Najstarsza część kompleksu placu Pokoju w Świdnicy odzyskała dawny blask. Dawna plebania wkrótce stanie się siedzibą Dolnośląskiego Instytutu Ewangelickiego i schronieniem dla liczącego ponad 12 tysięcy egzemplarzy księgozbioru. Z każdym dniem pięknieje także wnętrze Kościoła Pokoju.
Licząca około 100 parafian świdnicka wspólnota ewangelicka z niezwykłym uporem i skutecznością pozyskuje środki na ratowanie bezcennego kompleksu Kościoła Pokoju. Świdnicka świątynia w tym roku świętować będzie 15-lecie wpisu na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Znalazła się tam jako pierwszy (wraz z Kościołem Pokoju w Jaworze) zabytek na Dolnym Śląsku. I stało się to nie bez powodu. Nietknięty zniszczeniami wojennymi drewniany budynek kościoła wraz z zabudowaniami placu Pokoju i historycznym cmentarzem jest unikatem na skalę światową. Stanowi też ogromne wyzwanie dla gospodarzy. Prace renowacyjne i restauratorskie trwają tu od blisko 30 lat, a do finału wciąż daleka droga.
Parafia ewangelicko-augsburska w 2014 roku dzięki znakomicie napisanemu wnioskowi znalazła się w elitarnym gronie beneficjentów programu realizowanego z tzw. funduszy norweskich. Dzięki temu szansę na ratunek miała plebania, pierwszy obiekt wybudowany przed ponad 350 laty na placu Pokoju. Najstarsza część tego budynku była dotychczas praktycznie niewidoczna i od lat ze względu na bardzo zły stan nieużytkowana. Autor projektu restauracji i adaptacji Maciej Małachowski opierał się m.in. na dawnych rycinach, stąd na dawnym miejscu znów widać filigranową, ozdobną wieżyczkę. – Największym zaskoczeniem były jednak bogate polichromie na sufitach. Nie mieliśmy pojęcia o ich istnieniu – mówi Bożena Pytel, koordynatorka projektów. Budynek odzyskał blask i znakomicie sprawdzi się w nowej funkcji. To tutaj, do już przygotowanych nowoczesnych szaf, trafi liczący około 12 tysięcy egzemplarzy bezcenny księgozbiór, przechowywany obecnie w Urzędzie Miejskim. – Gotowe jest także pomieszczenie, gdzie co najmniej 7 tysięcy egzemplarzy zostanie zdigitalizowana. Czekamy na specjalistyczne urządzenie – dodaje Bożena Pytel. Wkrótce w jednej z sal na parterze zostaną ustawione wykonywane na specjalne zamówienie szafy i regały. – Postanowiliśmy stworzyć bibliotekę w stylu barokowym. Tutaj znajdą się książki i starodruki, przekazane niedawno przez mieszkańca Jaworzyny Śląskiej. Jest to niezwykle ciekawy zbiór, na który składa się pół tysiąca pozycji. Przede wszystkim są to pięknie wydane książki z przełomu XIX i XX wieku – mówi Bożena Pytel. W budynku znajdzie się także sala edukacyjna i czytelnia. W planach instytutu jest współpraca z naukowcami, historykami, ale przede wszystkim działalność edukacyjna, skierowana do dzieci i młodzieży.
W Kościele Pokoju trwają tymczasem prace restauratorskie prospektu organowego, przyległych lóż i części empor. Blask odzyskały m.in. loże chórzystów. Trwają także prace przy organach romantycznych. Instrument powinien być gotowy w połowie lipca i jest ogromna szansa, że po latach milczenia znów zachwyci publiczność podczas Międzynarodowego Festiwalu Bachowskiego.
Prospekt organowy i loże przed pracami konserwatorskimi:
I po:
Dzięki oszczędnościom poczynionym podczas przetargów możliwe jest wykonanie dodatkowych prac. Nareszcie uda się dokończyć renowację dzwonnicy. Konstrukcja została wyremontowana już w 2007 roku, ale zabrakło środków na dokończenie elewacji.
– Nie ustajemy w staraniach o kolejne środki. Cały czas patrzę z ogromnym zmartwieniem na najstarsze ławki, na kolejne empory, które wciąż czekają na swoją kolej. Każdy rok zwłoki przybliża groźbę unicestwienia. To jest drewno, mające ponad 300 lat! – mówi Bożena Pytel. By ze spokojem powiedzieć, że już wszystko zostało zrobione, trzeba jeszcze wykonać prace o wartości około 70 milionów złotych.
/asz/
***
Od grudnia 2014 w kompleksie placu Pokoju prowadzone są prace restauratorskie, finansowane z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Inwestycje pochłoną w sumie aż 14 milionów złotych. Do końca 2016 roku prace będą prowadzone zarówno w Kościele Pokoju, jak i w jego najbliższym otoczeniu. W świątyni zostaną poddane konserwacji organy firmy Schlag und Söhne z barokowym prospektem. Na placu Pokoju będzie prowadzona rewitalizacja cmentarza, polegająca na konserwacji XVII-wiecznego muru otaczającego plac Pokoju oraz najcenniejszych epitafiów. Pracami objęta zostanie także plebania, w której powstanie Dolnośląski Instytut Ewangelicki, gdzie bezpieczne miejsce znajdą stare druki, rękopisy i książki z kościelnego archiwum. Zbiory, których niezwykłość polega na ciągłości od XVII do XX wieku, tworzą jedno z największych archiwów luterańskich w Polsce. Wśród nich jest dwieście Biblii z czerpanego papieru oprawnych w drewno i tłoczoną skórę, które tworzą kolekcję, jaka nie ma sobie równych (najstarsza pochodzi z 1630 roku).
