Swąd palonego tworzywa od wielu lat zatruwa życie mieszkańców dzielnicy Zacisze. – Kaszlemy, płaczemy, nasze dzieci ciągle chorują – blisko 200 osób, podpisało się pod skargą na świdnicki zakład Adler Polska do starosty świdnickiego. Firma odpowiada, że zakład ma wszystkie certyfikaty i jest proekologiczny.
Odór pojawia się okresowo, bardzo często w nocy albo nad ranem. To zapach palonego plastiku, ale nie zapach jest najgorszy – opisują mieszkańcy ulic Wiśniowej, Kątnej, Zacisze, a nawet oddalonej o kilkaset metrów ulicy Strzelińskiej. Do chóru dołączają działkowcy z ogrodów „Aronia”. – W ustach robi się słodko, z oczu płyną łzy, pojawia się kaszel i duszności – wyliczają, dodając, że w najgorszej sytuacji są dzieci i osoby starsze. Jako miejsce, z którego do atmosfery przedostają się substancje, wywołujące takie efekty, wskazują zakład Adler Polska, działający pod adresem Bystrzycka 9.
Świdnicki zakład zajmuje się produkcją wszelkiego rodzaju uszczelek z poliuretanu i gumy, osłon wodnych przeznaczonych do samochodów. Wyroby przeznaczone są dla znanych na świecie marek, m.in. Fiata, Audi, Hondy, Jaguara, Toyoty, BMW czy Forda. Zakład w Świdnicy działa na terenie dawnej Siweli i w miejscu Polovatu, który dał się lokalnym mieszkańcom w kość trzydzieści lat temu. – Można powiedzieć, że historia zatoczyła koło. Polovat w 1990 roku rozpoczął taką produkcję, którą prowadzi teraz Adler – mówi Robert Wolański, mieszkaniec, który w 1992 roku walczył o zaprzestanie zatruwania powietrza przez Polovat, który prowadził produkcję na maszynach sprowadzonych z Włoch. Po jego interwencji Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził kontrolę i pomiary. Z ustaleń wynikało, że doszło do przekroczeń emisji dopuszczalnej pyłu, tlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu i formaldehydu. Jak czytamy w piśmie WIOŚ z 1992 roku, przekroczenia nie są duże, „niemniej mogą być uciążliwe”. Na Polovat inspekcja nałożyła szereg obowiązków, które miały doprowadzić do zaprzestania emisji groźnych substancji.
–Teraz śmierdzi dokładnie tak samo jak 30 lat temu. Ja już od lat większość czasu spędzam na wsi, ale moi sąsiedzi nie mają dokąd uciec – mówi Robert Wolański.
WIOŚ czuje odór, ale…
Mieszkańcy licząc na podobną interwencję Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska, pierwsze prośby o pomoc skierowali właśnie tam. Pismo w imieniu całej społeczności skierowała jedna z mieszkanek. WIOŚ skontrolował trzy zakłady, działające na terenach dawnej Siweli i odpowiedział:
„Odpowiadając na Pani pismo z dnia 11 lipca 2019r. znak: DW-DI.7021.197.2019.ad DW/L.dz. 1210/2019r. dotyczące uciążliwej emisji odorów do powietrza z zakładu IMP Comfort Sp. z o.o. w Świdnicy wyjaśniam co następuje. Wizje terenowe zakładów IMP Comfort Sp. z o.o. oraz 1MP Ovatex Sp. z o.o. w Świdnicy (zakłady działają na terenie już nieistniejącego Zakładu Siwela Sp. z o.o.) przeprowadzone wiosną br. w związku z przesyłanymi wnioskami o interwencję – nie potwierdziły powstawania uciążliwości odorowych w instalacjach ww. podmiotów. Natomiast w wyniku kontroli przeprowadzonej w Adler Polska Sp. z o.o. przy ul. Bystrzyckiej 9a w Świdnicy stwierdzono, że eksploatacja instalacji do produkcji włóknin termoizolacyjnych oraz dźwiękochłonnych powoduje emisję do powietrza specyficznych, technologicznych zapachów/odorów. Emisja odorów wykracza poza teren do którego prowadzący instalację posiada tytuł prawny i powoduje uciążliwości, na które uskarżają się mieszkańcy sąsiadujących z Zakładem budynków. Sprawdzono podczas kontroli, że instalacja posiada urządzenia redukujące emisję zanieczyszczeń: dopalacze zanieczyszczeń organicznych, odpylacze tkaninowe oraz filtry workowe. Mimo zastosowania powyższych urządzeń, a także wykonywania przeglądów, kontroli i czyszczeń linii technologicznych — emitowany jest do powietrza zapach związany ze stosowaniem żywic proszkowych, fenolowo-formaldehydowych, poliestrowo-epoksydowych. Po kontroli w Adler Polska Sp. z o.o. przesłano do Starosty Świdnickiego pismo informujące o jej ustaleniach i wnoszące o rozważenie możliwości podjęcia działań na podstawie art. 237 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. 2018.799 z późn. zm.) mówiącego o tym, że: „W razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, organ ochrony środowiska może w drodze decyzji zobowiązać prowadzący instalację podmiot korzystający ze środowiska do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego.”
