Chcesz zaciągnąć bezpieczną pożyczkę?
Zapamiętaj cztery zasady:
1. Sprawdź wiarygodność firmy
Listę podmiotów objętych nadzorem finansowym można znaleźć na stronie: www.knf.gov.pl lub na stronie internetowej kampanii: www.zanim-podpiszesz.pl, a także sprawdzić pod bezpłatnym numerem infolinii: 800 290 479. Uważaj pod czym się podpisujesz – koszt pożyczki może się okazać znacznie wyższy, niż oczekujesz.
2. Policz całkowity koszt pożyczki
Sprawdź jaka jest całkowita kwota do zapłaty. Każdy podmiot udzielający pożyczki zobowiązany jest do poinformowania o wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania pożyczki (RRSO) oraz o całkowitej kwocie do zapłaty. Jeśli masz kłopoty z uzyskaniem takiej informacji, możesz samodzielnie policzyć koszt pożyczki za pomocą kalkulatora dostępnego na stronie internetowej www.zanim-podpiszesz.pl.
3. Dokładnie przeczytaj umowę
Szczególnie zwróć uwagę na następujące elementy:
- czy oprocentowanie pożyczki nie jest znacznie wyższe niż inne oferty na rynku;
- czy firma wymaga wniesienia wysokiego zabezpieczenia pożyczki zanim pożyczka zostanie udzielona – brak terminowego spłacania pożyczki może się wiązać z utratą zabezpieczenia, którego wartość najczęściej znacznie przewyższa kwotę zadłużenia albo które może mieć dla nas wartość sentymentalną;
- czy zapisy umowy uprawniają firmę do wyznaczenia zabezpieczenia w przyszłości, wedle uznania firmy;
- czy pojawiają się dodatkowe opłaty zapisane w umowie, np. za rozpatrzenie wniosku, za wydanie decyzji, prowizje, opłaty za wizyty przedstawiciela pożyczkodawcy w domu, ubezpieczenia – jeśli tak, to policz je, suma tych opłat może znacznie podwyższać koszt pożyczki (być może firma w ogóle nie zamierza udzielić pożyczki, a jedynie pobrać opłaty ponoszone przez klienta z góry!).
Jeżeli nie rozumiesz jakiegoś zapisu w umowie, poproś o wyjaśnienie. Warto pytać o szczegóły. W wypadku wątpliwości należy poprosić o wzorce dokumentów i skonsultować je z prawnikiem lub inną kompetentną osobą.
4. Nie podpisuj, jeśli nie rozumiesz
Nie należy korzystać z usług finansowych, których się nie rozumie. Jeśli oferujący usługi nie chce lub nie potrafi wyjaśnić ich zasad, lepiej zrezygnować z takiej propozycji.
Słowniczek
Bank
– podmiot działający na podstawie zezwolenia i nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, którego działalność polega na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów oraz dokonywaniu rozliczeń pieniężnych.
Bank centralny
– podmiot prowadzący politykę pieniężną, która polega przede wszystkim na ustalaniu poziomu stóp procentowych w celu utrzymania inflacji na niskim poziomie. NBP pełni funkcje: banku emisyjnego (emituje pieniądz gotówkowy), banku banków (m.in. organizuje i nadzoruje systemy rozliczeń pieniężnych pomiędzy bankami, kształtuje warunki niezbędne dla rozwoju systemu bankowego, prowadzi działania na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego) oraz banku państwa (prowadzi bankową obsługę budżetu państwa, obsługuje rachunki bankowe i depozytowe instytucji państwowych). Więcej informacji patrz www.nbp.pl
Bank spółdzielczy
– podmiot (bank), który prowadzi działalność bankową jako spółdzielnia. To przewidziana w polskim prawie bankowym jedna z form prawnych banku, obok spółki akcyjnej i przedsiębiorstwa państwowego. Bank spółdzielczy (spółdzielnia) jest dobrowolnym zrzeszeniem, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą polegającą na gromadzeniu depozytów, udzielaniu kredytów i dokonywaniu rozliczeń pieniężnych.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG)
– instytucja gwarantująca depozyty w bankach z siedzibą w Polsce oraz prowadząca działalność pomocową wobec banków spółdzielczych i banków komercyjnych zagrożonych niewypłacalnością. W przypadku zawieszenia działalności banku i ustanowienia zarządu komisarycznego bądź złożenia wniosku o ogłoszenie jego upadłości BFG wypłaca klientom środki zgromadzone w banku do kwoty nieprzekraczającej równowartości w złotych 100.000 EUR w ciągu 20 dni. Więcej informacji patrz: www.bfg.pl
Biuro Informacji Kredytowej (BIK)
– podmiot gromadzący i udostępniający informacje kredytowe. Z informacji BIK mogą korzystać wszystkie banki, instytucje kredytowe i inne podmioty ustawowo upoważnione do udzielania kredytów, które jednocześnie zobowiązują się do regularnego przekazywania pełnych i kompletnych danych o klientach i ich zobowiązaniach. Więcej informacji patrz: www.bik.pl
Chwilówka
– łatwo i szybko dostępna pożyczka/kredyt, najczęściej w wysokości od kilkudziesięciu złotych do kilku tysięcy złotych na krótki okres. To najpopularniejsza forma drobnych pożyczek udzielanych na często niekorzystnych dla klienta i niejasnych warunkach, dlatego – dla zachęty – bywają reklamowane jako produkty „bez sprawdzania w BIK”, „pożyczki prywatne”, „bez zbędnych formalności”, „bez poręczycieli” lub „pozabankowe” dla tych, którzy nie mogą liczyć na kredyt w banku.
