Czasopismo „Wspólnota” opublikowało kolejny ranking dotyczący samorządowych wydatków inwestycyjnych. Zdaniem autorów opracowania, jest to jedno z najważniejszych zestawień pokazujących aktywność samorządów w Polsce.
W jaki sposób powstaje ranking? – Pod uwagę bierzemy całość wydatków majątkowych poniesionych w ciągu ostatnich trzech lat (w tym przypadku 2019–2021). W ten sposób chcemy uniknąć dużych, chwilowych wahań wskaźnika będącego podstawą rankingu. Wydatki inwestycyjne, zwłaszcza z mniejszych jednostkach, cechują się znaczną cyklicznością. W poszczególnych latach mogą być bardzo wysokie, co wiąże się z realizacją ważnej inwestycji, aby potem okresowo spadać do znacznie niższego poziomu. (…) Poza wydatkami zapisanymi w budżecie staramy się uwzględniać także te ponoszone ze środków własnych przez spółki komunalne. W tym celu od kilkunastu lat rozsyłamy ankiety do miast na prawach powiatu. Wiemy skądinąd, że skala działalności inwestycyjnej spółek komunalnych w mniejszych miastach jest znaczenie mniejsza niż w miastach na prawach powiatu, więc skala błędu wynikającego z oparcia się tylko na danych budżetowych jest tam mniejsza. Niestety, oznacza to, że wyniki rankingu nie w pełni oddają sytuację w średnich i małych miastach, w których spółki stanowią istotny element realizacji strategii inwestycyjnych – tłumaczą prof. Paweł Swianiewicz oraz Julita Łukomska, twórcy zestawienia.
Zdaniem autorów rankingu, spojrzenie na wydatki inwestycyjne samorządów w 2021 roku prowadzi do wniosku, że sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego „nie jest tak dobra, jak mogłoby to wynikać z wypowiedzi niektórych urzędników rządowych”. – Był to już trzeci kolejny rok spadku tych wydatków. Nie był on wielki, ale mając na uwadze równoczesny, przyspieszający wzrost cen robót budowlanych i materiałów, jego skutki w wymiarze rzeczowym mogą być spore. Spadek dotyczył tym razem wszystkich kategorii JST. Największy był w samorządach wojewódzkich (15%) i w miastach na prawach powiatu (prawie 13%), a minimalny w gminach (niespełna 2%). Warto zauważyć, że inwestycje realizowane w 2021 roku przez duże miasta w większym stopniu niż jeszcze rok wcześniej prowadzone były w oparciu o zadłużenie. Licząc w cenach stałych zadłużenie budżetów miast na prawach powiatu nie zmieniło się, przy spadającym wolumenie prowadzonych projektów inwestycyjnych – wskazują Swianiewicz i Łukomska.
Jeśli chodzi o pozycje liderów w poszczególnych kategoriach to ranking odznacza się dużą stabilnością. Niemniej jednak kilku z nich zmieniło się w stosunku do poprzedniej edycji. Wśród małych miast takim nowym liderem jest Uniejów (woj. łódzkie), który zwykle plasował się bardzo wysoko, ale jednak nie na pierwszym miejscu (w poprzedniej edycji był trzeci). Wśród miast powiatowych miejscami pierwszym i drugim zamieniły się Poddębice (również woj. łódzkie) i Polkowice (woj. dolnośląskie). Podobna zamiana nastąpiła wśród powiatów – tym razem wysokomazowiecki (woj. podlaskie) wyprzedził przasnyski (mazowieckie). W pozostałych kategoriach liderzy zajmują swoje miejsca co najmniej trzeci raz z rzędu.
Jak wypadły samorządy z terenu powiatu świdnickiego? Świdnica znalazła się na 112. miejscu zestawienia obejmującego miasta powiatowe z wydatkami inwestycyjnymi w latach 2019-2021 na poziomie 779,18 zł w przeliczeniu na mieszkańca. We wcześniejszych edycjach rankingu Świdnica zajmowała miejsca: 90. (lata 2018-2020), 26. (lata 2017-2019) oraz 12. (lata 2016-2018).
W najnowszym zestawieniu, w rankingu gmin wiejskich gmina Dobromierz zajęła 30. pozycję w Polsce, 6. w województwie dolnośląskim i 1. w powiecie świdnickim (2408,37 zł per capita). W poprzednich rankingach gmina Dobromierz zajęła 70. miejsce, gdy oceniano lata 2017-2019 i 24. miejsce za lata 2018-2020. Gmina Świdnica zajęła miejsce 441. (1053,91 zł; spadek z pozycji 421.), a gmina Marcinowice – miejsce 643. (890,55 zł; awans z pozycji 1000.).
W kategorii mniejszych miast Żarów zajął 140. miejsce (1128,43 zł per capita; spadek z pozycji 104.), Jaworzyna Śląska – 246. miejsce (884,53 zł; spadek z pozycji 134.), Strzegom – 277. miejsce (830,76 zł; spadek z pozycji 154.), Świebodzice – 563. miejsce (408,55 zł; spadek z pozycji 513.). Z kolei w zestawieniu powiatowym powiat świdnicki znalazł się na miejscu 293. (87,07 zł; awans z pozycji 302.).
Z pełnym rankingiem można się zapoznać na stronie internetowej Pisma Samorządu Terytorialnego „Wspólnota”.
/”Wspólnota”, opr. mn/