W przypadku powtarzających się sytuacji opisanych w Pani piśmie, wnioski interwencyjne proszę kierować do Starosty Świdnickiego, który jest organem właściwym do wydania decyzji nakładających na podmiot obowiązki związane z oceną i ewentualnym ograniczeniem jego oddziaływania na środowisko. W chwili obecnej możliwości działania służb Inspekcji Ochrony Środowiska zostały wyczerpane.”
Mimo stwierdzenia, że odór związany jest m.in ze stosowaniem żywic fenolowo-formaldehydowych (a polskie normy przewidują konkretne dopuszczalne ilości formaldehydu w powietrzu) WIOŚ nie zlecił wykonania pomiarów. Formaldehyd jest substancją trującą, której już niewielkie stężenie powoduje alergię, kaszel, duszności, łzawienie. Formaldehyd jest także substancją rakotwórczą – o czym pisze Centralny Instytut Ochrony Pracy. Dlaczego takie pomiary nie zostały wykonane podczas tegorocznej kontroli – o to zapytaliśmy w delegaturze wałbrzyskiej WIOŚ. Czekamy na odpowiedź.
Niech firma sprawdzi się sama
WIOŚ przekazał sprawę do starostwa w Świdnicy. Wydział Ochrony Środowiska na nasze pytania, jakie działania zostały podjęte, odpowiada:
Wystąpieniem nr 16/2019 z dnia 05.06.2019r. znak:DW-DI.7023.343.2019.ad, DW/L/dz.514/2019r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Delegatura w Wałbrzychu zwrócił się do Starosty Świdnickiego z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia działań zgodnie z art. 237 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2019r. poz. 1396 ze zm.), w stosunku do Zakładu Adler Polska Sp. z o.o., ul. Bystrzycka 9a, 58-100 Świdnica. Prośbę swoją argumentował tym, iż do Delegatury wpływają skargi od mieszkańców, który skarżą się na uciążliwość zapachową emitowaną przez ww. zakład. W dniach 16.05.-03.06.2019r. została przeprowadzona przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Delegatura w Wałbrzychu kontrola w Zakładzie Adler Polska Sp. z o.o., ul. Bystrzycka 9a, 58-100 Świdnica. W trakcie kontroli stwierdzono, że ww. zakład jest źródłem technologicznej emisji odorów do powietrza wykraczającej poza teren, do którego prowadzący instalację posiada tytuł prawny. Wyczuwalny zapach/odór związany jest z zastosowaniem przy produkcji żywic proszkowych, fenolowo-formaldehydowych, poliestrowo-epoksydowych. Źródła emisji ww. instalacji wyposażone są w urządzenia do redukcji emisji zanieczyszczeń: dopalacze zanieczyszczeń organicznych, odpylacze tkaninowe, filtry workowe. Ponadto zakład wykonuje przeglądy, kontrole oraz czyści linie technologiczne, mimo to nie daje to oczekiwanych rezultatów, nadal emitowany jest do powietrza technologiczny odór. Po przeanalizowaniu przesłanego materiału Starosta Świdnicki z urzędu pismem z dnia 11.07.2019r. znak: ROŚ.7644-196/10 wszczął postępowanie administracyjne w sprawie nałożenia obowiązku sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego w zakresie emisji odorów do powietrza. Skutkiem tego jest wydana przez Starostę Świdnickiego decyzja z dnia 11.09.2019r. znak: ROŚ.6220.8.2019 nakładająca na Adler Polska Sp. z o.o., ul. Konwojowa 10, 43-346 Bielsko-Biała, obowiązek sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego dla instalacji technologicznej produkcji włóknin termoizolacyjnych i dźwiękochłonnych, zlokalizowanej w Zakładzie Adler Polska Sp. z o.o., ul. Bystrzycka 9 a, 58-100 Świdnica w zakresie emisji odorów do powietrza. Ww. decyzję wydano w związku z brakiem dokumentacji pozwalającej na określenie skali oddziaływania instalacji na środowisko, a przede wszystkim na tereny podległe ochronie, a znajdujące się w sąsiedztwie, należało nałożyć obowiązek sporządzenia przeglądu ekologicznego. Zadaniem tego przeglądu jest wskazanie rozwiązań, poprzez zastosowanie których ograniczone zostanie negatywne oddziaływanie na środowisko.1. Przegląd ekologiczny należy wykonać w okresie do 31.12.2019r., a dokumentację przedłożyć w terminie do dnia 15.02.2020r. do Starosty Świdnickiego.”
