Zapowiedź planu weta Polskiego rządu dla budżetu Unii Europejskiej jest bardzo niepokojącą wiadomością dla przyszłości polskich samorządów. Pozyskiwane przez JST środki unijne stanowią znaczną część naszych budżetów i pozwalają nam na realizację bardzo wielu przedsięwzięć inwestycyjnych i społecznych. Od 2004 roku, czyli od momentu wejścia do struktur unijnych, do Powiatu Świdnickiego trafiło łącznie ponad 250 milionów złotych (co stanowiło średnio 2 roczne budżety powiatu od 2004 roku) – informuje świdnickie starostwo.
Zdjęcie polska-org.pl
W ramach nowego, siedmioletniego budżetu Unii Europejskiej Polska ma być największym beneficjentem. Z kalkulacji przedstawionych przez Komisję Europejską wynika, że Polska dostanie w formie dotacji 23,1 mld euro. 70 proc. tej kwoty (18,9 mld euro) będzie przyznane przez KE do końca 2022 r, a reszta, 4,1 mld euro, do końca 2023 r. Jednak o tym, czy dostaniemy środki w 2023 r. będzie decydował przegląd wskaźników gospodarczych – w szczególności spadek realnego PKB w 2020 r. i 2021 r. Ponadto Polska może liczyć na 34,2 mld euro w formie pożyczek – informuje Biznes Insider. Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział zawetowanie budżetu z powodu powiązania środków z przestrzeganiem praworządności. Takiego powiązania chce 25 z 27 unijnych krajów. Niewykluczone, że Polska straci możliwość sięgnięcia po środki z Funduszu Odbudowy, który zostanie wyłączony z budżetu i zostanie rozdysponowany na mocy zwykłej umowy miedzy 25 państwami.
Groźba utraty środków, z których korzystały także samorządy, skłoniła świdnickie starostwo do podsumowania dotychczasowych korzyści, jakie płynęły z udziału Polski w funduszach UE:
„Zapowiedź planu weta Polskiego rządu dla budżetu Unii Europejskiej jest bardzo niepokojącą wiadomością dla przyszłości polskich samorządów. Pozyskiwane przez JST środki unijne stanowią znaczną część naszych budżetów i pozwalają nam na realizację bardzo wielu przedsięwzięć inwestycyjnych i społecznych. Od 2004 roku, czyli od momentu wejścia do struktur unijnych, do Powiatu Świdnickiego trafiło łącznie ponad 250 milionów złotych (co stanowiło średnio 2 roczne budżety powiatu od 2004 roku)
Dodać warto, że w ramach własnych budżetów Powiat Świdnicki, w miarę swoich możliwości, przeznaczał rok rocznie na inwestycje ok. 5-7% środków własnych, co stanowiło kwoty od 5 do 8 mln. zł. Przy kwocie 250 mln. zł. pozyskanych z UE kwoty wydatków własnych, uwzględniające możliwości Powiatu Świdnickiego, nie wyglądają imponująco – dodaje Starosta Świdnicki Piotr Fedorowicz.
Największe wsparcie skierowane zostało na rynek pracy, Powiatowy Urząd Pracy w Świdnicy od 2006 roku otrzymał unijne wsparcie na poziomie ponad 75 mln. zł.
Środki wydatkowano na realizację 19 projektów z zakresu aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. W 2020 roku PUP rozdysponowywał środki na wsparcie udzielane przedsiębiorcom i organizacjom pozarządowym na podstawie ustawy o COVID-19, środki unijne przeznaczone na wsparcie w ramach COVID-19 to kwota 20 mln. zł.
Bardzo duże znaczenie środki unijne miały dla powiatowej oświaty, inwestycji oraz służby zdrowia. Już w pierwszym okresie programowania 2004 – 2007 Powiat Świdnicki pozyskał kwotę ponad 13 mln. zł w tym na oświatę 5 mln i kwotę 3 mln. zł na programy stypendialne. Łącznie na oświatę pozyskano ponad 45 mln. złotych. Środki te przeznaczone zostały na modernizację i uzupełnienia bazy dydaktycznej w nowoczesny sprzęt do nauki czy dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy.
