Biskup Marek Mendyk ogłosił wskazania dla kapłanów i wiernych na Wielki Tydzień i Triduum Paschalne. Z uwagi na sytuację epidemiczną ordynariusz świdnicki sugeruje, aby wyrazy pobożności i kultu religijnego okazywać w „skromniejszej formie”, z zachowaniem środków ostrożności i przepisów sanitarnych. Dopuszcza przy tym możliwość przeprowadzania tradycyjnego święcenia pokarmów, pozostawiając jednak decyzję w tej sprawie poszczególnym proboszczom.
Od soboty w całej Polsce obowiązują nowe obostrzenia związane z pandemią. Zamknięte są szkoły, kina, teatry, restauracje, galerie handlowe. Rząd nie zdecydował się jednak zamknąć kościołów. Zgodnie z przepisami liczba uczestników nabożeństw uzależniona jest od powierzchni świątyni – obecnie obowiązujący limit wiernych w kościołach to 1 osoba na 20 m².
27 marca biskup świdnicki wydał wskazania dotyczące obchodów Wielkiego Tygodnia w diecezji. – Szczególne wyrazy pobożności i formy kultu liturgicznego praktykowane w naszym kraju w czasie świąt paschalnych (jak np. procesje, kaplica adoracji, Grób Pański czy błogosławieństwo pokarmów) mogą być zastosowane w ograniczonym zakresie i skromniejszej formie, przy odpowiedniej staranności i z zachowaniem środków ostrożności i przepisów sanitarnych – wskazał bp Mendyk.
Biskup świdnicki poruszył również kwestię obowiązku uczestnictwa w nabożeństwach. – Ogólna zasada, wyrażona w Katechizmie Kościoła Katolickiego, przypomina, że z obowiązku uczestnictwa w Eucharystii w święta nakazane są zwolnione wszystkie osoby „usprawiedliwione dla ważnego powodu (np. choroba, pielęgnacja niemowląt) lub też otrzymali dyspensę od ich własnego pasterza”. Ważnym powodem, o którym mówi Katechizm, jest samo zagrożenie, które stwarza epidemia, dlatego osoby, które w dobrze uformowanym sumieniu podejmują decyzję o pozostaniu w domu ze względu na zagrożenie epidemią, są zwolnione z obowiązku świątecznej Eucharystii. Nie dotyczy to jednak osób, które zwalniając się z Eucharystii, nie zwalniają się jednocześnie z innych niekoniecznych spotkań i zgromadzeń. Jeśli idzie o celebracje Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, Liturgii Męki Pańskiej w Wielki Piątek i Wigilii Paschalnej, nie mają one charakteru obowiązkowego, a zatem nieobecność na tych celebracjach nie wiąże się z popełnieniem grzechu i nie potrzeba w tej kwestii dyspensy. Co do obowiązku świątecznego w przypadku Niedzieli Zmartwychwstania obowiązują zwykłe zasady – wyjaśnia bp Mendyk.
Ordynariusz świdnicki wyliczył też zasady dotyczące stosowania się do obowiązujących przepisów sanitarnych:
Dla zachowania właściwej liczby uczestników liturgii i uszanowania zaleceń służb sanitarnych duszpasterze powinni dopilnować, aby w czasie nabożeństw nie przekroczyć wskazanych limitów, a tym samym narazić swoje wspólnoty na restrykcje lub powodować zgorszenie społeczne.
Duszpasterze powinni zatroszczyć się, aby u wejścia do kościołów działały odpowiednie służby wiernych świeckich, które zadbają o przestrzeganie cywilnych ograniczeń sanitarnych związanych z ilością osób, a także o właściwe odstępy między wiernymi. Nie zawsze wypada, aby taką służbę pełnił kapłan, zwłaszcza gdy ma celebrować liturgię lub gdy może dochodzić do sytuacji spornych.
Wypada w ramach odpowiedzialności za miejsce święte wskazać wiernym miejsca przez właściwe znaki, np. umieszczone na ławkach etykiety wskazujące miejsce do siedzenia, które będzie odpowiednio odległe od pozostałych miejsc, aby spełnić wymogi sanitarne. Będzie to uszanowaniem nie tylko zasad panujących w całym kraju, ale przede wszystkim uszanowaniem sumień tych, którzy mają prawo oczekiwać od Kościoła, że mogą się czuć bezpiecznie w przestrzeni sakralnej.
Należy dbać o jak najczęstsze sprzątanie i dezynfekowanie przestrzeni świętej. W zakrystiach musi być możliwość obmycia rąk. Obowiązkowo należy umyć ręce przed rozpoczęciem liturgii przy pomocy właściwych środków zapewniających bezpieczeństwo dla siebie i innych. Należy używać wyłącznie ręczników jednorazowych – papierowych. Mycie rąk obowiązuje wszystkich celebrujących i posługujących.
