Dzisiaj mija 9 rocznica katastrofy rządowego samolotu pod Smoleńskiem i wraca pomysł budowy pomnika ofiar. Przez kilka lat w Świdnicy toczyła się gorąca debata, czy stawiać monument na skwerze Lecha Kaczyńskiego. W 2011 roku doszło do starcia zwolenników i przeciwników.
Dzisiaj o 18.00 swoją działalność zainauguruje Społeczny Komitet Budowy Pomnika – informuje radny Krzysztof Lewandowski, największy orędownik upamiętnienia ofiar, który co roku 9 kwietnia na skwerze stawia krzyż. Był również w komitecie zawiązanym w 2010 roku. Razem z nim zasiadał wyrzucony z Prawa i Solidarności wieloletni radny i działacz prawicowy Robert Garstecki.
W 2011 podczas spontanicznej debaty na skwerze Lecha Kaczyńskiego przeciwnicy stawiania monumentu mówili: Dość rozpamiętywania katastrofy. Może lepiej przenieśmy się na ulicę Łukową, tam już jeden pomnik stoi, dostawmy kolejny i będzie aleja pomników! Tu, na tym skwerze, to raczej ubikacja dla psów niż stosowne miejsce dla upamiętniania ofiar! To miasto samo jest katastrofą, zostawmy wreszcie ten Smoleńsk! Wam młodym potrzebna jest dyskusja o emeryturach, a nie o pomnikach!
W obronie pomysłu stanęła wówczas grupa licealistów. – Ofiary tej tragedii zasługują na naszą pamięć – mówił jeden z młodych ludzi. – Dlaczego pomnik w Świdnicy? A dlaczego nie? Przecież my jesteśmy tak samo dotknięci tą tragedią jak cała reszta Polski. Poza tym przecież on powstanie ze społecznych pieniędzy, datki da kto zechce, a nie miasto.
W 2011 był już gotowy projekt pomnika, który przygotował Janusz Furmanek. Do realizacji nie doszło.
Dzisiaj inicjatorzy piszą: Była to największa katastrofa w historii polskiego lotnictwa i w dziejach polskich pod względem liczby ofiar. Katastrofy nie przeżyła żadna z osób obecnych na pokładzie. Celem komitetu jest hołd i zachowanie pamięci 96 ofiar, ich dorobku życiowego i poświęcenia dla Narodu Polskiego. Pomnik będzie odpowiedzią na żal i cierpienie, które już na zawsze pozostanie w naszej pamięci.
Długa lista
Lista członków nowego komitetu jest długa, a znaleźli się w nim m.in. minister edukacji Anna Zalewska i szef kancelarii premiera Michał Dworczyk (który przy okazji kampanii do parlamentu zapowiadał budowę pomnika w Świdnicy).
Członkowie
Społecznego Komitetu Budowy Pomnika
Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 w Świdnicy
1. Anna Zalewska – minister RM
2. Michał Dworczyk – sekretarza stanu w KPRM
3. Wojciech Murdzek – poseł na sejm RP
4. ks. inf. Kazimierz Jandziszak
5. Grzegorz Macko – radny Sejmiku Województwa
6. Andrzej Ora – radny Rady Miejskiej
7. Jacek Drobny -radny Rady Miejskiej
8. Krzysztof Lewandowski – radny Rady Miejskiej
9. Ryszard Makowski – radny Rady Miejskiej
10. Luiza Nowaczyńska – radna Rady Miejskiej
11. Aldona Struzik – radna Rady Miejskiej
12. Barbara Burak – radna Rady Powiatu
13. Urszula Ganczarek – radna Rady Powiatu
14. Halina Nawrocka – radna Rady Powiatu
15. Małgorzata Chodkiewicz-Bednarz– radna Rady Powiatu
16. Leszek Niepsuj – radna Rady Powiatu
17. Zbigniew Zduńczyk – radna Rady Powiatu
18. Andrzej Gondek – radny Rady Powiatu
19. Jacek Krzaczek – radny Rady Powiatu
20. Edwarda Mikuła – Towarzystwo Przyjaciół Anny Jenke
21. Roman Etel – działacz społeczny
22. Adam Prusaczyk – działacz społeczny
23. Zofia Gnutek -działacz społeczny
24. Marcin Kudyba -działacz społeczny
25. Dariusz Sienko – działacz społeczny
26. Michał Szukała – przedsiębiorca
Tłoczno od pomników na skwerze Lecha Kaczyńskiego
Na skwerze, nazwanym w 2010 roku imieniem Lecha Kaczyńskiego, przed II wojna światową stał pomnik Helmuta von Moltke. Po wojnie na skwerze rosły kwiaty. Później, w roku 1959 – jak pisze Lucjan Momot – Na nim to władze Świdnicy ustawiły myśliwski samolot odrzutowy produkcji radzieckiej Jakowlew Jak-23, który w kodzie Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) miał oznaczenie „Flora”. Sprawcą sprowadzenia oraz posadowienia samolotu w tym miejscu był kapitan (obecnie major rezerwy) wojsk lotniczych, Stanisław Jachułkowski./cytat za Świdnica Moje Miasto/.
W ubiegłym roku skwer jako jedną z możliwości wskazali świdniccy urzędnicy, pytając w sondzie mieszkańców, gdzie chcieliby ustawić replikę samolotu Czerwonego Barona. Makieta ostatecznie stanęła w Parku Sikorskiego.
Na tym jednak nie koniec. W ubiegłym roku Rada Miejska przystąpiła do zmiany planu zagospodarowania przestrzennego „Śródmieście Południe”. Jedna z kilku proponowanych zmian dotyczy skweru, znajdującego się u zbiegu ulic Muzealnej, Zamkowej i Kotlarskiej. Przystąpienie do zmiany planu podyktowane było między innymi wnioskiem Społecznego Komitetu Patriotycznego, w sprawie propozycji umieszczenia na Skwerze Kaczyńskiego pomnika „Państwa podziemnego” z okazji 100-lecia odzyskania Niepodległości Polski – tłumaczą miejscy urzędnicy. Konieczność zmiany wynika z faktu, że na terenie skweru – w myśl obowiązującego planu zagospodarowania – obowiązuje zakaz stawiania jakichkolwiek obiektów budowlanych. Zgodnie z prawem budowlanym pomniki są takimi obiektami. – Aby móc zlokalizować na Skwerze Kaczyńskiego pomnik, niezbędnym jest rozpoczęcie procedury od zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – twierdzili urzędnicy w kwietniu 2018 r.
– Mam nadzieję, że tekst uzasadnienia nie jest sugestią do przyszłych działań, tylko wskazuje jakieś możliwe rozwiązanie. Jak się pojawią pomysły budowy innego pomnika w tym miejscu, to będzie na równi traktowany i rozważany jak ten w uzasadnieniu – mówił radny Lewandowski, będący zwolennikiem budowy pomnika upamiętniającego ofiary katastrofy smoleńskiej.
Do miasta wpłynęły trzy wnioski. Oprócz proponowanego od lat pomnika smoleńskiego oraz pomnika Państwa Podziemnego, do magistratu trafiła propozycja budowy monumentu ku czci Bolka Świdnickiego.
Zebrała Agnieszka Szymkiewicz
