muzealna zaprezentowała dzieła nieco zapomnianej rzeźbiarki pochodzącej ze Strzelc Świdnickich – Dorothei von Philipsborn. Oprócz znanej świdniczanom rzeźby nagiej kobiety z brązu można było podziwiać także jej inne prace z muzeów z Weiβwasser i Görlitz. Wystawa „Dorothea von Philipsborn. Między tradycją a modernizmem” była udostępniona w świdnickim muzeum od 14 października do 2 grudnia i dawała też szansę poznania bogatego życia tej niezwykłej kobiety, która niemal całe swoje życie poświęciła sztuce.
Powroty lubianych kulturalnych imprez
W tym roku powróciły cieszące się popularnością Dni Świdnicy. Wydarzenie organizowane przez świdnicki samorząd na wznowienie czekało trzy lata, a ich nieobecność tłumaczono najpierw pandemią, a następnie zbyt wysokimi kosztami. W 2023 roku udało się je jednak przywrócić i to z powodzeniem. Przez trzy dni – od 2 do 4 czerwca – mieszkańcy mogli uczestniczyć m.in. w koncertach, a wśród występujących muzycznych gwiazd znaleźli się – Anna Wyszkoni, Sarsa i Poparzeni Kawą Trzy.
W lipcu wielki powrót po długich latach przerwy zaliczyło także jedno z największych wydarzeń bluesowych w regionie – Dobroblues. Święto bluesowych brzmień zorganizowano w zupełnie nowej odsłonie, z niepowtarzalnym klimatem plenerowych festiwali, w urokliwym miejscu tuż przy wieży widokowej w Dobromierzu. Z dala od miejskich murów, w otoczeniu zieleni, miłośnicy muzyki bluesowej mogli słuchać, tańczyć, odpoczywać na aż pięciu wyjątkowych koncertach. Na scenie wystąpił wirtuoz harmonijki Sławek Wierzcholski. Wraz ze stworzoną przez siebie i grającą już ponad 40 lat Nocną Zmianą Bluesa energetycznie natchnął publiczność. Wspaniały, bluesowy klimat kilka godzin wcześniej stworzył natomiast legendarny gitarzysta Dżemu, znany już z pierwszego składu z Ryśkiem Riedlem – Jurek Styczyński wraz ze swoją charyzmatyczną żoną i niezwykle utalentowaną wokalistką Urszulą Fryzką, a także fantastycznym gitarzystą młodego pokolenia Jakubem Andrzejewskim. Zaprezentowały się także lokalne, regionalne zespoły – Ślad, The Mohers oraz Midnight Blues.
Spotkania ze znanymi pisarkami
Jedne z najbardziej rozpoznawalnych polskich pisarek, cieszących się wielkim uznaniem i popularnością czytelników – Katarzyna Bonda i Joanna Bator 12 lipca odwiedziły Świdnicę, w ramach Festiwalu Góry Literatury. Katarzyna Bonda opowiadała o swojej nowej powieści „Miłość pokonuje śmierć”, w której przedstawia zadziwiającą historię kryminalną opartą na prawdziwej zbrodni. Joanna Bator natomiast powróciła m.in. do opuszczonego słynnego hotelu Sudety, dawnej perły Wałbrzycha, symbolu świetności miasta w latach 70. i 80. , z którego stworzyła miejsce metafizyczne w swojej książce „Ucieczka niedźwiedzicy”. Oba spotkania wzbudziły ogromne zainteresowanie publiczności, a zaraz po nich ustawiały się długie kolejki po autografy.
Słynny polski śpiewak Jakub Orliński wystąpił w świdnickim Kościele Pokoju
Do tych najznamienitszych koncertów, jakimi mogliśmy cieszyć się w Świdnicy był na pewno występ słynnego, nagradzanego i cenionego na świecie polskiego śpiewaka Jakuba Orlińskiego. Wydarzenie cieszyło się olbrzymim zainteresowaniem miłośników muzyki klasycznej, ceniących sobie piękno głosu tego wybitnego artysty. Koncert zorganizowany został 28 lipca w ramach XXIV Festiwalu Bachowskiego. Sławny kontratenor wykonał polskie pieśni, które znalazły się na jego ostatniej płycie „Farewells”. W Kościele Pokoju wybrzmiały wspaniałe kompozycje Stanisława Moniuszki, Henryka Czyża i Mieczysław Karłowicza, choć nie tylko one. Obsypywany nagrodami artysta wystąpił w duecie ze znakomitym pianistą, współtwórcą albumu Michałem Bielem. Artyści zaczarowali publiczność, która nie chciała wypuścić ich ze swych objęć. Niekończące się owacje nagrodzone zostały aż trzema bisami. Po koncercie długie kolejki ustawiały się też po autografy i wspólnie, pamiątkowe zdjęcia.
Premierowa solowa płyta świdnickiej organistki Zuzanny Bator
W 2023 roku ukazała się pierwsza solowa płyta „Symfoniczne organy Schlag&Söhne w Kościele Pokoju w Świdnicy” świdnickiej organistki Zuzanny Bator. Artystka przyznaje, że to jej ulubiony instrument i dobrała utwory tak, aby jak najlepiej pokazały jego możliwości. Znajdziemy tu m.in. utwory Bacha, Mendelssohna-Bartholdy’ego, Brahmsa, Wagnera, a także Regera. Zuzanna Bator od kilkunastu lat z powodzeniem wspólnie z mężem – Maciejem Batorem promuje muzykę organową, jest współzałożycielką i prezeską prężnej działającej Fundacji Dobrej Muzyki, która organizuje liczne wydarzenia i festiwale organowe, przywracając pamięci także znakomitych budowniczych organów – rodzinę Schalg.
