Kodeks wykroczeń przewiduje cały katalog zachowań, które według prawa stanowią wykroczenia przeciwko prawom konsumentów. W zależności od wysokości szkody poniesionej przez konsumenta oraz wagi wykroczenia ten, kto je popełnia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny.
Na przykład: osoba zajmująca się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego (czyli np. w sklepie) lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym (np. bar, restauracja), która ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży takiego towaru – podlega karze grzywny.
Ten natomiast, kto przy sprzedaży towaru lub świadczeniu usług oszukuje nabywcę co do ilości, wagi, miary, gatunku, rodzaju lub ceny, jeżeli nabywca poniósł lub mógł ponieść szkodę nie przekraczającą 100 zł – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. Tak samo karana jest działalność tzw. koników, czyli osób sprzedających z zyskiem bilety wstępu na imprezy artystyczne, rozrywkowe lub sportowe, a także samo już nabywanie tychże biletów w celu odsprzedaży z zyskiem.
Prawo nie zezwala też na umyślne usuwanie z towarów przeznaczonych do sprzedaży utrwalonych na nich oznaczeń określających cenę, termin przydatności do spożycia lub datę produkcji, jakość, gatunek lub pochodzenie. Nie wolno również wprowadzać do obrotu (przeznaczać do sprzedaży) towarów z usuniętymi trwałymi oznaczeniami ww. danych. Karze grzywny podlega ten, kto w przedsiębiorstwie handlowym lub usługowym narusza przepisy o obowiązku uwidaczniania cen.
Przepisy prawa cywilnego (tzw. konsumenckiego) spowodowały konieczność wprowadzenia właściwych regulacji także w zakresie Kodeksu wykroczeń. Stąd też przewiduje się karę grzywny dla tego, kto – zawierając umowę poza lokalem przedsiębiorstwa (na pokazie zorganizowanym w świetlicy, hotelu czy w domu klienta) nie okazuje konsumentowi dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokumentu tożsamości.
Sankcje za naruszenie przepisów prawa konsumenckiego to zazwyczaj kara grzywny, czasem areszt. Nie wydaje mi się, aby konsumentom zależało na oprowadzaniu do karania przedsiębiorców, gdyż to nie załatwia ich konkretnej sprawy, jednakże notoryczne i nagminne łamanie prawa nie powinno pozostawać bez echa.
Mając na uwadze powyższe sankcje, proponuję wszystkim przedsiębiorcom przeanalizowanie zachowań i działań oraz ewentualną weryfikację tych niewłaściwych – dla dobra własnego i konsumentów.
Danuta Mazur
Powiatowy rzecznik Konsumentów