Depozyt bankowy (zob. też lokata bankowa)
– to środki pieniężne złożone w banku przez klienta indywidualnego lub przedsiębiorstwo (deponent) na pewien okres.
Firma pożyczkowa
– podmiot nie będący bankiem, którego działalność polega na udzielaniu pożyczek osobom fizycznym lub przedsiębiorstwom. Pożyczki udzielane są z własnych środków, a nie z funduszy zdeponowanych przez klientów. Podmiot ten nie podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Zawierając umowę o pożyczkę należy zwrócić szczególną uwagę na wymagania pożyczkodawcy związane z zabezpieczeniem oraz na całkowity koszt pożyczki obejmujący oprocentowanie, prowizje oraz wszelkie dodatkowe opłaty związane z jego udzieleniem oraz obsługą w trakcie trwania umowy.
Hipoteka
– rodzaj zabezpieczenia kredytu lub pożyczki. Hipoteka może być ustanowiona na nieruchomości będącej własnością kredytobiorcy/pożyczkobiorcy lub osoby trzeciej. Hipoteką można obciążyć całą nieruchomość lub tylko jej część, dlatego może ona być zabezpieczeniem więcej niż jednej wierzytelności wynikającej z określonej umowy. Hipoteka jest jedną z najczęściej stosowanych form zabezpieczeń kredytów/pożyczek.
Inflacja
– wzrost ogólnego poziomu cen wyrażany procentowo w ujęciu rocznym.
Inwestycja
– rodzaj świadomego i celowego wydatku/nakładów środków pieniężnych na określone dobra, które w ustalonym czasie mają lub powinny przynieść dochód.
Kapitalizacja
– sposób naliczania odsetek od lokaty, uwzględniający częstotliwość (co kwartał, miesiąc, codziennie itp.) doliczania odsetek do wkładu.
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)
– organ państwowy, sprawujący nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz nad instytucjami pieniądza elektronicznego. Celem KNF jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, wzmacnianie zaufania do rynku, a także zapewnienie ochrony interesów jego uczestników. Więcej informacji patrz: www.knf.gov.pl
Kredyt
– umowa, na mocy której kredytodawca (bank, SKOK) przekazuje do dyspozycji kredytobiorcy określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty kredytu wraz z odsetkami i ewentualnymi prowizjami w ustalonych w umowie terminach.
Kredyt hipoteczny
– kredyt zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. Zazwyczaj ma długoterminowy charakter i udzielany jest na budowę, zakup lub remont nieruchomości (działki, mieszkania, domu).
Linia kredytowa
– najczęstsze określenie kredytu w rachunku bieżącym. Po wyczerpaniu środków własnych na koncie, bank w ramach linii kredytowej umożliwia klientowi automatyczne zaciągnięcie kredytu.
Lista ostrzeżeń publicznych
– publikowana przez KNF lista podmiotów nieposiadających licencji na oferowanie usług i produktów finansowych w szczególności na przyjmowanie wkładów pieniężnych w celu obciążania ich ryzykiem.
Lokata bankowa
– patrz depozyt bankowy
Odsetki
– dochód z udostępnienia bankowi środków pieniężnych z tytułu depozytu/lokaty lub koszt pozyskania środków pieniężnych w formie kredytu/pożyczki. Ich wysokość zależy od oprocentowania ustalonego pomiędzy stronami umowy lokaty lub umowy kredytu/pożyczki.