Kryształowy jubileusz świdnickich alchemików i nagroda dla projektu
Premierą spektaklu „Dzień dobry, nazywam się Alchemia” 17 września Grupa Teatralna Dorosłych, działająca przy Świdnickim Ośrodku Kultury uczciła swój kryształowy jubileusz. Alchemicy to ludzie wielu zawodów i pasji. Mieszanka temperamentów, niekiedy wybuchowa, z której powstaje niezwykła energia. To właśnie tę energię od 15 lat przekazują na scenie widzom. Publiczność pokochała ich za poczucie humoru, dystans do samych siebie. Za każdym razem widzowie doceniają aktorów za to, że wychodząc na scenę są idealnie nieidealni.
Znacząca dla alchemików była też Nagroda Kulturalna SILESIA za rok 2023. Odebrali ją 16 października w Operze Wrocławskiej. Laureatem był sam projekt edukacyjny „Alchemii teatralnej”, który powstał dwa lata później w 2010 roku. Stanowi on ważne działanie międzypokoleniowe, oferujące realizację ciekawych wydarzeń kulturalnych, na przykład cykl warsztatów artystycznych, ogólnopolski konkurs na sztukę teatralną; lekcje z zakresu wiedzy o teatrze; spotkania autorskie z twórcami. Od kiedy powstał w jego ramach zrealizowano 88 premier, w których łącznie wystąpiło 1200 osób.
Znani aktorzy odwiedzili Świdnicę
W październiku w Świdnicy po raz kolejny zorganizowany został Festiwal Filmowy Spektrum. W ramach świdnickiego święta kina publiczność miała okazję spotkać się chociażby z Robertem Gulaczykiem, odtwórcą postaci Antka Boryny w nominowanej do Oscarów malarskiej animacji „Chłopi” w reżyserii Doroty Kobieli-Welchman i Hugh Welchmana. Aktor w świdnicki teatrze opowiadał o najnowszych doniesieniach ze świata kina i ciekawostkach z planu zdjęciowego głośnej polskiej produkcji.
Na świdnickim festiwalu filmowym gościła też Kinga Preis, jedna z najbardziej utalentowanych i zasłużonych polskich aktorek. Odtwórczyni wielu nagradzanych ról oczarowywała publiczność skromnością, szczerością i humorem. W swojej rozmowie nie ominęła trudnych i ważnych tematów, chociażby dotyczących niepełnosprawności, których przyczynkiem był pokaz jednego z ostatnich filmów, w którym zagrała – „Święto ognia” w reżyserii Kingi Dębskiej.
Ciekawe spotkanie z Dominiką Ostałowską odbyło się również w ramach projektu „Alchemii Teatralnej”. Znana i ciesząca się wielką sympatią aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna – wielokrotnie nagradzana za swoje wyjątkowe role, której największą rozpoznawalność przyniósł popularny serial „M jak miłość”, spotkała się ze świdnicką publicznością 1 grudnia. Interesującą i wielowątkową rozmowę w świdnickim teatrze o bogatym życiu i karierze Dominiki Ostałowskiej przeprowadziła świdnicka polonistka, literatka i alchemiczka Mariola Mackiewicz.
Magia Marii Peszek na spotkaniu w Świdnicy
Do jednych z najlepszych spotkań autorskich, w jakich mogliśmy w tym roku uczestniczyć, zaliczyć można odwiedziny niezwykłej Marii Peszek. Znana wokalistka, aktorka, autorka tekstów i performerka 6 listopada była gościem festiwalu Cztery Żywioły Słowa. Ciekawa, niekiedy zabawna, ale przede wszystkim otwarta, swobodna i przyjacielska rozmowa tej nieustannie zaskakującej i bezkompromisowej artystki ze świdnicką publicznością dotyczyła jej ostatniej książki „Naku*wiam zen”. Ukazała w niej autentyzm i niezwykłość relacji z jej ojcem, sławnym aktorem filmowym i teatralnym Janem Peszkiem. Spotkanie stanowiło finał tegorocznym działań artystycznych Marii Peszek.
Świdnickie zespoły ludowe podbijały świat
W listopadzie Stany Zjednoczone odwiedził Zespół Pieśni i Tańca „Jubilat”. Świdnicki zespół, w 20-osobowym składzie, zaproszony został przez Polonia Society of Korona w Palm Coast na Florydzie, gdzie występował na 40-leciu tego stowarzyszenia, zrzeszającego społeczność polską w tym regionie USA. Zaprezentował też naszą piękną polską kulturę i tradycję na obchodach Narodowego Święta Niepodległości. Koncertował również w mieście Sarasota – również na Florydzie – tym razem na zaproszenie Stowarzyszenia Polskiego Dziedzictwa Sarasota. Swoimi tańcem i wykonanymi pieśniami za każdym razem wzbudził zachwyt w amerykańskiej Polonii. Po wyjeździe pozostały też wspaniałe wspomnienia z wyjątkowych spotkań z polskimi rodzinami tam zamieszkałymi i ich ogromnej gościnności, jakiej doznali świdniczanie.
Ostatnia już daleka podróż świdnickich tancerzy odbyła się w grudniu 2023. Zespół Pieśni i Tańca „Jubilat” tym razem wraz za mażoretkami „Prima” wyruszył do Indii. W tym barwnych i zróżnicowanym kraju występowali w sieci szkół Ryan oraz na Światowym Festiwalu Tańca w New Delhi, brali udział w integracyjnych warsztatach z uczniami oraz prezentowali naszą polską kulturę i folklor na aż 11 koncertach. Opieką i niesamowitą gościnnością otoczyły ich odwiedzane szkoły i 27 wspaniałych hinduskich rodzin.
/Zebrała: AN/
