Korzystanie z ogrodu trwa w Polsce średnio 7 miesięcy, jednak deszcz oraz silne promieniowanie UV skracają ten okres nawet o 40 %. Zadaszona strefa wypoczynku zabezpiecza meble, zwiększa komfort i minimalizuje ryzyko uszkodzeń roślin wrażliwych na intensywne opady. IMGW podaje, że w latach 1991-2020 średnia roczna suma opadów mieści się w przedziale 600-700 mm, co potwierdza potrzebę osłoniętej przestrzeni.
Dlaczego warto zadaszyć miejsce relaksu
Ochrona przed czynnikami atmosferycznymi ogranicza korozję, spękania drewna oraz blaknięcie tkanin aż o 60 % w porównaniu z niezadaszonym tarasem. Badania Polskiego Instytutu Drewna wskazują, że deska tarasowa eksponowana na pełne słońce wymaga renowacji po 3 latach, natomiast pod zadaszeniem dopiero po 5-6 latach. Dodatkowo zadaszenie obniża temperaturę powierzchni posadzki o 8-10 °C podczas fali upałów, co poprawia bezpieczeństwo dzieci i zwierząt.
Rodzaje konstrukcji a funkcjonalność
Najpopularniejsze rozwiązania można podzielić na cztery kategorie:
- pergole wolnostojące – lekkie ramy aluminiowe z ruchomymi lamelami
- altany drewniane – zabudowane ściany boczne do 1,2 m wysokości
- wiaty tarasowe – montowane do elewacji budynku, często z poliwęglanu
- pawilony modułowe – stalowe stelaże z panelami kompozytowymi
Połowę wszystkich zamówień w segmencie premium stanowią konstrukcje aluminiowe z automatyką pogodową. Najczęściej wybierana forma to pergola ogrodowa, która łączy niewielki ciężar z wysoką odpornością na korozję.
Materiały i trwałość
Drewno klejone warstwowo osiąga wytrzymałość statyczną 24 MPa, dlatego wykorzystuje się je w altanach o rozpiętości do 6 m. Aluminium klasy 6060 T6 zachowuje 80 % wytrzymałości po 30 latach eksploatacji, według danych Europejskiego Stowarzyszenia Aluminium. Stal ocynkowana wymaga ponownego cynkowania co 15-20 lat; proces ten wydłuża żywotność o dodatkowe 25 lat. Poliwęglan komorowy filtruje 99,9 % promieniowania UV-B, dlatego stosuje się go do pokryć nad jacuzzi oraz strefami fitness.
Koszty instalacji i finansowanie
Budżet Obywatelski Krakowa przeznaczył w latach 2023-2024 dokładnie 320 000 PLN na realizację zielonych stref wypoczynku, z czego 20 000 PLN przypada na projekt i decyzje administracyjne, a 300 000 PLN na wykonanie i oznakowanie. Średni koszt jednostkowy pergoli z automatyką pogodową w woj. mazowieckim wynosi 1 250 PLN/m² brutto, natomiast altany z drewna klejonego to 950 PLN/m². Gminy chętnie korzystają z Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich, gdzie dofinansowanie pokrywa do 63 % wartości inwestycji.
- Program „Polska Wieś XXI” – maksymalna dotacja 150 000 PLN
- Fundusz Leśny – refundacja do 80 % kosztów drewna konstrukcyjnego lokalnego pochodzenia
- PFRON – dopłaty do stref integracyjnych dla osób z niepełnosprawnościami, kwota 50 000 PLN
- Mechanizm LIFE – środki UE na pokrycia zielone wspierające bioróżnorodność
Projektowanie a mikroklimat
Ukierunkowanie konstrukcji na południe zwiększa dostęp światła wczesną wiosną i jesienią, jednocześnie ogranicza przegrzewanie latem dzięki lamelom ustawianym pod kątem 75°. Wysokość 2,7 m zapewnia swobodną cyrkulację powietrza; każdy dodatkowy metr kubatury redukuje wilgotność względną o 3-4 %. Rośliny pnące, takie jak glicynia czy winorośl, obniżają temperaturę powietrza pod zadaszeniem o 2 °C w upalne popołudnie, co potwierdzają pomiary Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Konserwacja i serwis
Lakier proszkowy klasy C4 wymaga kontroli powłoki co 24 miesiące. Drewno impregnowane ciśnieniowo należy olejować co 18 miesięcy, aby zachować wilgotność na poziomie 12 %. Napędy lameli zwalniają o 5 % przy temperaturach poniżej -10 °C; producenci zalecają smarowanie przekładni raz w roku przed sezonem zimowym. Kurtyny boczne z tkaniny akrylowej utrzymują trwałość barwy przez 1200 h ekspozycji na UV, według normy PN-EN ISO 105-B04.
Zadaszona strefa wypoczynku wydłuża sezon ogrodowy, zmniejsza koszty konserwacji powierzchni zewnętrznych i podnosi wartość nieruchomości średnio o 7 %, jak wynika z analizy 118 transakcji notarialnych w woj. dolnośląskim w 2024 r. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych materiałów oraz programów publicznego wsparcia inwestycja staje się dostępna zarówno dla samorządów, jak i prywatnych właścicieli ogrodów.
/Artykuł sponsorowany/