Odwrócona hipoteka
– szczególny produkt finansowy, polegający na przekazywaniu klientowi przez instytucję finansową (bank) określonej kwoty pieniędzy w zamian za pośmiertne przekazanie przez klienta prawa do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie zawartej transakcji.
Opłata przygotowawcza
– opłata, która może być pobierana przez banki i firmy udzielające pożyczek na poczet tzw. czynności związanych z rozpatrzeniem wniosku, oceną ryzyka kredytowego klienta, przygotowaniem umowy. Nie zawsze jednak przygotowanie umowy lub rozpatrzenie wniosku i pobranie opłaty jest równoznaczne z udzieleniem pożyczki/kredytu. Zdarza się, że nieuczciwe firmy pobierają opłatę za „czynności” związane z przygotowaniem umowy, po czym odmawiają udzielenia pożyczki/kredytu tłumacząc to brakiem zdolności kredytowej klienta lub nieposiadaniem odpowiednich zabezpieczeń.
Organ nadzoru
– patrz Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).
Oprocentowanie
– stopa procentowa podawana w skali rocznej, określająca wysokość odsetek od depozytu, które otrzyma depozytariusz lub odsetek od pożyczki/kredytu, które będzie płacić pożyczkobiorca.
Parabank
– polskie prawo nie definiuje pojęcia „parabanku”. Pojęciem tym jednak powinno określać się podmiot, niebędący bankiem ani instytucją uprawnioną, do przyjmowania depozytów i udzielania kredytów, lecz wykonujący czynności podobne do czynności bankowych i niepodlegający nadzorowi finansowemu, sprawowanemu przez organ nadzoru.
Piramida finansowa
– mechanizm polegający na pozyskiwaniu jak największej liczby uczestników, którzy wpłacą pieniądze założycielowi. Zyski zależą wyłącznie od nowych wpłat późniejszych uczestników. Kiedy wpłaty się kończą, piramida upada.
Podmiot nadzorowany
– podmiot posiadający zezwolenie KNF prowadzący działalność zastrzeżoną dla takich podmiotów jak banki, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne, otwarte fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń, emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym (np. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie)
Pożyczka
– umowa, na podstawie której firma pożyczkowa, bank lub osoba fizyczna (pożyczkodawca) przekazuje innej osobie (pożyczkobiorca) określoną kwotę środków pieniężnych. Pożyczkobiorca po upływie określonego terminu spłaca pożyczkę wraz z odsetkami. W przeciwieństwie do kredytu bankowego w umowie pożyczki nie jest wymagane określenie celu pożyczki. Umowa pożyczki na kwotę przekraczającą 500 zł powinna być zawarta na piśmie.
RRSO
– rzeczywista roczna stopa oprocentowania – stopa procentowa pożyczki/kredytu wyliczona zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim. RRSO pozwala na łatwiejsze porównanie ofert kredytowych i pożyczkowych, ponieważ oprócz oprocentowania uwzględnia ona także pozostałe koszty kredytu (np. prowizje, ubezpieczenie, opłaty przygotowawcze).
Shadow banking
– równoległy system bankowy, na który składają się podmioty oferujące produkty i usługi finansowe nie podlegające nadzorowi KNF. W Polsce do tego typu instytucji można zaliczyć firmy udzielające pożyczek ze środków własnych oraz podmioty nielegalnie gromadzące środki klientów w celu obciążania ich ryzykiem.
Stopa oprocentowania
– patrz oprocentowanie
Stopa zwrotu
– relacja zysku do wartości zainwestowanego kapitału (w procentach).
Weksel
– rodzaj papieru wartościowego, na podstawie którego wystawiający weksel zobowiązuje się do bezwarunkowej zapłaty określonej kwoty środków pieniężnych osobie wskazanej na wekslu (remitentowi) w określonym czasie (weksel własny) lub zawierający wskazanie osoby (trasata), która ma dokonać tej zapłaty na rzecz remitenta (weksel trasowany). Weksle są dość częstą formą zabezpieczania pożyczek/kredytów.
Żyrant
– poręczyciel, który potwierdza iż gwarantuje spłatę długu przez dłużnika (kredytobiorcę/pożyczkobiorcę). W przypadku, gdy dłużnik nie spłaca długu, żyrant zobowiązany jest to zrobić.
Z materiałów UOKiK przekazała
Danuta Mazur
Powiatowy Rzecznik Konsumentów
w Świdnicy
