Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” kończy 2023 rok rankingiem: Kondycja Finansowa Samorządów. „Tylko trzy miasta wojewódzkie (Gdańsk, Szczecin i Poznań) mają nadwyżkę operacyjną przekraczającą 750 zł w przeliczeniu na mieszkańca, a trzy inne miasta na prawach powiatu (Świnoujście, Gliwice i Sopot) ponad 1000 zł per capita. Daleko im jednak do 13 gmin wiejskich i 7 małych miast, w których średnia nadwyżka na głowę przekracza 2000 zł. Absolutnymi liderami są Kleszczów, Łeba i Kobierzyce z nadwyżką zdecydowanie przekraczającą 3500 zł.” – piszą twórcy rankingu. Na którym miejscu znalazła się Świdnica i pozostałe gminy powiatu świdnickiego?
Nie ma lepszego wskaźnika obrazującego kondycję JST niż poziom nadwyżki operacyjnej. Wartość nadwyżki operacyjnej to jeden z najważniejszych wskaźników obrazujących sytuację finansową jednostki samorządowej. Decyduje o możliwościach rozwojowych, o tym, ile środków możemy przeznaczyć na nowe przedsięwzięcia po zaspokojeniu bieżących potrzeb wydatkowych. W dużym stopniu wartość tego wskaźnika wynika z obiektywnych warunków, w których funkcjonują władze samorządowe. Wiąże się więc ze zmianami koniunktury gospodarczej, strumieniami dochodów zarówno własnych, jak i transferów, z zakresem obowiązków narzucanym przez przepisy, a skutkujących wielkością wydatków na utrzymanie różnych usług i instytucji – piszą twórcy zestawienia, podkreślając jednak – Ale przesadą byłoby powiedzieć, że nadwyżka operacyjna w stu procentach zależy od zewnętrznych czynników. Zdarza się, że jej niższa wysokość wynika z nieumiejętności racjonalnego i oszczędnego zaplanowania wydatków bieżących, albo jest skutkiem błędnych decyzji inwestycyjnych pro-
wadzących do powstania obiektów, których eksploatacja jest wysoce kosztochłonna.
W rankingu prezentowany jest wskaźnik nadwyżki operacyjnej netto. Uwzględniono nie tylko różnicę między wielkością bieżących dochodów i bieżących wydatków, ale także wielkość spłat wcześniejszego zadłużenia. Prezentowany wskaźnik pokazuje wartości średnie z lat 2020–2022 r.
Ranking województw otwiera zachodniopomorskie, które awansowało z pozycji 11. Na mieszkańca nadwyżka wynosi tu 163,85 zł. Dolnośląskie znajduje się na na 8 pozycji (spadek o 1) ze 114,67 zł.
Najwyżej wśród 314 powiatów znajduje się powiat wrocławski z 376,44 zł nadwyżki na mieszkańca. Powiat świdnicki jest na jednym z ostatnich miejsc, 310 i to spadek ze 182 pozycji. Nadwyżka operacyjna na mieszkańca wynosi -40,37 zł.
Świdnica wśród 267 miast powiatowych jest na 32 pozycji (spadek z 26) z 570,61 zł na mieszkańca. Miejsce pierwsze po spektakularnym awansie z pozycji 2016 zajął Puck z 1470,21 zł.
Swoje miejsce poprawił Żarów, który wśród 631 miasteczek jest na miejscu 345 (był na 352) z 373,47 zł nadwyżki per capita. Spadek zanotował Strzegom, z 164 na 237 miejsce z nadwyżką 467,61 zł. Podobnie Świebodzice , z 440 na 473 z 252,17 zł. Na 595 z 540 miejsca spadła Jaworzyna Śląska z nadwyżką 64,05 zł. Najwyżej w rankingu miasteczek jest nadmorska Łeba z 6 661, 89 zł nadwyżki na mieszkańca.
Ranking gmin wiejskich tradycyjnie otwiera Kleszczów, który swój sukces zawdzięcza wpływom z Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów. W tej gminie nadwyżka operacyjna na mieszkańca jest trzykrotnie wyższa niż w drugiej w rankingu gminie Kobierzyce i wynosi 9 095,25 zł.
Wśród 1513 gmin wiejskich ogromny awans odnotowuje gmina Dobromierz, z 1466 na 510 miejsce z nadwyżką 613,37 zł. Z 831 na 698 wskoczyły Marcinowice z nadwyżką 528,25 zł na mieszkańca. Z 799 na 950 miejsce spadła gmina Świdnica z 420,29 zł nadwyżki operacyjnej per capita.
/opr.red./