W ramach wsparcia unijnego powiat przeprowadził inwestycje termomodernizacyjne placówek oświatowych Zespołu Szkół Mechanicznych, Zespołu Szkół Specjalnych w Świebodzicach i budynku Powiatowego Biura Geodezji i Katastru. Wszystkie inwestycje termomodernizacyjne opiewały na kwotę prawie 5 mln. zł.
Środki unijne miały olbrzymi wkład w naszym powiecie przy realizacji zadań drogowych, w latach 2004 – 2007 na przebudowę drogi nr 3396 D na odcinku Mielęcin – Łażany pozyskano kwotę ponad 5 mln. zł. Kluczową i sztandarową inwestycją drogową Powiatu Świdnickiego była budowa drogi powiatowej nr 3396 D na odcinku pomiędzy drogą krajową nr 5 a drogą wojewódzką nr 382 i ul. Stęczyńskiego w Świdnicy. W ramach inwestycji wybudowano betonową jezdnię o długości ponad 13 km. wraz z 5 obiektami inżynieryjnymi: 3 wiadukty, 1 most i 1 estakada. Dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego wyniosło ponad 50 mln. zł.
Kolejną jednostką powiatową, do której popłynął szeroki strumień unijnych funduszy to Powiatowe Biuro Geodezji i Katastru, który na programy scalania gruntów oraz rozwój Platformy Elektronicznych Usług Geodezyjnych pozyskał kwotę prawie 29 mln. zł.
Beneficjentem środków unijnych była również powiatowa służba zdrowia, w 2005 roku pozyskano pierwsze fundusze na zakup karetki pogotowia w kwocie 226 tys. zł. Także świdnicki Szpital „Latawiec” aktywnie uczestniczył w wykorzystywaniu środków pochodzących z Unii Europejskiej. W latach 2008 – 2020 szpital pozyskał łączną kwotę ponad 13 mln. zł. Środki te przeznaczone zostały na zakup sprzętu i oprogramowania, tworzenie platform e-usługowych, rozbudowę i modernizację SOR-u oraz zakup rezonansu magnetycznego i innego specjalistycznego sprzętu medycznego.
Powiat w ramach wsparcia unijnego realizował również projekty transgraniczne Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska związane z promocją regionów i wymianą kulturalną na kwotę 386 741 tys. zł oraz polsko-niemieckie projekty wymian mieszkańców powiatów partnerskich z zakresu edukacji, kultury, historii, sztuki, pielęgnowania tradycji, współpracy partnerskiej. Na te projekty uzyskano dofinansowanie w kwocie 168 499 tys. zł.
Sporo ponad ćwierć miliarda złotych! To kwota środków unijnych, które trafiły do Powiatu Świdnickiego na wsparcie oświaty, inwestycji, zdrowia i polskiej wsi. W Polsce jest prawie 380 powiatów, w tym miast na prawach powiatów, które również w stopniu mniejszym lub większym takie środki pozyskują. Przypomnę, że mówimy tylko o samorządach powiatowych, nie uwzględniając samorządów gminnych i wojewódzkich, z których zwłaszcza te ostatnie pozyskują środki unijne na znacznie wyższym poziomie niż powiaty. To pokazuje, jak ważne są środki pochodzące z Unii Europejskiej dla polskich samorządów. Bez nich rozwój polskiej samorządności i inwestycje dla obywateli nie byłyby możliwe. Sugestie, że polski budżet i budżety samorządów, zwłaszcza w dobie pandemii, poradzą sobie bez środków UE, które to rzekomo są wyłącznie dodatkiem do krajowych funduszy, są wypowiedziami nieodpowiedzialnymi. Myślę, że potwierdzi to każdy samorządowiec – podsumowuje Starosta Świdnicki Piotr Fedorowicz.
Środki unijne płynęły do samorządu powiatowego jeszcze przed przystąpieniem do struktur unijnych. Przed 2004 rokiem powiat czerpał fundusze z takich projektów jak PHARE, SAPARD. Tylko z tych programów, przed przystąpieniem do Unii Europejskiej, Powiat Świdnicki pozyskał kwotę prawie 0,5 mln. zł”
/opr. red./
