Pokazany w dużym zbliżeniu fragment jednego z zabytków Świdnicy przysporzył sporo kłopotów. Padały m.in. odpowiedzi, że to ambona w kościele pw. św. Józefa. Nie – to rzeczywiście ambona, ale z Kościoła Pokoju. Najciekawsza odpowiedź nadesłała pani Monika Turzańska i to do nie trafia nagroda, zaproszenie na dowolnie wybrany film w świdnickim kinie Cinema 3D.
Zanim przedstawimy odpowiedź pani Moniki, kolejna zagdaka.
Zagadka nr 38:
Co znajduje się na zdjęciu nietrudno odgadnąć. Gdzie jest ten obiekt? Jak jest jego historia i jemu podobnych?
Odpowiedzi należy nadsyłać na adres [email protected] do soboty, 20 kwietnia, do godziny 12.00. W tytule proszę wpisać “Co to, gdzie to? Zagadka nr 38”, w treści odpowiedź na pytanie, imię i nazwisko, nr telefonu (do wiadomości Redakcji) oraz zgodę na publikację imienia i nazwiska. Pod odpowiedzią należy podać źródła, z jakich Państwo korzystali. Zwycięzca zostanie ogłoszony 20 kwietnia na portalu Swidnica24.pl. Także 20 kwietnia kolejna zagadka!
Odpowiedź pani Moniki Turzańskiej na zagadkę nr 37:
Zdjęcie przestawia płaskorzeźbę ze sceną zesłania Ducha Św. na apostołów. Owa płaskorzeźba zdobi płycinę w zewnętrznej części balustrady schodów, ambony z Kościoła Pokoju w Świdnicy. Przypomnieć należy, że w kościołach protestanckich często funkcjonował schemat triady liturgicznej, choć nie zawsze, miejsca te (tj. ołtarz, ambona chrzcielnica) w przestrzeni kościelnej były wyraźnie akcentowane. Ambona w Kościele Pokoju została wyróżniona nie tylko swym usytuowaniem, lecz także kunsztem w wykonaniu tego wybitnego dzieła barokowej snycerki i rzeźby. To właśnie ambona stała się miejscem głoszenia nauki Lutra: „ Fides et audittum”.
Opis ambony:
Usytuowana w północno-wschodnim narożniku transeptu. Barokowa ambona jest wyjątkowo cennym elementem wyposażenia kościoła. Ufundowana przez papiernika Konrada Riedigera, została wykonana ręką drezdeńskiego rzeźbiarza Augusta Gottfrieda Hoffmana, w roku 1728, poświęcona w roku 1729.
Ambona drewniana, polichromowana ze złoceniami, składa się z baldachimu, kazalnicy z zapleckiem w formie kotary i balustrady ze schodami. Nad drzwiami do ambony umieszczono rzeźbę Jezusa Dobrego Pasterza. Balustrada schodów zdobią trzy reliefy przedstawiające zesłanie Ducha Św., Golgotę i Raj. Kosz ambony wzbogacają trzy rzeźby uosabiające Wiarę, Nadzieję i Miłość. Intrygującym elementem usytuowanym na parapecie ambony są trzy klepsydry odmierzające upływający czas podczas kazania ( a były one nie krótkie potrafiły trwać nawet 3 godz.!!!!!) W zwieńczeniu wielofiguralna grupa rzeźbiarska, zakończona postacią anioła oznajmiającego głosem trąby Sąd Ostateczny.
Drzwi prostokątne podzielone na trzy płyciny wypełnione płaskorzeźbioną dekoracją roślinno- wstęgową. Na ościeżach pilastry z hermami aniołów. po bokach uszaki utworzone z ornamentu roślinnego, ślimacznic, akantu i kampanulli. Drzwi zwieńczone gierowanym gzymsem, kartuszem z kratką regencyjną i pełnoplastyczną postacią ” Chrystusa jako Dobry Pasterz”. Kazalnica wsparta na trzonie zdobionym w górnej części uskrzydlonymi postaciami aniołów i muszlami. Na przedpiersiu dekoracje w formie płaskiego ornamentu małżowinowo- muszlowego z kratką regencyjna.