Czy na czas uzyskania pewności, że zdrowiu i życiu ludzi nic nie zagraża, produkcja nie powinna być wstrzymana? Na to pytanie wydział odpowiada: „Firma Adler posiada wszystkie wymagane prawem pozwolenia i zezwolenia dotyczące jego działalności. Starosta nie zdecydował i nie wystąpił do WIOŚ o wstrzymanie produkcji, ponieważ Adler nie przekracza warunków ustalonych w decyzjach administracyjnych. Powodem nałożenia na zakład obowiązku przedłożenia przeglądu ekologicznego była sugestia WIOŚ, aby taki przegląd wykonać. Przegląd ma dotyczyć uciążliwości zapachowej (odorowej). Obecnie w Polsce nie istnieje ustawa ani żadne rozporządzenia regulujące kwestie zapachu (odoru). Wydawana decyzja administracyjna powinna być wykonalna. Ponieważ kwestia zapachów (odorów) jest mało rozpoznawalna i brak dla niej stosownych przepisów, to termin wykonania dokumentacji powinien dać przedsiębiorcy szansę na jej realizację. W przypadkach takich, jak oddziaływanie zapachowe (odorowe), najlepszym rozwiązaniem jest lokalizowanie tego rodzaju obiektów w znacznej odległości od zabudowy mieszkaniowej.”
Adler wyjaśnia
Proszę o udzielenie informacji, dlaczego Państwa zakład w Świdnicy, prowadzący nieobojętną dla środowiska produkcję, nie posiada przeglądu ekologicznego oraz dokumentacji dotyczącej wpływu na środowisko prowadzonej przez Adler Polska produkcji (na to wskazuje starosta świdnicki)? Jakie działania podejmowali Państwo od 2004 roku w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza trującymi formaldehydami i odorem, który wydobywa się z zakładu i rozprzestrzenia się na kilkaset metrów wokół zakładu i jakie będą podjęte po wystąpieniu starosty świdnickiego z dnia 11 września 2019? Czy firma Adler rozważa przeniesienie produkcji w miejsce oddalone od siedzib ludzkich? – na te pytania odpowiada Andrzej Kowalczuk, dyrektor Zakładu firmy Adler Polska w Świdnicy:
„W odpowiedzi na Pani zapytanie informujemy, że Adler Świdnica jest jednym z wielu zakładów produkcyjnych zlokalizowanym w strefie przemysłowo-usługowej w Świdnicy przy ul. Bystrzyckiej i funkcjonuje w swoim profilu produkcyjnym od 1989 roku posiadając wszystkie stosowne zezwolenia i decyzje upoważniające do prowadzenia właściwej działalności gospodarczej.
Adler Polska Zakład w Świdnicy cały czas inwestuje i ulepsza swój park maszynowy, minimalizuje oddziaływanie na środowisko i nie przekracza w żadnym mierzalnym wymiarze obowiązujących norm środowiskowych. Wszystkie mierzalne wskaźniki są na poziomie dużo poniżej restrykcyjnych norm.
Dodatkowo zostanie przeprowadzony przez akredytowaną jednostkę przegląd ekologiczny w wymaganym terminie.