Tradycyjne procesje Wielkiego Tygodnia (procesja z palmami, procesja z Najświętszym Sakramentem w Wielki Czwartek i w Wielki Piątek oraz procesja rezurekcyjna) mogą się odbywać w formie skromniejszej, najlepiej jedynie z udziałem celebransa i asysty, tak aby wierni mogli pozostać na swoich miejscach, gdy wymogi sanitarne domagają się zachowania odstępów.
W czasie pandemii wypada wszelkie pocałunki liturgiczne zastąpić gestem skłonu: ucałowanie ołtarza, księgi, a także wszystkie pocałunki liturgiczne w starszej formie rytu rzymskiego. W Wielki Piątek celebrans sam może ucałować Krzyż.
Można powstrzymać się w czasie zaostrzonych rygorów sanitarnych od wykonywania ręką znaku krzyża na ustach podczas przygotowania do słuchania Ewangelii.
Duszpasterze powinni rozeznać, czy można bezpiecznie stosować pokropienia liturgiczne. Pokropienie nie musi mieć charakteru rozbudowanego i nie musi oznaczać dotarcia z wodą do każdego uczestnika liturgii, można np. pokropić lud stojąc w miejscu. Jeśli uzna się, że trzeba zaniechać pokropień, wypada w odpowiednim momencie wykonać nad ludem znak krzyża, używając właściwej modlitwy (np. w czasie błogosławieństwa gałązek).
W ogłoszonych wytycznych biskup zaleca:
[Wielki Czwartek] Msza Krzyżma odbędzie się w Katedrze Świdnickiej w Wielki Czwartek o godz. 10.00 w wąskim gronie prezbiterów. Zgodnie z przepisami kościelnymi kapłani otrzymują w tym roku zezwolenie na powtórzenie Mszy Wieczerzy Pańskiej dla dobra wiernych, nawet w godzinach porannych, tylko dla tych wiernych, którzy w żaden sposób nie mogą wziąć udziału we Mszy wieczornej. W okresie pandemii w tym dniu kapłanom wyjątkowo zezwala się na odprawienie Mszy św. bez udziału ludu, jeśli zachodzi taka konieczność. Obrzęd obmycia nóg, który zawsze jest opcjonalny, należy w tym roku pominąć.
[Wielki Piątek] Wypada podtrzymać tradycję urządzania Grobu Pańskiego, rezygnując jednak z okazałej dekoracji, gdyby stanowiło to poważną niedogodność. Należy bardziej wyeksponować i oświetlić monstrancję niż figurę Chrystusa leżącego w grobie. Należy też dbać, aby wystawiony Najświętszy Sakrament znajdował się w godnym i bezpiecznym miejscu, oraz aby dekoracja nie odciągała uwagi od Chrystusa obecnego w Eucharystii.
[Wielka Sobota] Tradycyjne błogosławienie pokarmów może być sprawowane, ale należy ściśle stosować wymagane ograniczenia sanitarne; decyzja w tej sprawie należy do proboszcza. Można umożliwić wiernym w Wielką Sobotę adorację Najświętszego Sakramentu przy tzw. Grobie Pańskim. Tego dnia istotnie Kościół w milczeniu trwa przy Chrystusie leżącym w grobie; jeśli więc odwołano błogosławienie pokarmów, adoracja w głębszej ciszy może stać się jeszcze bardziej skuteczna i owocna. Jeśli proboszcz ze względu na pandemię zdecydował ograniczyć lub odwołać tradycyjne błogosławienie pokarmów, należy zaproponować wiernym obrzęd błogosławieństwa posiłku w domu przed śniadaniem wielkanocnym.
[Wigilia Paschalna] Wigilię Paschalną należy sprawować w kościołach parafialnych; można także, jeśli potrzeba duszpasterska tego wymaga, także w kościołach filialnych, z zachowaniem pory nocnej. W przygotowaniu Wigilii Paschalnej należy uwzględnić następujące ograniczenia: a) liturgia zaczyna się wewnątrz kościoła, b) do poświęcenia ognia można użyć zwykłej świecy (nie paschalnej), c) o ile to możliwe, wypada normalnie pobłogosławić wodę i zastosować pokropienie w ograniczonej formie. Procesję rezurekcyjną po Wigilii Paschalnej można odprawić w skromniejszej formie, z zachowaniem obowiązujących ograniczeń, nawet we wnętrzu kościoła.
[Niedziela Zmartwychwstania] W Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego przed pierwszą Mszą poranną może odbyć się skromna procesja rezurekcyjna, z zachowaniem przepisów Mszału i pod warunkiem przestrzegania przepisów i ograniczeń dotyczących ilości i dystansu wiernych.
Ze wskazaniami biskupa świdnickiego na Wielki Tydzień i Triduum Paschalne 2021 można się zapoznać na stronie diecezji.
/Diecezja świdnicka, opr. mn/