Balustrada uformowana esowato. Brzegi zdobione stylizowanym ornamentem roślinnym. Płaszczyzna balustrady podzielona na prostokątne płyciny wypełnione płaskorzeźbionymi scenami. Sceny oddzielone prostokątami dekorowanymi zwiniętą wstęgą z akantem i zakończoną lambrekinem. Baldachim lambrekinowy z wisiorami. Zwieńczenie dwuczęściowe z girland kwiatowych i chmurek z pękami promieni. Na chmurkach siedzące i stojące pełnoplastyczne rzeźby aniołów i świętych. Cały baldachim podtrzymują dwa anioły w locie. Na podniebiu baldachimu, w glorii gołębica symbol Ducha Św. Elementy architektury polichromowane, marmoryzacje szaro- niebieskie i czerwono- brązowe, rzeźby opracowane w technice szypolenu ze złoceniami. Techniki pozłotnicze zróżnicowane: złocenia na mat i poler, srebrzenia z laserunkami złotymi.
Obiekt został wpisany do rejestru zabytków 24.10.2006 r. pod numerem 8/1618/3. W roku 2012 dzieło odnowiono przywracając mu dawny blask.
Słów kilka o artyście:
W XVII wieku działał w Świdnicy August vel Augustyn Gottfried Hoffman, rzeźbiarz i stolarz przybyły z Drezna. Urodził się w tym mieście 12 lipca 1697 roku. jego ojciec Johan Christoph Hoffmann ożenił się w Świdnicy Anną Barbara Martin najstarszą córką świdnickiego rzeźbiarza Christopha Martina. 7 lipca uzyskał tak zwane małe prawo miejskie.
Sprowadzono go być może po to aby wykonał ambonę w Kościele Pokoju. Ambona ta została wyrzeźbiona w drewnie w 1729roku. Sponsorem jej wykonania był papiernik ze Świdnicy Hans Henrich Rüdiger, który czasami jest mylony ze swoim potomkiem z Bystrzycy Polskiej (ob. Dolnej) również papiernikiem Konradem Rüdigerem. Pięknem miała przewyższać ambonę w katolickim kościele pod wezwaniem świętego Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika, dzieło Johana Riedla. Stara ambona została sprzedana do kościoła ewangelickiego w Dobromierzu, gdzie niestety spłonęła na pocz. XIX wieku w czasie pożaru miasta. Także i wykonany przez Hoffmanna w latach 1752-1753 ołtarz Kościoła Pokoju ( fundacja świdnickiego garncarza Petera Paula Leandera) miał współzawodniczyć artystycznie z riedlowskim ołtarzem głównym z katolickiego kościoła parafialnego. w centrum ołtarza A.G. Hoffmann ukazał chrzest Chrystusa w Jordanie, a obok figury Mojżesza. Arona, św. Piotra i Św. Pawła.
Ponadto Hoffmann w latach 30. XVIII wieku ozdobił rzeźbami na zlecenie Ernesta Maksymiliana I von Hochberga tak zwaną salę Maksymiliana, attykę i taras w Zamku Książ. Rzeźby na tarasie przedstawiają sceny mitologiczne, antyczne bóstwa oraz personifikacje alegoryczne. W tych artefaktach widać wpływ artystów drezdeńskich, u których zapewne uczył się August Gottfried Hoffman. Wykonał również ambonę oraz ołtarz w kościele ewangelickim w Bystrzycy Górnej. Ponadto jak to wynika z materiałów źródłowych w dniu 30 grudnia 1757 roku magistrat świdnicki wypłacił mu 6 talarów Rzeszy za wyrzeźbienie austriackiego orła do tutejszego ratusza.
Hoffmann był poza tym był autorem liczącego sobie 124 strony pamiętnika, którego zapiski pochodzą z lat 1732-1774 i dokumentują zarówno jego życie prywatne jak i rozmaite wydarzenia z historii miasta.
Augustyn Gottfried Hoffman zmarł w wyniku choroby nowotworowej 18 czerwca 1774r. i dwa dniu później został pochowany na cmentarzu świdnickiego Kościoła Pokoju.
Tekst powstał w oparciu o:
– Edmund Nawrocki ” Moja Świdnica”
– monografii miasta Świdnica
– dokumentacji towarzyszącej wpisaniu Kościoła Pokoju na listę UNESCO
– własnych przemyśleń i prac poczynionych na powyższy temat.