W ramach działań mających na celu zapobieganie i ograniczanie oddziaływania na środowisko realizowane są:
a. Cykliczne przeglądy i remonty stanu instalacji b. Cykliczne przeglądy instalacji wentylacyjnych i kominowych c. Bieżące czyszczenie technologiczne instalacji, regulacje palników gazowych na liniach, kontrole szczelności armatur gazowych, regulacje wraz z analizą spalin
d. Zastąpienie kleju rozpuszczalnikowego klejem wodnym (uniknięcie emisji VOC). Potwierdzeniem proekologicznego nastawienia firmy są następujące fakty:
DZIAŁANIA PROEKOLOGICZNE FIRMY ADLER
1. Działalność prowadzona zgodnie z obowiązującymi wymaganiami prawnymi
2. Posiadanie i przestrzeganie wszystkich wymaganych decyzji ( pozwolenie na emisję zanieczyszczeń, pozwolenie na wytwarzanie odpadów, zezwolenie na przetwarzanie odpadów)
3. Składanie wszystkich wymaganych sprawozdań dotyczących ochrony środowiska oraz terminowe wnoszenie opłat środowiskowych
4. Poziom emisji na liniach do wytwarzania włóknin dużo niższy niż dopuszczalny.
5. Wdrożony i certyfikowany System Zarządzania Środowiskowego zgodny z norma ISO 14001 od 2001 r.
6. Coroczne audyty środowiskowe od 2001 r prowadzone przez niezależne jednostki certyfikacyjne LLOYD’S, RINA)
7. Wdrożony i certyfikowany System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy zgodny z OHSAS 18001 od 2001 oraz od 2019 z ISO 45001.
8. Coroczne audyty BHP od 2001 r prowadzone przez niezależne jednostki certyfikacyjne ( Lloyd’s i RINA).
9. Audyty wewnętrzne środowiskowe i BHP realizowane w każdym roku od 2001 r.
10. Corocznie (od 2001r) ustalane i realizowane cele środowiskowe i BHP minimalizujące oddziaływanie firmy na środowisko.
11. Wdrożona Polityka środowiskowa i BHP.
12. Wdrożona Deklaracja wartości i kodeks etyczny.
13. Audyt etyczny przeprowadzony przez niezależną jednostkę wybraną przez Klienta Adler ( INTERTEK ) zakończony wynikiem 100% – 2016 r, obejmujący kwestie środowiskowe, BHP, etyczne.
14. Nominacja do nagrody GRYF ŚWIDNICKI w kategorii — „Firma przyjazna środowisku ” organizowanej przez Urząd Miejski (2009 r) oraz nagroda „Najlepszy pracodawca roku ” (nagroda przyznawana przez Świdniczan.
15. Uczestnictwo w programie „Czysty Biznes” w ramach fundacji Partnerstwo dla środowiska.
16. Certyfikat potwierdzający prowadzenie kampanii edukacyjnych dla społeczeństwa za pośrednictwem organizacji odzysku.
17. Certyfikat potwierdzający uczestnictwo w tworzeniu krajowego systemu recyklingu (wydany przez Organizację odzysku EKO CYKL).”
„Odbijają piłeczkę”
To niemożliwe, żeby w czasach, gdzie tyle trąbi się o czystym powietrzu i zdrowiu ludzi, tak nas traktować. To nie jest zwykły smród, ale coś, co szkodzi nam, naszym dzieciom i rodzicom – denerwują się mieszkańcy. Wskazują, że wywołująca dolegliwości śmierdząca zawiesina dociera do ich domów z dużej odległości. – Odór pojawia się razem z dymem z kominów na zakładzie, ale nie tylko wtedy. Siwe tumany wydostają się przez okna i ogromne drzwi hali. To chyba nie jest ekologiczne i normalne? – pytają i mówią: starostwo i WIOŚ odbijają piłeczkę, a my cierpimy. Żądamy skutecznych działań, które całkowicie wyeliminują zanieczyszczenia powietrza w naszej okolicy.
Nagranie wykonane przez mieszkańców:
Wsparcie mieszkańcom obiecała świdnicka radna Zofia Skowrońska-Wiśniewska. Oni sami zapowiadają, że są gotowi złożyć zawiadomienie do prokuratury o narażanie ich życia i zdrowia.
Agnieszka Szymkiewicz
