Przed ponad 400 laty ukazało się pierwsze wydanie mapy Śląska autorstwa Martina Helwiga. To wspaniałe dzieło przez prawie dwa wieki było wzorem dla wszystkich następnych kolejnych wydań map Śląska, tak więc mapę Helwiga słusznie można nazwać „matką wszystkich innych map śląskich”. Królową śląskich map będzie można zobaczyć na wystawie w Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy od 9 marca do 21 kwietnia.
Na początku XVI wieku idee humanizmu dotarły na Śląsk. Dla tutejszej literatury tego okresu charakterystyczne są – patriotyczne dziejopisarstwo oraz poetyckie krajoznawstwo, które spisywano nie tylko w języku nauki – łacinie, ale też coraz częściej po niemiecku, co również dzięki stosunkowo taniemu drukowi przyczyniło się do ich dostępności dla coraz szerszej grupy odbiorców.
Niewiele wiadomo o latach młodości Martina Helwiga, urodzonego 5 listopada 1516 roku w Nysie. Od roku 1526 miał on uczęszczać do szkoły łacińskiej Valentina Trotzendorfa w Złotoryi, później prawdopodobnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, na co jednak brak dostatecznych dowodów, nie ma również wiarygodnych świadectw na pobieranie przez niego nauk u Marcina Lutra i Filipa Melanchtona w Wittenberdze. Od 1544 r. do 1560 r. Helwig pracował jako nauczyciel w szkole w Świdnicy. Potem z powodów wyznaniowych przeszedł do wrocławskiej szkoły łacińskiej przy kościele p.w. św. Marii Magdaleny, którą kierował do swojej śmierci w 1574 roku.
Helwig rozpoczął przygotowania do sporządzenia mapy Śląska w 1559 roku i potrzebował trzech lat aby objechać Śląsk i przeprowadzić stosowne pomiary oraz obliczenia. Tego czasochłonnego i kosztownego przedsięwzięcia nie mógłby ukończyć bez finansowego wsparcia wrocławskiego rajcy Mikołaja Rehdingera. Na podstawie rysunku Helwiga został wykonany przez wrocławskiego rytownika H. Krona drzeworyt. Mapa ukazała się drukiem w 1561 roku w oficynie wydawniczej Johannesa Creutzigera w Nysie. Do roku 1889 mapa Helwiga miała łącznie 11 wydań i przez prawie 200 lat stanowiła wzór dla wszystkich kolejnych kartograficznych ujęć Śląska.
Na wystawie, obok różnych wydań mapy Śląska sporządzonej przez Helwiga, zostanie pokazanych kilka powstałych w późniejszym okresie map śląskich, ale wyraźnie wzorowanych na niej. Aby uświadomić zwiedzającym znaczenie mapy Martina Helwiga dla historii i kultury Śląska oraz zapoznać ich z dostępnymi w owym czasie możliwościami technicznymi, a także ówczesną wiedzą, przedstawione zostaną również środowisko oraz czasy, w których kartograf żył i tworzył.
Wystawa została przygotowana przez Haus Schlesien w Königswiner we współpracy z prywatnym kolekcjonerem Manfredem Spatą. Finansowego wsparcia udzieliło jej Gesellschaft der Freunde der Technischen Hochschule Breslau, które zajmuje się zbieraniem oraz zachowywaniem wartości kulturowych Śląska.
Wystawie towarzyszy dwujęzyczny katalog. Komisarzem wystawy jest dr Dobiesław Karst.
/informacja Muzeum Dawnego Kupiectwa/
