Żarowska Izba Historyczna rozpoczęła współpracę ze Stowarzyszeniem „Pomost”. Wspólnie apelują do mieszkańców o pomoc w odnalezieniu żołnierskich mogił.
– Zwracamy się do Państwa z apelem i prośbą o pomoc w naszych poszukiwaniach. Może wiecie, gdzie w waszej okolicy znajdują się takie groby? Może kiedyś natrafiliście w lesie, na polu, w ogrodzie na szczątki ludzkie, kości, które mogą wskazywać na zapomnianą mogiłę. Zgłoście to nam. Przeniesiemy te szczątki w godne miejsce i zabezpieczymy – apeluje Bogdan Mucha z Żarowskiej Izby Historycznej. Wszelkie informacje należy przekazywać na adres: Stowarzyszenie POMOST, ul. Kłuszyńska 20/26, 60-136 Poznań, tel/fax: 061/8619-275, 601/46-94-94, www.pomost.net.pl, [email protected] lub ŻAROWSKA IZBA HISTORYCZNA, ul. Armii Krajowej 40, 58-130 Żarów, tel. 74-858-07-53, 667-771-894, [email protected].
Takich grobów na terenie gminy może być kilkanaście. Jak informuje Bogdan Mucha, wiosną 1945 roku na Przedgórzu Sudeckim zgrupowane zostały siły niemieckiej 17. Armii Polowej wchodzące w skład Grupy Armii „Środek” (z siedzibą dowództwa pod Wałbrzychem). Na obszarze tym znajdowały się wówczas 45.,168., 208., 359. i 408. dywizja piechoty, 20. i 31. ochotnicza dywizja grenadierów SS, 18. dywizja grenadierów pancernych SS oraz 603. dywizja do zadań specjalnych. Ponadto w rejonie Dzierżoniowa znajdowało się dowództwo 17. Korpusu Armijnego, a w rejonie Kłodzka dowództwo 20. Korpusu Pancernego. Na obszarze gminy Żarów stacjonowały i walczyły: 31. ochotnicza dywizja grenadierów SS (linia Przyłęgów-Łażany-Żarów), 359. dywizja piechoty (linia Żarów-Mrowiny-Weselina-Imbramowice-Domanice-Chwałów-Górny Maniów-Strzelce-Tworzyjanów Sobótka), 88. batalion ciężkich niszczycieli czołgów (przełom luty/marzec; rejon: Łażany-Kruków-Tarnawa). Przez pewien czas w Łażanach koło Żarowa znajdowała się także siedziba dowództwa niemieckiej 4. Armii Pancernej. Przez obszar gminy Żarów przemieszczały się ponadto inne wycofywane z frontu bądź rozbite w walkach jednostki Wehrmachtu i Waffen SS.
Stowarzyszenie „Pomost” działa od 1997 roku. Od 2003 roku we współpracy z Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. (Ludowy Związek Opieki nad Grobami Wojennymi) zajmuje się archeologią wojskową. W ciągu kilku lat swej działalności Stowarzyszenie „Pomost” odnalazło, ekshumowało i pochowało na cmentarzach wojennych w Poznaniu i Starym Czarnowie pod Szczecinem przeszło 2,5 tys. szczątków żołnierskich. W tym roku stowarzyszenie rozpoczęło swoją działalność na terenie Dolnego Śląska.
Pismo w sprawie poszukiwań niezidentyfikowanych mogił żołnierskich na obszarze gminy Żarów, trafiło do Żarowskiej Izby Historycznej już 16 grudnia 2011 roku. Od tamtej pory udało się wytypować bądź ustalić kilka miejsc, w których spoczywają prawdopodobnie polegli zimą-wiosną 1945 roku żołnierze niemieccy z 17. Armii Polowej. Istnieją także przesłanki o pochówku na obszarze gminy Żarów, przywiezionych tu i zamordowanych po 1945 roku polskich partyzantów AK i WiN (obrzeża jednej z miejscowości gminy z dokładnością do kilku metrów). Wizja lokalna przy wytypowanych miejscach zaplanowana została od wczesnych godzin porannych w sobotę 24 marca 2012 roku. Dalszym etapem prac będą badania archeologiczno-ekshumacyjne prowadzone po uzyskaniu zgody Wojewody Dolnośląskiego oraz w kilku przypadkach zgody właścicieli terenów, na których mogiły są zlokalizowane. – O przebiegu prac będziemy Państwa informować na bieżąco – dodaje Bogdan Mucha.
Agnieszka Gryc
rzecznik prasowy UM w Żarowie
